به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ قدیما که مدرسه می‌رفتیم سرو دست می‌شکوندیم تا معلم یه کار گروهی و کاردستی پیشنهاد کنه، انقدر انتظار می‌کشیدیم تا دهه فجر برسه و شروع کنیم به روزنامه دیواری درست کردن! نوشتن یه تحقیق یا مطلب علمی روزنامه دیواری با امکانات اون روز‌ها خیلی سخت بود و داشتن کتاب دایره المعارف هم چندان بین همه رایج نبود آخه همه خانواده‌ها از پس هزینه این کتاب چندجلدی بر نمی‌ومدن و فقط این کار برای کسانی که کتابهای دایره المعارف را داشتن شاید راحت بود و حتی شده بود از همدیگر یا حتی کتابخونه‌ها امانت می‌گرفتن! یکی از قرارا و تفریحات دانش آموزان کتابخونه‌ها بود تا بتوانند تحقیق گروهی خود را ذره ذره از بین کتابهای کتابخونه تکمیل کنند. 

اما امروزه اوضاع فرق کرده و اینترنت کار همه را آسان کرده مخصوصاا کسانی که می‌خواهند روی موضوعی تحقیق کنند. دیگه دانش آموزان کمتر به کتابخانه و کتاب‌های دایره المعارف رجوع می‌کنند و با یک جستجوی ساده در فضای مجازی در یک چشم بهم زدن تحقیق کامل می‌گیرند. 

با وجود این همه امکانات و تکنولوژی این روز‌ها، اما باز هم هستند کسانی که راحتی بیشتر از این را می‌خواهند و با دادن سوژه به کافی نت‌ها، بعد حداکثر یک روز یک تحقیق کامل تلق و شیرازه شده تحویل می‌گیرند و بدون اطلاع از اینکه داخل آن چه چیزی مطرح شده به معلم تحویل می‌دهند! 

وجود این نقطه تاریک در ارائه تحقیقات و پژوهش دانش‌آموزان بدون هیچ مطالعه و وقت‌گذاری در واقع داستانی است که امروزه به کسب و کار نسبتاً پررونقی برای کافی‌نت‌داران تبدیل شده و با گرفتن مبالغی از دانش‌آموزان، تحقیق و پژوهش مورد نظر را بدون هیچ زحمت و تلاشی آماده کرده و فقط در قبال دریافت مبلغی در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. اما مشکل از کجاست؟ کاهش انگیزه دانش آموزان؟ یا بازار پرسودی که کافی نت‌ها درست کردند؟!! این سوالی است که حتی ذهن مسئولان آموزش و پرورشی را هم درگیر کرده و آن‌ها در تلاش هستند علاوه بر ریشه یابی این مسئله، رغبت و انگیزه را دوباره در دانش آموزان احیا کنند! 

یک مسئول کافی‌نت‌ درباره مراجعه دانش‌آموزان برای تحقیق به آن‌ها اظهار داشت: دانش‌آموزان مقاطع مختلف به ویژه مقطع متوسطه در خصوص تحقیق روی مباحث علمی و دینی به ما مراجعه می‌کنند و در حداقل زمان ممکن یک تحقیق کامل و بی‌نقص را می‌خواهند از این رو با دریافت هزینه متغیر از ۴ تا ۱۵ هزار تومان (بسته به محتوا و تعداد صفحات خواسته شده) در زمانی کوتاه جستجو کرده و تحقیق را آماده پرینت می‌گیریم و تحویل می‌دهیم. 

صادق‌پور مدیر کل دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش وپرورش در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: مراجعه به کافی نت‌ها برای انجام پروژه‌های تحقیقی و پژوهشی بسیار نادرست است که متاسفانه دانش آموزان را جذب خود کرده است و حتما باید تدابیر خاصی برای آن‌ها اندیشیده شود. البته از آنجایی که در بسیاری از مدارس در مقطع ابتدایی بحث ارزیابی کیفی و توصیفی جایگزین نمره شده است خوشبختانه تاکنون گزارشی مبنی بر اینکه در امر پژوهش، دانش آموزان ابتدایی کوتاهی کرده باشند و برای تحقیق به کافی نت‌ها مراجعه کرده باشند، نداشته‌ایم. اما بطور کلی به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنیم که دانش آموزان برای انجام پروژه‌ها و تحقیقات به کافی نت‌ها متکی و به آن سمت و سو هدایت شوند. 

