به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ به محض این‌كه دستش كمی گزگز می‌كند یا چشم‌هایش سیاهی می‌رود، می‌ترسد و می‌گوید: حتما ام‌اس گرفته‌ام. ضعف و بی‌حسی اندام‌ها نیز برای او برابر است با بیماری ام‌اس و این بیماری هم یعنی پایان زندگی فعال و پویا.

با این‌كه بسیاری از مردم این چنین فكر می‌كنند، اما پزشكان می‌گویند گاهی ام‌اس مشكل خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌كند بنابراین بسیاری از مبتلایان می‌توانند به زندگی عادی‌شان ادامه دهند؛ به این معنی كه حتی شاید یكی از همكاران یا دوستان‌ نزدیكتان هم ام‌اس داشته باشد و شما هیچ وقت متوجه مشكلش نشوید.

دکتر مقدسی متخصص مغز و اعصاب درباره بیماری ام اس گفت: در بیماری ام اس اعصاب مغز و نخاع توسط سیستم ایمنی بدن آسیب می‌بینند، که به این اختلال بیماری خودایمنی می‌گویند. 

بیماری های خودایمنی بیماری هایی هستند که در آن‌ها سیستم ایمنی بدن که وظیفه‌شان حفاظت از بدن و نابودکردن آسیب رسان‌های خارجی همچون باکتری هاست، اشتباها شروع به حمله به بافت‌های بدن می‌نمایند. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به مغز و نخاع دوتا از اجزاء مهم که سیستم مرکزی اعصاب را کنترل می‌کنند و درصورتی که تشخیص و اقدامات کنترلی صحیح صورت نگیرد باعث فلج شدن و از کارافتادگی آنها می‌شود.

مقدسی متخصص مغز و اعصاب درباره علل ابتلا به ام‌اس گفت: ام‌اس علل مختلفی دارد و یک عامل خاص موجب ابتلا به این بیماری نمی‌شود. این عوامل می‌توانند شامل محیط یا ژنتیک ،کاهش ویتامین D، مصرف سیگار، برخی عفونت‌ها باشند‌. در مورد ژنتیک باید به این نکته توجه کرد که گرچه ژن در ابتلا به این بیماری موثر است اما میزان تأثیر آن بالا نیست لذا بسیاری از مبتلایان نگرانند که آیا فرزندانشان به ام‌اس مبتلا می‌شوند یا خیر. پاسخ این است که احتمال درگیری فرزندان بسیار پایین است.

این پژوهشگر بیماری ام اس گفت‌: بسیاری از محققان فکر می‌کنند که یکی از بزرگترین علت‌ها در افراد مبتلا به ام اس، عفونت‌های ویروسی می باشند. در واقع سیگار باعث می شود افراد بیشتر در معرض عفونت‌های ویروسی خاص و حتی ریوی قرار گیرند این عفونت‌ها باعث تخریب غشای مخاطی محافظت کننده می‌شوند و سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.

وزیری در خصوص سن ابتلا به این بیماری اظهار داشت‌: این بیماری در سنین جوانی و حدود 20 سالگی رخ می دهد. بنابراین در سنین جوانی که سن ازدواج و کار است وقتی فرد به این بیماری مبتلا می شود خیلی مسایل زندگیش زیر سوال می‌رود و فشارهایی که به او وارد می‌شود او را از ارتباط با دیگران بخصوص انجمن‌های درمانی این بیماری ناامید می‌کند.

دکتر مقدسی گفت‌: علل مختلف بیماری ام اس تحت‌تاثیر ساختار بیولوژی و استعداد فردی ایجاد می‌شود، اما یکی از عوامل مهم در بروز علائم و ایجاد حمله اول بیماری و اختلال محورهای بصری و سیر پیشرونده، استرس است. بنابراین می‌توان گفت که بهداشت زندگی در بیماری ام‌اس نقش مهمی دارد. 

وی ادامه داد‌: ورزش نیز شامل این مبحث می‌شود. ورزش به تنهایی یکی از عوامل کنترل استرس به‌ شمار می‌آید و باعث تقویت و تنظیم سیستم ایمنی بدن می‌شود. برای مثال بیمارانی که دچار ام‌اس پیشرفته هستند و اختلال حرکتی و تعادلی دارند باید از ورزش‌های خاص و توانبخشی (فیزیوتراپی) استفاده کنند. همچنین به سایر بیماران مبتلا به ام‌اس توصیه می‌شود که به طور مرتب ورزش‌های هوازی و تمرکزی انجام دهند.

