به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سوسیس و کالباس‌هایی که به عقیده بسیاری از مصرف کنندگان غذایی لذیذ به شمار می‌آید و آماده کردن آن زمان کمتری می‌خواهد. شاید این‌ها دلایل افزایش بی‌رویه مصرف سوسیس و کالباس در کشور باشند، اما برای لحظه‌ای به عواقب مصرف این نوع مواد غذایی فرآوری شده اندیشیده‌ایم؟ آیا برای یک بار هم که شده به علت تشکیل صف‌های طولانی در بیمارستان‌ها فکر کرده‌ایم؟ آیا حرکت به سمت زندگی ماشینی می‌تواند دلیل افزایش استفاده از این نوع غذا‌ها باشد؟ 

 مواد غذایی که در فست فود‌ها، فروشگاه‌ها به راحتی در دسترس همه افراد قرار می‌گیرند و بسیاری از بیماری‌های امروز جامعه ناشی از مصرف این خوراکی‌ها است. چند سالی است که برای اصلاح ساختار تولید سوسیس و کالباس، سازمان‌های غذا و دارو و استاندارد در تلاش‌اند تا این محصولات پر مصرف و در عین حال پر خطر را اصلاح کنند. در این بین کار‌شناسان تغذیه هم از تولید سوسیس و کالباس به این روش انتقاد کردند و نگرانی‌های خودشان را از وضعیت افزایش روز افزون بیماری‌ها بر اثر استفاده از این فرآورده‌ها به مسئولین اعلام کردند. سرانجام کار به‌ گونه‌ای رقم خورد که شهریور ماه امسال رییس سازمان غذا و دارو به عنوان متولی تامین سلامت غذایی در میانه میدان قرار گرفت و استفاده از خمیر مرغ را ممنوع اعلام کرد. 

 اما ابلاغ بخشنامه سازمان غذا و دارو مبنی بر ممنوع بودن استفاده از خمیر مرغ در تولید سوسیس و کالباس از سوی برخی کارخانه‌ها جدی گرفته نمی‌شد که منجر به واکنش سازمان غذا و دارو و تعطیلی برخی واحدهای تولیدی فرآورده‌های گوشتی متخلف شده است. 

مدیرکل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در خصوص خمیر مرغ مورد استفاده در سوسیس و کالباس گفت: این محصولات باید تحت شرایط فنی و کاملاً بهداشتی تولید شوند. به همین منظور سازمان غذا و دارو با هم فکری انجمن فرآورده‌های گوشتی تصمیم به تدوین استاندارد‌ها، ضوابط و معیارهای فنی تولید آن‌ها گرفت تا پس از تصویب قوانین مناسب و صحه گذاری بهداشتی، مجوز مصرف صادر شود. 

حسینی ادامه داد: مواردی دیده شده است و برای همین هم ما تولیدش را در حال حاضر متوقف کردیم تا آئین نامه بهداشتی آن هم نوشته شود و متخلفان را به مراجع قضایی معرفی کردیم. در ابتدای امسال از دانشگاه علوم پزشکی خواستیم که پروانه‌های مربوطه را سه ماه تمدید کند و هم اکنون نیز حدود چند هفته است که استفاده از گوشت مرغ جدا شده به روش مکانیکی را ممنوع کردیم، در واقع بیشتر پیگیر تدوین آئین نامه بهداشتی و فنی آن هستیم که این جداسازی در خود واحد تولیدی انجام شود و مثل بسیاری از نقاط دنیا با روشی کاملاً بهداشتی و نظارت شده امکان ورود این مواد به فرآورده‌های گوشتی وجود داشته باشد. 

حسینی گفت: خمیر مرغ به دلیل آنکه فرآورده‌ای ثانویه محسوب می‌شود فرآورده پروتئینی ارزان قیمتی است. ولی برای ما سلامت مردم مهم‌تر است، اهل فن و متخصصان مطلع هستند به دلیل حساسیت و فسادپذیری که این ماده در تولید، نگهداری، عرضه و جابجایی دارد اگر صحه گذاری‌های بهداشتی ما را همراه نداشته باشد می‌تواند نگران کننده باشد. 