صادق‌پور اظهار داشت: برای اینکه از مشکلاتی همچون درست شدن بازاری داغ برای کافی نت‌ها از تحقیقات دانش آموزی جلوگیری شود به معلمان آموزش‌های متعددی داده می‌شود که به خصوص در مقطع ابتدایی به جای تحقیقات کتبی، پروژه‌های دیگر مثل کارهای عملی خواسته شود. چون معلمان شیوه‌های نوین تدریس را می‌بینند به این طرح علاقه نشان داده و استقبال کرده‌اند. همواره به دنبال این هستیم که صلاحیت‌های صحیح معلمان را ارتقا دهیم و مطمئنیم که هرچه معلمان با روش‌های نوین آشنا شوند هم خودشان لذت بیشتری خواهند برد هم در فرآیند یادگیری و انجام تحقیقات بسیار موثرتر عمل می‌کنند. 

مدیر کل دفتر آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش عنوان کرد: در واقع هدف اصلی از پروژه‌های علمی و برگزاری جشنواره‌های مختلف تقویت روحیه پرسشگری و کنجکاوی، مشارکت دقیق، ابتکار عمل، تقویت انگیزه یادگیری و طاقت شکست و افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان است. 

وی درخصوص اعتماد به نفس و طاقت شکست در دانش آموزان ادامه داد: اعتماد به نفس دانش آموزان بحث مهمی است که تا حدی در آن ضعیف هستیم و همچنان بسیار جای کار دارد درباره طاقت شکست هم باید گفته شود که اگر می‌خواهیم طاقت شکست را در مدیران و کارکنان افزایش دهیم قطعا باید از ابتدایی شروع به تقویت این امرکنیم. 

وی بیان کرد: آمار‌ها نشان می‌دهد که در چند سال اخیر تعداد دانش آموزان پژوهشگر ابتدایی اندکی افزایش یافته است. ابتدایی، اصل و اساس و بنیان مقاطع مختلف است و اگر پژوهش را در این مقطع نهادینه کنیم می‌توانیم در آینده تولیداتی با اثرات ماندگار را در جامعه داشته باشیم. همانطور که مقام معظم رهبری هم بار‌ها به این مسئله اشاره کرده‌اند که پژوهش اصل است و تقویت روحیه پژوهشگری و پرسشگری یکی از موارد بسیار مهم در حوزه تعلیم و تربیت است. 

صادق‌پور در خصوص چگونگی پژوهش در دبستان از پایه اول ابتدایی بیان کرد: از چند سال گذشته طرحی تحت عنوان طرح پروژهای علمی به دبستان‌ها ارسال شده که در حال اجرا است. این طرح با جمع آوری اطلاعات در پایه اول آغاز می‌شود و در پایه ششم به طراحی و ساخت و آزمایش می‌انجامد. طرح پروژه‌های علمی تحت عنوان جشنواره جابرابن حیان شناخته شده، که آثار دانش آموزانی که در مدرسه منتخب می‌شود به منطقه ارسال می‌شود در بهمن ماه یا اوایل اسفندماه از نفرات منتخب مدرسه در سطح منطقه تقدیر می‌شود وآنهایی که در منطقه اول می‌شوند به استان راه پیدا می‌کنند و دراردیبهشت ماه مراسمی برگزار می‌شود و آنهایی که منتخب استان می‌شوند به سطح کشوری راه پیدا می‌نمایند. 

وی اظهار داشت: در جشنواره جابرابن حیان سال ۹۲-۹۳ ششصد و شصت هزار مدرسه و یک میلیون وششصد و نود و یک هزار و دویست نفر دانش آموز شرکت کردند که این آمار در سال ۹۳-۹۴ به بیش از دو میلیون و سیصد هزار نفر ارتقا پیدا کرده است یعنی حدود ۳۰ درصد افزایش دانش آموزان شرکت کننده در طرح پروژه‌های علمی را داشته‌ایم. در واقع این مسئله قابل ذکر است که با نهادینه کردن امر پژوهش در دانش آموزان دیده می‌شود که اگر روی آن‌ها کار شود بسیار خلاق و مبتکرانه به ایده‌پردازی، تحقیق و ارائه می‌پردازند و بررسی‌ها هم نشان می‌دهد که تمام دانش آموزانی که در دوره ابتدایی در پروژه‌های علمی شرکت کرده‌اند بسیار خوب در جشنواره‌های خوارزمی دوره دبیرستان یا در تحقیقات موثر دانشگاهی درخشیده‌اند. 

