چنین فرآیندی در صورتی که کشوری برخوردار از جاذبههای
وسیع گردشگری باشد، وقتی تنها به یک درصد ارزش گردش مالی این صنعت دست یابد سالانه
از درآمدی نزدیک به 20 میلیون دلار بهرهمند خواهند شد که برای اقتصادهایی
نظیر اقتصاد ایران چنین رقمی قابل توجه خواهد بود و میتواند تمام فعالیتهای
اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد.
جذب گردشگران خارجی افزون بر اینکه منجر به
ورود منابع ارزی به داخل کشور میشود، میتواند زمینهساز ایجاد فرصتهای
شغلی فراوانی شود و اهتمام جدی کشورهای توسعه یافته و دارای اقتصاد موفق به
جذب گردشگر و گسترش گردشگری، آن هم در شرایطی که بسیاری از این کشورها
منابع کلان اقتصادی و درآمد قابل توجهی از سایر صنایع را دارا هستند، به
خوبی موید اهمیت جایگاه این صنعت در توسعه اقتصاد است.
چه عواملی بسترساز توسعه گردشگری میشوند؟
روشن
است که بهرهمندی از جاذبههای طبیعی و باستانی در یک منطقه نقش
کلیدی را در جذب گردشگر ایفا میکند، با این وجود به باور کارشناسان،
گردشگری دانشی چند رشتهای است كه اگر بدون انجام تجزیه و تحلیلهای
امنیتی،
سیاسی و فرهنگی دقیق به آن پرداخته شود، در مسیر توسعه و تکامل قرار
نخواهد
گرفت. گفته میشود اطلاع رسانی و تبلیغات در سطوح ملی و بینالمللی،گسترش
حملونقل،
فراهم آوردن امکانات رفاهی برای
گردشگران و نیز تلاش برای تامین امنیت گردشگران، اساسیترین اقداماتی هستند
که در راستای توسعه گردشگری باید انجام
داد، زیرا با ارائه تبلیغات مناسب،
مهمترین قدم در راستای شناساندن امکانات و استعدادهای طبیعی و جاذبههای
متنوع توریستی و نیز فرهنگ یک کشور برداشته میشود و این در حالی است که هر
قدر هم منطقهای عیان از جاذبههای توریستی باشد،
مادامی که تلاشی برای معرفی این ظرفیتها صورت نگیرد،نتیجهای در بر نخواهد
داشت.
در رابطه با گسترش حملونقل نیز نا گفته پیداست که سهولت ورود به یک
کشور یا منطقه به لحاظ دسترسی به وسایل ارتباطی و حملونقل،تاثیر بسزایی
در جذب گردشگر دارد؛به طوری که در صورت نبود امکانات مناسب
حملونقل،علیرغم بهرهمندی از جاذبههای فراوان گردشگری،رغبتی برای عزیمت
به آن مکان در گردشگر ایجاد نمیشود.بدیهی است
که فراهم کردن امکانات رفاهی مسافران از قبیل هتل،رستوران،راهنمای سفر و
کلیه مواردی که از انتظارات یک گردشگر به شمار میروند نیز، از ملزومات
ایجاد فضایی مطلوب برای گردشگران است.مهمترین
شاخص موثر بر توسعه گردشگری اما "امنیت"برشمرده میشود،به گونهای که گسترش ناامنی
در ابعاد جانی و مالی در یک منطقه،میزان رغبت و تمایل جهانگردان را برای
سفر به آن به صورت تصاعدی کاهش میدهد.
کشور ما با بهرهمندی از چشم اندازهای طبیعی و خصوصیات اقلیمی کم
نظیر، فرهنگوتمدن کهن و آدابو رسوم باستانی-اسلامی و نیز روستاها و
شهرهایی با معماری اصیل متاثر از این آداب و سنتها، از ظرفیتهای گستردهای برخوردار است، به گونهای که ایران در حال حاضر در
کنار تمدنهایی چون روم باستان، یونان، چین و مصر در گروه 10 تمدن اصیل و کهن
جهان قرار دارد و این در حالی است که این روزها آنچه که مورد توجه
جهانگردان، به ویژه جهانگردان غربی است، سفر به مقصدی عیان از مظاهر مدرنیسم
نیست، بلکه رویارویی با تمدنهای کهن و دارای فرهنگ و پیشینهای غنی و
اصیل است.
با وجود اهمیت بیبدیل گردشگری در شکوفایی
اقتصادی و نیز بهرهمندیهای بیشمار کشورمان از ظرفیتهای مورد نیاز این
صنعت، هنوز سیاستگذاری مناسبی در راستای ارتقا آن در کشورمان صورت نگرفته
است. توسعه گردشگری همواره از بندهای مهم برنامههای سوم تا پنجم توسعه کشور
بوده و در کنار آن رهایی از اقتصاد تک محصولی متکی بر صادرات نفت نیز
مورد تاکید قرار گرفته است، اما متاسفانه در عمل، موفقیت چشمگیری در این
زمینه به دست نیامده است، آن هم در شرایطی که رشد و توسعه گردشگری، راهکاری
اساسی برای رهایی از اقتصاد تک محصولی و متنوع سازی منابع درامد کشور محسوب
میشود.
