گزارش/
چشم‌انداز تغییر توازن قدرت جهانی و نقش منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران
صحنه شطرنج بین‌الملل امروز شاهد بالاترین شکل رقابت میان بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛
توازن قوا میان بازیگران اصلی نظام بین‌المللی همواره یکی از موثرترین
عوامل در شکل‌دهی به رفتار کنشگران سیاست بین‌الملل بوده است.
در
واقع قدرت‌های جهانی از گذشته تاکنون همواره تلاش نموده‌اند با کسب برتری
در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی توازن قدرت را به نفع خود تغییر
دهند. گاه این تلاش‌ها جنبه ایجابی داشته و گاه نیز به شکل سلبی و از طریق
جلوگیری از افزایش قدرت رقبا صورت گرفته است.
به
عبارتی دیگر، قدرت‌هایی که رشد سایر کشورها را به ضرر خود می‌بینند،
می‌کوشند تا با توسل به ابزارهای مختلف اعمال قدرت مانع از دست رفتن جایگاه
جهانی خویش شوند.
صحنه شطرنج بین‌الملل امروز شاهد بالاترین شکل رقابت میان بازیگران منطقه‌ایی و فرامنطقه‌ای است، رقابت میان ایران، ترکیه و عربستان سعودی نمونه‌ای از رقابت‌های منطقه‌ای، مسابقه میان هند و چین در سطح یک قاره و کشمکش میان روسیه و آمریکا، چین و آمریکا رقابت‌های میدانی جهانی محسوب می‌گردند.
تمایز
ویژه‌ای بین رقابت آمریکا و چین وجود دارد. چین با قدرت اقتصادی فزاینده
خویش روز به روز در حال کاستن از اختلاف قدرت با آمریکاست که از این حیث
هماورد اصلی آنها در اقتصاد جهانی است.
پکن با تکیه بر راهبرد توسعه صلح‌آمیز خود و تاکید بر نقش محوری در جایگاه جهانی خویش خواهان حفظ ثبات و امنیت در محیط پیرامونی خود و به طور کلی در عرصه اقتصادی است.
اما
شرایط برای واشنگتن متفاوت است. برخلاف چین، ایالات متحده در شرایط تنش و
بی‌ثباتی هرچه بیشتر می‌تواند خود را از ورشکستگی و افول نجات بخشد. از این
رو جهانی که در آن جنگ و خونریزی و منازعات منطقه‌ای و جهانی وجود نداشته باشد، فضای مطلوبی را برای رشد اقتصادی کاخ سفید فراهم نمی‌آورد.
بنابراین
در عصر حاضر ما شاهد این موضوع هستیم که ایالات متحده تقریبا در تمام
اقصی‌نقاط دنیا به ویژه منطقه ویژه و استراتژیک خاورمیانه دارای پایگاه‌های
نظامی است.
بدین ترتیب، سیاست‌های تنش‌آفرین دولت آمریکا باعث به وجود آمدن یک فضای نظامی‌گری (ملیتاریسم) و شرایط جنگی در نظام بین‌الملل شده است.
نکته
بسیار جالبی که موجبات تمسخر بسیاری از تحلیلگران سیاسی را باعث شده است،
این موضوع است که دولت جنگ‌طلب و ماجراجوی جورج بوش در سال 2001 (مصادف با
حادثه تلخ 11 سپتامبر) ایران را محور شرارت خواند، حال اینکه در آن مقطع حساس دولت ایران بحث گفتگوی تمدن‌ها را در صحنه بین‌الملل به میان آورده بود.
به
طور کلی آمریکا از سال 2010 میلادی استراتژی نظامی خود را برپایه افزایش
حضور در آسیا مدون کرده است. در همین راستا قرار است تا سال 2020 میلادی 60
درصد از ناوهای آمریکایی در اقیانوس آرام مستقر شوند.
استراتژی
افزایش حضور نظامی در آسیا با هدف مهار کردن قدرت روزافزون چین
برنامه‌ریزی شده و آمریکا درصدد است تا با اجرای آن بتواند تا حدی توسعه
اقتصادی و نظامی چین را کاهش دهد.
کسری
تجاری چندین میلیاردی واشنگتن در برابر پکن یکی از چند نمونه بارزی است که
می‌توان برای توجیه تقابل اقتصادی چین و آمریکا مثال زد.
پویش‌هایی بر تغییر توازن قدرت میان آمریکا و چین
1-تحولات
اخیر منطقه همچون بیداری اسلامی، بحران سوریه و پس از آن حل و فصل پرونده
هسته‌ای ایران که الگوی خاصی را در زمینه انرژی هسته‌ای به جهانیان معرفی
کرد، منجر به کاهش نسبی قدرت
آمریکا در خاورمیانه و مهمتر از آن گسترش اختلافات میان این کشور با فرزند
بیمار خود (رژیم صهیونیستی) و عربستان تکفیری_ صهیونیستی گردید. به نوعی
محیط را برای جولان اقتصادی چین بیش از پیش مهیا نمود.
از
طرفی سقوط دولت‌های وابسته به غرب در منطقه موجب شد این کشورها آزادی عمل
بهتری برای مبادلات اقتصادی و سیاسی با جهان پیرامونی خود داشته باشد و لذا
اژدهای زرد به گونه‌ای سیری‌ناپذیر درصدد تسخیر بازار این کشورهاست.
2- آنچه که در مورد چین و حل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای ایران جای
تردید وجود ندارد، این است که رفع تحریم‌های تجاری ایران قطعا به نفع چین
خواهد بود، به هرحال امنیت انرژی را باید اصلی‌ترین دغدغه چین قلمداد نمود،
چرا که این مسئله به عنوان ستون فقرات اقتصاد چین است.
3-
گسترش دامنه تروریسم، آن هم از نوع تروریسم بین‌الملل با رویکردهای
هالیوودی منطقه را آنقدر ناامن کرده که ما شاهد تسری این ناامنی به قلب
اروپا و آمریکا هستیم.
امروز
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از امن‌ترین مسیرهای ترانزیتی و
مبادلاتی در تمامی حوزه‌های مراسلاتی (آبی، خاکی، هوایی) بهترین و مهمترین
نقشه را برای انتقال انرژی به اروپا ترسیم می‌کند.
لازم
است بدانیم پس از مجادله روسیه و غرب بر سر مسئله اوکراین به نظر می‌رسد
ایران محل بهتری برای مبادلات نفتی_ گازی به اروپا باشد.
بنابراین
مادامی که ایران دارای ثبات و امنیت باشد، که ضرورتا پس از پایان انقضای
دستاویز برنامه اتمی ایران، اروپا و آمریکا لاجرم به نقش راهبردی و
تاثیرگذار تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران تمکین خواهد نمود و در
این راستا ما در آینده نزدیک شاهد تبیین و تاثیر نظام جمهوری اسلامی ایران
در تحولات جهانی خواهیم بود.
