به خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ بارداری یکی از بزرگترین چالش‌ها برای کل زنان است که با آغاز این مرحله تغییراتی در اندام‌ها و تمام سیستم بدن زن ایجاد می‌شود، تغییراتی که ممکن است حتی بعد از بارداری هم از بین نرود... این تغییرات می‌تواند کیفیت زندگی یک خانم باردار را تا حد قابل توجهی پایین بیاورد.

یک مادر برای این که فرزندی سالم به دنیا آورد، در درجه اول خودش باید در شرایط روحی و جسمی مناسبی باشد. تعدیل وزن، تنظیم رژیم غذایی متعادل و مناسب و ورزش یکی از مهمترین نکاتی است که یک خانم قبل از بارداری باید رعایت کند.

دکتر مهجوری متخصص زنان در خصوص مشکلات شایع دوران بارداری گفت: فشار خون یکی از شایع‌ترین مشکلات بارداری است و این اختلال بین 5 تا 8 درصد بارداری‌ها را عارضه‌دار می‌کند. فشار خون بالا در مدت زیر 20 هفته و با فشار 14.9 در نظر گرفته می‌شود.

وی نشانه‌های پرفشاری خون را با علائم ورم و پروتئین ادرار عنوان کرد.

وی نشانه‌های دیگر را با افزایش ناگهانی وزن، اختلال در بینایی و تاری دید، سردرد و کاهش ادرار معرفی کرد.

وی در خصوص پیشگیری این مشکل به مصرف مایعات کافی، مصرف کم مواد کافئین‌دار، مصرف میوه و سبزیجات اشاره کرد. انجام تمرینات ورزشی، پرهیز از مصرف نمک از دیگر توصیه‌های پیشگیری می‌باشند.

مهجوری اختلالات خلقی را از دیگر تغییرات زنان دانست، و افزود: به طور کلی زنان پیش از قاعدگی اختلالات خلقی دارند که می‌توان از مسأله‌ای به نام سندروم یاد کرد. سندروم مجموعه‌ای از علائم پیش از قاعدگی است.

وی در ادامه گفت: تحریک‌پذیری و پائین آمدن آستانه تحمل از این علائم هستند.

وی در ادامه افزود: افسردگی بعد از زایمان از دیگر اختلالات است که بسیاری از زنان را دچار می‌کند که تا مدتی می‌تواند عادی باشد، ولی چنانچه حالت‌ها شدید شد باید تحت نظر روانشناس معالجه شود چرا که ممکن است به خود یا بچه صدمه وارد کند.

مهجوری در خصوص حاملگی‌هایی که سبب بروز سنگ کیسه صفرا می‌شوند، تصریح کرد: هورمون‌های بارداری می‌تواند باعث بافت عضلانی در سراسر بدن به خصوص در کیسه صفرا شود و مسبب ایجاد سنگ‌های صفرا شود.

وی در ادامه تصریح کرد: سنگ صفرا مخصوصاً در این دوران درمان دارویی ندارد و می‌تواند موجب نارس شدن بچه و یا در مراحل حادتر ختم بارداری را در پی داشته باشد.

وی در خصوص بیماری‌های عفونی واژن اذعان کرد: این مشکل چندان خطرناک نیست و به راحتی قابل درمان است، این عفونت‌ها معمولاً نفوذپذیر نیست ولی در مراحل حادتر چنانچه در مراحل اولیه اقدامات لازم اجرا نشود می‌تواند باعث پارگی کیسه آب شود.

خانم‌های باردار به طور میانگین 9 تا 14 کیلوگرم اضافه وزن پیدا می‌کنند که قسمت اعظم آن در هفته 24 حاملگی روی می‌دهد که نیمی از افزایش مزبور را جنین، جفت و مایعات تشکیل می‌دهند.

در خانم‌هایی که کمتر از مقدار توصیه شده از کالری‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی استفاده می‌کنند احتمال به دنیا آوردن نوزادی کم وزن بیشتر است.

سقط خود به خود و مرگ نوزاد در زنانی که افزایش وزن به نسبت زیادی در دوران حاملگی دارند کمتر است و نوزادان متعلق به این مادران در هنگام تولد وزن بیشتری دارند، همچنین دیده شده که وضع حمل طولانی با چگونگی رشد رحم و تغذیه مادر در دوران بارداری ارتباط مستقیم دارد.

مهجوری اختلالات غده تیروئید در زمان بارداری به این صورت تعریف کرد: پرکاری و کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری نسبتاً شایع و درمان آن بسیار حائز اهمیت است. تیروئید وظیفه تنظیم هورمون‌های سوخت و ساز بدن را دارد و قسمت‌های قلب، سیستم عصبی، وزن و درجه حرارت بدن را در بر می‌گیرد.

وی در ادامه گفت: بیماری‌های درمان نشده تیروئید می‌تواند جنین را دچار عقب‌ماندگی کند و یا تولد نوزاد نارس و یا نوزاد کم وزن را در پی داشته باشد و در مراحل حادتر به سقط جنین ختم شود.

وی افزود: برخی از افراد پیش از بارداری اختلالات تیروئیدی را دارند و لازم است که قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کنند و دقت نظر باشند.

