به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،ساخت و احداث واحدها و ابنیه مسکونی در دوران معاصر و بخصوص سالهای اخیر با تغییرات بنیادی و عمیق بسیاری مواجه شده است.

اگر چه در ابتدای امر،ساختمان ها و اماکن ساخته شده،سازه هایی از خشت و آهن به نظر می رسند که توسط انسان بنا شده، اما به تدریج این ابنیه بی روح،بر روح و رفتارساکنان آن تاثیر می گذارد.

به واقع هر ابنیه و ساختمانی بر اساس آنچه که قرار است در آن واقع شود ساخته می شود و بر اساس کاربری آن طراحی ها و احداث بنا شکل می گیرد.

به عنوان نمونه شیوه و شکل ساخت محدوده ای که قرار است در آن فعالیت های ورزشی انجام شود با بنایی که مقرر است در آن استراحت توام با آرامش واقع شود تفاوت های بسیاری دارد،این تاثیرپذیری و تاثیرگذاری حکایت از تعامل دوسویه اما پنهان سبک معماری با روحیات و خلقیات انسان ها دارد.

رشد و گسترش زندگی شهرنشینی،افزایش جمعیت و مهاجرت های فزاینده از روستاها به شهرها،باعث ظهور و بروز تحولات بسیاری در سبک و شیوه زندگی و حتی رفتار ها و مناسبات اجتماعی میان افراد و خانواده ها شده است.

محمد رضا ایمانلو،کارشناس معماری در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در تشریح سیر و روند تحولات در الگوهای ساختمان سازی ایران اظهار کرد:یکی از شاخصه های اماکن مسکونی در تاریخ و فرهنگ سنتی ایران،خانه ها یا باغ ویلاهایی بود که با وسعت و مساحت بالا احداث می شد.

وی افزود: تفکیک اندرونی و بیرونی، اتاقهای بزرگ برای گردهمایی همسایگان، بستگان و اعضای خانواده که اغلب پر جمعیت نیز بودند، ایوان، سرداب، باغچه،حیاط،بادگیر،حوض و... از شاخصه های معماری سنتی ایران زمین به شمار می رفت که هر کدام ریشه در نیازها،خلقیات و الزامات زندگی ایرانی داشت.

ایمانلو عنوان کرد:با نگاهی اجمالی به وضعیت و سیمای ساختمان ها و واحدهای مسکونی به روشنی در می یابیم که آن پهنه وسیع طولی و عرضی،جای خود را به ساختمان سازی عمودی و بصورت بلند مرتبه سازی داده است.

این کارشناس معماری افزود:یکی ازاصلی ترین علل بنای واحدهای مسکونی به شیوه کنونی،تراکم جمعیتی شهرها است که به دلیل حجم انبوه ساخت و سازها و نیاز به جانمایی هر چه بیشتر ساختمان ها از لحاظ کثرت و تعدد،شیوه عمودی جایگزین سکونتگاه های ویلایی شد که به تبع وسعت سطح اِشغال آن بسیار بیشتر است.

وی افزود:در واحدهای مسکونی امروزی،دیگر امکان شب نشینی ها و دور همی های جمعیتی وجود ندارد زیرا عملا در یک واحد 100،70،50 متری شرایط برای همنشینی آشنایان و بستگان به تعداد و کثرت گذشته وجود ندارد که البته شرایط اقتصادی نیز در این امر دخیل است.

ایمانلو عنوان کرد:اگر در گذشته برگزاری مراسم عزا،سوگواری،شادمانی،اعیاد و عروسی ها در همان خانه های سنتی و بزرگ انجام می شد،امروز برگزاری چنین مراسمی در تالارها و باغ تالارها اجرایی می شود.

وی افزود:پرداختن به جزئیات این تحولات در این مجال نمی گنجد،اما مثال های مذکور مشتی از نمونه خروار است که هر آنچه در آن دقیق تر شویم به همان میزان تحولات عمیق تری از تغییر رفتارها و سنت های قدیمی، مشهود و بارز می شود که به مرور رنگ باخته و زندگی شهرنشینی با قالب های جدید تجدد غربی جایگزین آن شده است.

**آسیب ها و عوارض سبک های جدید معماری در حیات اجتماعی

محمد رضا ایمانلو خارج شدن فرآیند رشد و اجتماعی شدن از لاک خانه به بیرون از خانه را نخستین تغییر بنیادی در سبک و سیاق زندگی سنتی پیشین با زندگی های امروزی عنوان کرد.