صادق‌پور با اشاره به برخی ایده‌های جالب این جشنواره‌ها گفت: در جشنواره جابرابن حیان یکی از دانش آموزان چهارم ابتدایی تولید برق از دانه برنج را مطرح کرده بود که وقتی از او پرسیدیم که چگونه این ایده به ذهن او رسیده است گفت «وقتی دیدم برنج را زمانی که از ظرف پلاستیکی خارج می‌کنند تعدادی از برنج‌ها به بدنه ظرف می‌چسبد و یک الکتریسیته ساکن آنجا ایجاد می‌شود به این فکر افتادم که می‌توان از آن جریان الکتریکی نیز گرفته شود.» 

صادق‌پور افزود: همچنین دانش آموز دیگری برای کمک به ناراحتی قلب مادربزرگش درصدد انتخاب روغن مناسب برای سلامتی او برآمده بود و چند قلب گوسفند را در چند نوع روغن مختلف گذاشته بود و دیده بود که قلبی که در روغن نباتی گذاشته بود در کوتاه‌ترین زمان سیاه شده و قلبی که در روغن زیتون بوده مدت زمان بیشتری را دوام آورده است و بعد این قضیه برای سلامتی بیشتر، به مادربزرگ خود استفاده از روغن زیتون را توصیه کرده بود. 

قلم خانواده‌ها در ایجاد رغبت در دانش آموزان پررنگ است 

مدیر کل دفتر آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اذعان داشت: خواهش ما از اولیا این است که در دوره ابتدایی به رتبه‌های اکتسابی فرزندانشان توجه زیاد نداشته باشند و یافته‌ها و تجربه‌هایی که آنان کسب می‌کنند را مد نظر قرار دهند و برای هر چه بیشتر لذت بخش شدن یادگیری آنان تلاش کنند. 

در ایجاد انگیزه برای تحقیق کردن خانواده‌ها هم نقش مهمی دارند از این رو صادق‌پور عنوان کرد: طبیعتا پژوهش، دانش آموزان را به تفکر و کنجکاوی و مشاهده دقیق اطراف وا می‌دارد لذا اولیا می‌توانند به مسئولین آموزش و پرورش کمک کنند که میل و رغبت دانش آموزان به تحقیق و تفکر بیشتر شود و به جای سپردن این کار به کافی نت‌ها و ... خود با اشتیاق برای این کار اقدام نمایند. خانواده‌ها باید این را بدانند که به دنبال افزایش لذت از تفکر و تحقیق، کاهش ترس از اشتباه کردن (چه درحال و چه درآینده) در فرد تقویت می‌شود. 

مدیر کل دفتر آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش خاطر نشان کرد: آمار معلمان راهنما در پروژه‌های دانش آموزی در سال ۹۲-۹۳ صد و بیست هزار نفر (حدود یک سوم کل معلمان در دوره ابتدایی) بوده که در سال ۹۳-۹۴ به بیش از یک میلیون و سیصد و سی هزار نفر افزایش یافته است و این آمار حاکی از افزایش انگیزه و شرکت آن‌ها در جشنواره‌های جابرابن حیان است. اما همچنان در تلاشیم تا بیش از پیش زمینه ترویج پروژه‌های علمی را در دوره ابتدایی به عنوان یک دوره اساسی و پایه بیشتر نماییم.

 

علاوه بر تمام اقدامات و تلاش‌ها با توجه به ضرورت و اهمیت پژوهش و نیاز پرداختن ریشه‌ای به این امر، باز هم وجود برنامه‌ای مدون و سازمان‌دهی شده و برنامه‌ریزی مناسب در جهت آموزش روش‌های تحقیق و پژوهش در مقاطع مختلف تحصیلی متناسب با سن و اقتضائات فردی دانش‌آموزان به خوبی احساس می‌شود تا دانش‌آموزان از بدو ورود به محیط علم و دانش سلسله‌ مراتب تحقیق و پژوهش را به صورت علمی فراگیرند و در مقابل برای ایجاد انگیزه در بین دانش‌آموزان نیز محرک‌ها و تشویق‌های لازم نیز انجام شود. 

گزارش از محیامعصومی

انتهای پیام/