به دلیل درگیری سیستم اعصاب مرکزی، این بیماری می‌تواند طیف وسیعی از علایم را ایجاد کند که با گزگز دست‌ها و پاها (ملاک در گزگز دست و پا بی‌حرکت ماندن است. یعنی اگر فردی حداقل 24 ساعت به طور مداوم دست یا پایش بی‌حرکت بماند و این روند ادامه یابد، باید به آن توجه و رسیدگی کنند.)، مشکلات ادراری، مشکلات تعادلی و راه رفتن و نیز مشکلات شناختی همراه است.

مقدسی متخصص مغز و اعصاب عنوان کرد: از آن‌جا‌که ام اس، مغز ونخاع و مراکز ارسال پیام بدن را درگیر می‌کند، ممکن است قسمت‌های مختلف بدن پیام‌های متناقض و عجیبی را دریافت کنند. 

گاهی هم هیچ پیام و سیگنالی از مغز و نخاع به بدن ارسال نمی‌شود که نتیجه آن، یکی از شایع‌ترین حالت‌های بیماری یعنی «بی‌حسی و کرختی» است. اعضایی که بیشتر دچار حالت‌های بی‌حسی و کرختی می‌شوند عبارتند از: صورت، بازوها، پاها و انگشتان دست و پا‌.

وی بیان کرد: سفتی یا گرفتگی عضلات (به صورت غیرارادی) هم در این بیماری شایع است و باعث می‌شود فرد احساس سفتی عضلات و مفاصل داشته باشد و فکر کند اندام‌هایش در اختیار او نیستند. گرفتگی و سفتی عضلات در پاها بسیار شایع‌تر از دست‌هاست اما درد و گرفتگی پشت هم در این بیماری شایع است.

دکتر مقدسی در خصوص مشکلات بینایی این بیماری تصریح کرد‌: شایع‌ترین علامت زودرس و اولیه این بیماری مشکلات بینایی است‌. در این حالت، التهاب، عصب بینایی را درگیر می‌کند و باعث مشکل در دید می‌شود، بعد از آن، حالت دید مبهم و تار بوجود می‌آید که ممکن است در یک یا هر دو چشم باشد. حالت‌هایی مثل دوبینی،‌ یا مشکل در تشخیص رنگ‌ها دیگر مشکلات بینایی این بیماری هستند. این حالت‌ها به‌‌ دلیل روند بسیار مزمن و آرام ممکن است توسط فرد احساس و تشخیص داده نشوند یا حتی ممکن است پس از کاهش بینایی و به وجود آمدن این مشکلات نگاه کردن به یک یا هر دو سمت برای فرد دردناک هم شود.

مدیر عامل انجمن ام اس بیان کرد: ام اس بیماری ای رفت و برگشتی است و گاهی اوج می‌گیرد. داروهای این بیماری داروهای درمانی نیستند و در واقع برای کنترل بیماری تجویر و مصرف می‌شوند تا فاصله بین حمله‌ها کمتر شود‌، از این نظر بیماری تحت کنترل است و امیدواریم روزی داروی درمان قطعی این بیماری کشف شود.

وی ادامه داد‌: یکی از بیماری‌هایی که تحقیقات زیادی را جهت درمان در دنیا به خود اختصاص داده ام اس است چرا که با شناخت و کشف دلایل بروز این بیماری بتوانند اقدامات پیشگیری و داروی درمانی مورد نیاز را برگزینند.

دکتر مقدسی متخصص مغز و اعصاب درمان قطعی برای این اختلال را میسر ندانست اما آن را کاملاً قابل کنترل عنوان کرد و ادامه داد: ام‌اس مانند بیماری قلبی، دیابت و فشار خون قابل کنترل است. خوشبختانه داروهای جدیدی که وارد بازار شده‌اند افق‌های روشنی را پیش‌روی مبتلایان باز کردند. با وجود آنکه بیماری ام اس جز بیماری‌های خاص محسوب می‌شود اما داروهای خارجی این بیماران به طور کامل تحت پوشش بیمه قرار ندارد و همچنان درصدی از این هزینه دارویی را این بیماران پرداخت می‌کنند این میزان نیز برای آنها سنگین تمام می‌شود.