وی افزود:اگر در گذشته،منزل محلی برای تفریح،استراحت،مذاکره،گفتمان و رشد و جامعه پذیری بود امروز این مولفه ها به بیرون از منزل منتقل شده و به واقع واحدهای مسکونی کنونی،تنها جنبه های خوابگاهی دارد و بخش اعظم اوقات افراد در بیرون از منزل سپری می شود.

وی افزود:به تعبیری می توان گفت هویت پذیری فرزندان واعضای خانواده به پارک ها،بوستان ها،سینماها،کافی شاپ ها،ورزشگاه ها،خیابان ها،شهربازی ها و...منتقل شده که به مراتب تسلط بر آن محدودتر و آسیب پذیری آن نیز با رشد و افزایش هر چه بیشتری همراه خواهد بود.

** گسست اعضای خانواده با فردگرایی

وی فردگرایی و انزوای پنهانی اعضای خانواده را از دیگر تبعات شیوه های نوین معماری عنوان کرد.

ایمانلو در تشریح موضوع فوق گفت:سبک و سیاق معماری در گذشته به شیوه ای بود که در آن مناسبات در کنار یکدیگر شکل می گرفت و تمامی اعضای خانواده از احوالات یکدیگر با خبر بودند،اما امروزه شیوه های معماری و احداث بنا به گونه ای واقع می شود که اعضای خانواده از یکدیگر تفکیک شده اند.

وی افزود:اتاق هایی مجزا برای هر کدام از اعضای خانواده بصورت انفرادی،به شکلی نرم و آهسته آنها را از یکدیگر جدا ساخته و به نوعی گسست پنهانی در خانواده ها را حاکم کرده است.

** بی قراری و پرخاشگری فرزندان

این کارشناس معماری،بی قراری و پرخاشگری را از دیگر تاثیرات مخرب کوچک شدن منازل و واحدهای مسکونی برشمرد.

وی افزود:اگر در گذشته،امکان جست و خیز و فعالیت و بازی های کودکانه در محیطی باز و فراخ میسر می شد، اما امروز تنگناهای موجود در آپارتمان ها و ملاحظات مقتضی با فرهنگ آپارتمان نشینی اجازه تحقق چنین امری را به کودکان نمی دهد.

ایمانلو عنوان کرد:عدم آزاد شدن هیجانات و انرژی انباشت شده درونی در کودکان،خشم،بی قراری،پرخاش،بهانه گیری و ناسازگاری را به همراه دارد و این محدودیت در فرآیند ذهنی،فکری و جهان بینی کودکِ در حال رشد، تاثیر گذار است.

** درگیری ها و تعارضات

این کارشناس معماری با اشاره به افزایش تعارضات و درگیری های میان سکنه واحدهای مسکونی و آپارتمان ها عنوان کرد:اساسا رشد و توسعه شهرها با مهاجرپذیری و مهاجر نشینی همراه است و در چنین فضایی،خرده فرهنگ هایی متعدد و متنوع در کنار یکدیگر زیست می کنند که بطور طبیعی  اختلافات فرهنگی قابل توجهی میان آنها جاری و ساری می شود.

ایمانلو گفت:آنچه که باعث تفکیک میان اعضای ساکن در یک  آپارتمان از یکدیگر شده تنها یک دیوار است،اما در مقام عمل،رفتارها و طرز تفکر افراد،بازخوردی فراتر از چنین تفکیک هایی دارد و عدم تناسخ رفتارها،تلقی ها،برداشت ها و شیوه های زندگی میان افراد بعضا باعث اصطحکاک هایی می شود که موید تفاوت در ذائقه های فکری است که به مرور به دلیل عدم آموزش صحیح این تفاوت ها را به تقابل مبدل می سازد.

وی افزود:امروزه بخشی از درگیری ها و پرونده های تشکیل شده در دادگاه ها ناشی از اختلافاتی است که متاثر از تعارضات فرهنگی میان سکنه آپارتمان های مسکونی ظهور و بروز پیدا می کند و گاه رفع و رسیدگی به چنین تقابل هایی،به دادگاه ها و محاکم قضایی کشیده می شود.

ایمانلو یادآور شد:به واقع محیط هایی که با فلسفه و ماهیت تامین حفظ آرامش و بازتوانی روحی،جسمی بنا شده اند  گاهی به اماکنی مبدل می شوند که در ان روح و روان اسیر فرسایش و تنش های مستمر می شود و این از تبعات زندگی مدرن شهر نشینی در جوامع در حال توسعه است که با وجود برخی محاسن با پیامد ها و عوارض این چنینی نیز همراه می شود که بخش هایی از آن غیر قابل اجتناب است.

انتهای پیام/