وی در ادامه افزود: برخی خانم‌ها در این دوران با توجه به نظر خود داروهایشان را قطع می‌کنند و این کار برای سلامت جنین بسیار خطرناک است. شاید که لازم باشد با توجه به نظر پزشک حتی میزان مصرف دارویشان افزایش یابد.

مهجوری دیابت زنان در دوران بارداری را به صورت اختلال در نحوه‌ی مصرف قند معرفی کرد و علت بروز آن را به دلیل نیاز بیشتر بدن به انسولین در این دوران دانست وگفت:  زمانی که بدن نتواند به مقدار کافی انسولین تولید نماید فرد می‌تواند دچار دیابت بارداری شود.

وی ادامه داد: برای خانم باردار در هفته‌های 24 تا 28 غربالگری تجویز می‌شود، که مادر در این آزمایش متوجه مشکلات خود می‌شود و درمان‌های لازم در خصوص مشکلاتش انجام می‌شود.

وی افزود: یک خانم باردار باید مرتباً میزان قند خون خود را کنترل کند و همچنین رژیم غذایی نیز بسیار حائز اهمیت است، این مشکل می‌تواند باعث اضافه وزن نوزاد شود و زایمان را برای مادر سخت کند.

دکتر کاشانیان متخصص زنان در خصوص تنش‌های عصبی در دوران بارداری گفت: در این دوران فرد نیاز بیشتری به آرامش دارد و لازم است توسط همسرش محبت شود و مورد حمایت روحی قرار گیرد. چرا که مادر سالم می‌تواند بچه‌ای سالم داشته باشد.

وی افزود: معمولاً در این دوران آستانه تحمل فرد پایین می‌آید که با ایجاد محیطی آرام و رفتار مناسب تا حدی قابل کنترل است.

وی در ادامه افزود: براساس تحقیقات انجام شده کودکانی که مادرانشان در این دوران تنش‌های عصبی زیادی را متحمل شدند احتمال بروز مشکلات رفتاری و ذهنی‌شان بیشتر است.

کاشانیان در خصوص سردی دست و پا تصریح کرد: سردی دست و پا می‌تواند اسپاسم عروقی باشد، چرا که خون‌رسانی را کاهش‌ می‌دهد، ولی گاهی این سرد شدن می‌تواند علل دیگری داشته باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: اختلال در غده تیروئید نیز می‌تواند باعث سردی دست و پا شود و به هر حال لازم است فرد با مراجعه به پزشک علت آن را پیگیری کرده و در صورت وجود مشکلی اقدام به درمان کند.

کاشانیان در خصوص تغییرات ناگهانی وزن در این دوران اذعان کرد: زنان در این دوران کالری بیشتری نیاز دارند و معمولاً‌ افراد به خواب بیشتر و فعالیت کمتر می‌پردازند که با رژیم غذایی مناسب قابل کنترل است.

وی در ادامه اذعان کرد: چنان چه مادری در مدت زمان یک هفته افزایش وزن بیش از انتظار را داشته باشد مشکل می‌تواند به مسمومیت حاملگی برگردد که با مراجعه به پزشک درمان انجام می‌شود.

تازه‌ترين بررسی‌های انجام شده بر روی واکسن آنفلوانزا نشان می‌دهد که تجويز اين واکسن در دوران بارداری خطری برای جنين به همراه ندارد. در گزارشی که اخيراً در پانزدهمين کنفرانس بنياد ملی بيماريهای عفونی با محوريت پژوهش در واکسن در شهر Baltimore ايالت Maryland امريکا ارائه گرديد، بر بی‌خطر بودن واکسن آنفلوانزا در جنين تأکيد شده است. اين بررسی که از سامانه ثبت عوارض جانبی واکسن‌ها بين سالهای 1990 تا 2012 (اطلاعات 22 سال اخير) استخراج شده است، مبين آن است که تجويز واکسن آنفلوانزای H1N1 در دوران بارداری هيچ خطری برای جنين يا مادر به همراه ندارد.

از سال 1997 واکسن آنفلوانزای غيرفعال شده تری‌والانت (TIV) برای مادران باردار توصيه شده است ولی در همه‌گيری سال 2009/10 واکسن آنفلوانزای غيرفعال شده منووالانت (MIV) برای مادران باردار که در پيشگيری از آنفلوانزای H1N1 در اولويت هستند، توصيه گرديد. اهميت اين واکسيناسيون در آن است که ابتلا به آنفلوانزا در خانم‌های باردار، با افزايش خطر مرگ و مير همراه است.

یکی از مهمترین شاخص‌های مطرح در زمان بارداری، شاخص مرگ و میر آنهاست که با توجه به دسترسی اکثریت افراد به خدمات بهداشتی خوشبختانه این شاخص رو به کاهش است. زنان در این دوران نیاز به حمایت خدمات بهداشتی و روحی دارند چرا که دوران حساسی را آغاز می‌کنند. بنابراین برای به پایان رسیدن این دوران به سلامت نیازمند توجه و مراقبت‌های خاصی‌اند تا مشکلات شایع این دورانشان را در مراحل اولیه درمان کنند تا بتوانند باعث تولد فرزندی سالم شوند.

گزارش از صهبا دقیانوس