وی گفت‌: بیماران ام اس علاوه بر تهیه دارو با مسائلی چون فیزیوتراپی (که تحت پوشش بیمه نیست) و ویزیت دکتر نیز روبرو هستند که این مسائل نیز هزینه‌هایی را برای این بیماران به همراه دارد در کنار آن هزینه داروی این بیماران حتی به مقدار 70 تا 80  هزار تومان نیز مشکلاتی را برای بیماران به همراه دارد.هم اکنون داروهای ایرانی بیماری ام اس به طور کامل تحت پوشش بیمه قرار دارد و بیماران مبتلا به این بیماری در این خصوص مشکلی ندارند.

سید حسین وزیری مدیرعامل انجمن ام اس ایران گفت‌: خیلی سال نیست که این بیماری شناخته شده و محققان در زمینه شناخت این بیماری تلاشهای بسیاری را داشتند تااینکه تعداد زیادی از پزشکان متخصص و خیرین و خانواده‌های بیماران ام اس دور هم جمع شدند و در سال 1378 رسما انجمن ام اس را به منظور تحقیقات و پ‍ژوهش برای شناخت بیشتر بیماری و شناخت بیماران و خانواده‌های آنها تشکیل دادند. 

وی افزود‌: تاکنون حدود 23 هزار بیمار در این انجمن ثبت نام کرده‌اند و تعدادی هم بطور جداگانه در استان‌ها ثبت شده‌اند بنابراین در مجموع حدود 50 هزار بیمار ام اسی عضو انجمن‌های ام اس ایران هستند هر چند که این تعداد واقعی این بیماران نیست چرا که ممکن است برخی افراد به دلایل مختلفی مثل علاقه نداشتن به اینکه دیگران از بیماری آنها اطلاع داشته باشد از ثبت نام در این انجمن‌ها سر باز زدند.

دکتر مقدسی با اشاره به مواد غذایی مورد مصرف بیماران ام اس مطرح کرد‌‌: بیماران مبتلا به ام‌اس مانند هر بیمار دیگری باید از مصرف مواد غذایی مضر خودداری کنند. برخی از خوراکی‌ها حاوی مواد اکسیدکننده یا رادیکال‌های آزاد هستند از جمله غذاهای سرخ‌کردنی، پرچرب، پروتئینی یا غذاهای پرکالری، خیلی شور و کنسروی. مصرف این مواد در یک نوبت غذایی معمولا مقدار زیادی کالری به بدن می‌رساند و باید در مصرف آنها اعتدال را رعایت کرد. همچنین باید در مصرف لبنیات پرچرب مانند شیر، ماست، خامه و پنیر پرچرب که حاوی اسیدهای چرب اشباع هستند، دقت و آنها را کمتر مصرف کرد. اما اینکه اصلا شیر و لبنیات مصرف نشود کاملا غلط است

پزشکان معتقدند انجام برخی اقدامات مثل جلوگیری از چاقی‌، پیروی از غذای مناسب‌، خواب کافی، جلوگیری از استرس و اضطراب و .. می تواند در پیشگیری از ام اس موثر باشد. این اقدامات بسیار ساده هستند؛ آنقدر ساده که شاید کمتر کسی به آنها توجه کرده باشد. 

پژوهشگر مرکز تحقیقات ام اس بیمارستان سینا خاطر نشان کرد: استرس‌های روحی و هیجانی و اعتیاد نیز می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند در نتیجه بهتر است افراد از این حس ها تا جای ممکن جلوگیری کنند و از خود دور نمایند. کمبود ویتامین D در ابتلا به بیماری ام اس می تواند موثر باشد. ویتامین D را می توان در زرده تخم مرغ، شیر، ماست، پنیر، کره حیوانی، روغن کبد ماهی و ... جستجو کرد. خوردن فیبرها نیز می تواند به این پیشگیری کمک کند. فیبرها را در خوراکی هایی مانند خربزه و طالبی و سبزیجات می توانید پیدا کنید.

گزارش از محیا معصومی

انتهای پیام/