فرزاد بابایی کار‌شناس تغذیه و رژیم درمانی گفت: در کشور ما به‌دلیل تولید زیاد و بدون نظارت، این فرآورده غذایی به‌شکل بی‌کیفیت وارد بازار می‌شود. در این میان وظیفه سازمان غذا و دارو سنگین‌تر می‌شود؛ چراکه باید علاوه‌ بر افزایش نظارت‌ها درباره فرآورده‌های استاندارد و غیراستاندارد اطلاع‌رسانی به‌ موقع نیز انجام دهد. 

فرزاد بابایی کار‌شناس تغذیه و رژیم درمانی درباره جایگزینی مواد غذایی سالم و ارزش غذایی بیشتر به جای سوسیس و کالباس عنوان کرد: در گام نخست این نکته مهم بایستی به مصرف کنندگان این مواد غذایی اطلاع رسانی شود که از مواد غذایی با میزان نمک بیشتر از پنج درصد، چربی بیشتر از ۲۵ درصد و قندهای بالا استفاده نکنند. 

وی ادامه داد: این ماده غذایی به دلیل خوشمزه بودن و زود آماده شدن مورد توجه است که طراحان مواد غذایی و کار‌شناسان غذایی می‌توانند مواد غذایی مناسب‌تر و سالم‌تری را جایگزین آن کنند. جایگزین کردن غذاهای ارزان با امکان مصرف آسان، اما دارای ارزش غذایی بالا‌تر، مثل انواع کوکوهای آماده می‌تواند جایگزین مناسبی برای سوسیس و کالباس باشد که برخی به‌ دلیل ارزان بودن و البته بی‌دردسر بودن تهیه و مصرفش، به آن روی می‌آورند. 

رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به میزان بروز سرطان در کشور گفت: میزان بروز سرطان در کشور حدود ۱۴۰در هر ۱۰۰هزار نفر است که مصرف سوسیس و کالباس در خط اول ایجاد سرطان قرار دارد.

دکتر محمد اسماعیل اکبری یکی از عوامل خطر سرطان را پروتئین و چربی حیوانی مانده مانند سوسیس و کالباس بیان می‌کند که به عنوان ریسک فاکتور محسوب می‌شود. 

سازمان بهداشت جهانی در نتیجه‌گیری‌هایش اعلام کرده که گوشت فرآوری شده به اندازه استعمال دخانیات خطرناک است. به گفته آژانس بین‌المللی سرطان در سازمان بهداشت جهانی، درجه حرارت بالا هنگام تولید گوشت‌های فرآوری شده ترکیبات سرطان‌زایی تولید می‌کند. 

فرزاد بابایی با اشاره به اثبات سرطان زا بودن این محصولات گفت: استفاده از نیترات و نیتریت‌ها در تولید محصولات فرآوری شده گوشتی موجب تبدیل به نیتروزآمین شده که به شدت سرطان زا هستند. 

 وی در مورد شرایط غیر استاندارد نگهداری مواد اولیه گفت: از گوشت‌های آلوده و پوست و احشای مرغ در این مواد استفاده می‌شود که از نظر علمی باعث به وجود آمدن نیتروزآمین‌ها می‌شود و در ‌‌نهایت سبب تشکیل سلول‌های سرطانی می‌شوند. لذا مصرف فرآورده‌های گوشتی غیر بهداشتی و نا‌آشنا به هیچ عنوان به هموطنان توصیه نمی‌شود. 

بابایی در پایان در خصوص بیماری‌های شایع بر اثر مصرف سوسیس و کالباس بیان کرد: بروز و شیوع سرطان‌های دستگاه گوارش و انسداد عروق و بیماری‌های قلبی و چاقی از جمله بیماری‌های مصرف این مواد هستند و استفاده از ادویه و چربی با مقادیر زیاد هم برای سلامتی مضر است. 

گزارش از رضا قلی‌پور