اکنون در آستانه تدوین برنامه ششم توسعه نیز گردشگری از اولویتهای این
برنامه عنوان شده است و افزایش پنج برابری گردشگران در دستور کار این برنامه قرار گرفته است. توسعه گردشگری که از زمان آغاز به کار دولت یازدهم همواره مورد تاکید واقع شده، در دوسال گذشته رشدی بالغ بر 12 درصد داشته است که در مقایسه با رشد 4 درصدی آن در جهان، آمار امیدوار کنندهای به نظر میرسد. همچنین روند مذاکرات هستهای ایران که تا حدی منجر به کاهش تنشهای میان ایران و کشورهای غربی شد در این مسئله بیتاثیر نخواهد بود و با لغو تحریمهای مذکور در توافقنامه میان ایران و 1+5 نیز بار سنگینی از دوش صنعت گردشگری کشور برداشته خواهد شد.
پساتحریم، فرصتی برای توسعه گردشگری مسعود سلطانیفر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این باره میگوید: جذب گردشگر از زمان آغاز به کار دولت یازدهم و با رویکرد مثبت رئیسجمهور در تعامل گسترده با همه کشورهای دنیا رونق گرفت و با استفاده از ظرفیتهای اقتصادی و جاذبه های گردشگری کم نظیر و فرصت هایی که در این تعامل وجود دارد، بخش گردشگری کشور در دو سال گذشته رشد مثبت و قابل توجهی داشته است و ما شاهد ورود گردشگران مختلف از کشورهای دنیا و همین طور کشورهای مسلمان و همسایه بودهایم. وی معتقد است اکنون که در دوران پسا تحریم به سر میبریم و کشورهای اروپایی یک به یک درحال لغو هشدارهای سفر به ایران هستند، موج تازهای از گردشگران در حال حرکت به سوی سرزمین ماست و باید آمادگی کامل و فراگیر برای میزبانی از این گردشگران پیدا کنیم.
معاون رئیس جمهور در ادامه میافزاید:در همین مدت کوتاهی که از توافق وین گذشته، هتلهای چهار و پنج ستاره کشور برای سال 2016 از سوی گردشگران خارجی رزرو شده است و اگر این روند با شتاب فعلی ادامه داشته باشد و ما نتوانیم امکانات پذیرایی خود را افزایش دهیم میهمانان مشتاق امروز ما، فردا ناراضی از میزبانی مان به کشورشان بازخواهند گشت. سلطانی فر در توضیح اقداماتی که لازم است از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در راستای توسعه این صنعت صورت گیرد میگوید:سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری تلاش خود را در چند محور اصلی متمرکز میکند،بدین ترتیب که نخست تسهیلات مربوط به صدور ویزای گردشگران ورودی را فراهم میکنیم که امروز با توجه به امکاناتی که در دولت تدبیر و امید فراهم شده است،میتوانیم برای اتباع 190 کشور دنیا ویزای فرودگاهی صادر می کنیم.
وی در ادامه به موضوع تامین امکانات اقامتی و رفاهی گردشگران اشاره و بیان میکند:تامین امکانات اقامتی و هتل یکی از اولویتهای مهم برای دستیابی به اهداف تعیین شده صنعت گردشگری در سند چشم انداز 20 ساله است و در این راستا توسعه سریع هتل ها و مراکز اقامتی ، ساماندهی و توسعه شبکه حمل و نقل هوایی و ریلی از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در توضیح مسائلی که در شرایط پساتحریم در حوزه گردشگری با آن مواجه خواهیم شد میگوید: در راستای آموزش نیروی انسانی در بخش گردشگری لازم است در بحث نرم افزاری تلاش ویژهای برای آموزش نیروی انسانی انجام دهیم و افراد متخصص مورد نیازمان را در ابعاد مختلف با استفاده از امکانات مراکز آموزش عالی کشور تربیت و تامین کنیم.
اظهارات رئیس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، نشان میدهد که گسترش صنعت گردشگری کشور، این بار و در برنامه ششم توسعه، بیشتر از هر زمان دیگری در مسیر تحقق قرار دارد، زیرا با تلاشهای دولت در خصوص حصول توافق در مذاکرات هستهای، اکنون و در دوران پساتحریم بسیاری از کشورهایی که در گذشته روابط چندان دوستانهای با ایران نداشتند، دست دوستی به سمت کشورمان دراز کردهاند و خواهان روابط بیشتر در زمینههای مختلف هستند و این میتواند زمینهساز ورود گردشگران بسیاری به کشور باشد.
اما نکتهای که باید مورد توجه قرار گیرد اینکه جذب اولیه گردشگر به کشور تنها بخشی از ارکان توسعه گردشگری است، چرا که چنین هدفی مسئلهای مقطعی نیست که تنها با رونق موقتی حضور گردشگر در کشور محقق شود، این مسئله باید تبدیل به روندی پایدار و روز افزون شود و در این راستا آنچه که مورد نیاز است اقداماتی از سوی دولت است تا با برنامه ریزی حساب شده و تخصیص بودجهای معقول به این صنعت درامدزا، امکانات مورد نیاز گردشگران فراهم شود و در عرصه تبلیغات برون مرزی نیز تلاشی فزاینده صورت گیرد.