به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،تنهایی حسی است که منشا اثر آن را باید در محیط پیرامونی فرد جستجو کرد،احساسی که با توجه به برداشت انسان از محیطی که در آن حضور دارد حاصل می شود.

برخی تنهایی را لذت بخش و برخی دیگر آزار دهنده تلقی می کنند،فارغ از این دو احساس متناقض،آنچه که قاعده و مبنا است معطوف به این امر می شود که استمرار و ادامه دار شدن تنهایی می تواند با مخاطرات و آسیب های بسیاری همراه شود.

مدتی پیش،وزیر کار،تعاون و رفاه اجتماعی در مراسم گرامیداشت روز چهانی سالمند که در محل وزارت تحت مدیریتی وی برگزار شد از افزایش تنهایی در جامعه خبر داد.

ربیعی در این مراسم می افزاید:نسل جدید نگرش های متفاوتی دارد و به نظر می آید که تنهایی در جامعه بیشتر شده است.

اشاره وزیر کار به تشدید تنهایی در جامعه،از پدیده ای حکایت دارد که می طلبد به نحوی دقیق تر  مورد واکاوی قرار گیرد.

در این گزارش جامعه شناسان و روانشناسان اجتماعی انواع تنهایی و علل ظهور و بروز آن را مورد ارزیابی قرار می دهند.

نفیسه میرگذر،روانشناس و کارشناس امور تربیتی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان در تعریف پدیده تنهایی اظهار کرد:تنها به احساسی گفته می شود که در آن فرد ارتباطات و تعاملات خود با دیگران را پایین تر از حد معمول تصور می کند.

این روانشناس و کارشناس امور تربیتی گفت:اگر فرد از سطح تعاملات خود با دیگران احساس رضایت خاطر کند، حس تنهایی بر او غلبه نمی کند و در نقطه مقابل،در شرایطی که فرد از تعاملات خود با محیط و افراد حاضر در اطراف خود اعم از اعضای خانواده،دوستان،آشنایان و محیط اجتماعی احساس رضایت نکند،علیرغم حضور و تعدد و کثرت افراد بسیاری در اطراف خود،اما حس تنهایی بر او مستولی خواهد شد.

** تنهایی،انزوای روح و روان

مینا دارابی،جامعه شناس وآسیب شناس اجتماعی در این خصوص عنوان کرد:فرد تنها،همواره با این حس مواجه است که دیگران وی را درک نمی کنند و نمی فهمند.

وی افزود:اگرچه ابتدا به ساکن،این حس در گام اول،برداشتی ساده به نظر می رسد که ممکن است امری عادی تلقی شود،اما استمرار چنین احساسی،تبعات ناخوشایندی را در بر خواهد داشت و می تواند با آسیب هایی جدی و مخاطره آمیز همراه شود.

دارابی عنوان کرد:فرد تنها گمان می کند که وجه اشتراکی میان دیگران با او وجود ندارد و چنین تصوری گام آغازین انزوای تدریجی به شمار می رود.

این جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی گفت:چنین افرادی به ندرت به دیگران اعتماد می کنند و همواره حسی توام با بدبینی نسبت به دیگران دارند و تداوم چنین  احساسی روح وروان را چنان درگیر و محتاط می کند که به نوعی می تواند به وسواس های فکری وارتباطی منتهی شود.

وی افزود:افسردگی،اضطراب،غم،نارضایتی و خجالت در اغلب موارد همنشین احساس تنهایی هستند.

دارابی عنوان کرد:افرادی که در حس تنهایی و انزوا غوطه ور هستند عموما از عزت نفس و خود پنداری مثبت محروم هستند و در برخوردهای اجتماعی با اضطرابی بالقوه مواجه می شوند و همواره از آسیب روابط اجتماعی خود با دیگران در هراس به سر می برند.

** آموزش مهارت های زندگی،دفع کننده تنهایی

صدیقه نوبهار،روانشناس و کارشناس امور خانواده در تشریح راهکارهای مقابله و پیشگیری از تنهایی عنوان کرد:لایه های پیچیده و متعددی را می توان به عنوان دلایل و عوامل موثر در تنهایی مدنظر قرار داد.

وی افزود:اساسا تنهایی دو وجه دارد،یک وجه آن به فرد بر می گردد و وجه دیگر آن به مخاطبان فرد معطوف می شود.

نوبهارگفت:بطور طبیعی در این فرآیند و پروسه ارتباطی،فرازها و فرودهایی وجود دارد که بخشی از آن شامل نقاط سفید و برخی دیگر نقاط سیاه هستند.

این روانشناس و کارشناس امور خانواده عنوان کرد:راز و رمز تنهایی را باید در عدم رضایت در تعاملات فردی و گروهی جستجو کرد و به واقع در شرایطی که یک طرف ارتباط و یا هر دو سوی آن،از رضایت کافی در برقراری و استمرار ارتباط برخوردار نباشند،ارتباط کمرنگ،سرد ودر نهایت قطع خواهد شد.

وی افزود:نکته حائز اهمیت معطوف به این موضوع می شود که عموما اگر محیط پیرامونی افراد با درگیری،تنش سپری شود،بطور طبیعی ضریب تنهایی و تنها شدن آنها افزایش خواهد یافت.

نوبهار افزود:آنچه که در تقویت تعاملات اجتماعی و مهار تنهایی مثمر ثمر خواهد بود به آموزش و یادگیری فنون و مهارت های زندگی معطوف می شود و هر آنچه فرد در این عرصه از تبحر وتوانمندی بیشتری برخوردار شود، احتمال بروز و ظهور تنهایی وانزوا در او کاهش خواهد یافت.

وی افزود:افرادی که به نحوی کارآمد و کاربردی موفق به کسب مهارت های زندگی شده اند،در روابط اجتماعی خود بیشتر تمایل دارند که از یک موقعیت جدید اجتماعی به عنوان فرصتی برای به دست آوردن دوستان جدید بهره گیری کنند.

این روانشناس اجتماعی عنوان کرد:گشاده رویی،اعتماد به نفس،قدرت بیان بالا،جذابیت در کلام از ویژگی های افرادی است که در کسب مهارت های زندگی و تعاملات اجتماعی موفق خواهند بود.

** تنهایی،از فرصت ها تا تهدیدها

کاظم سوریان،کارشناس امور اجتماعی،در خصوص فرصت ها و تهدید های موجود در تنهایی عنوان کرد:اساسا نمی توان بصورت مطلق به تنهایی برچسب خوب یا بد زد.

وی افزود:تنهایی احساسی است که در صورت حفظ تعادل،می تواند سازنده قلمداد شود و چه بسیار آثار هنری که در تنهایی خلق می شوند،چه بسیار تصمیماتی که در اوج عقلانیت در تنهایی اتخاذ می شود .

سوریان گفت:در اغلب اوقات عبادت و مناجاتی عمیق،با خلوت و تنهایی همراه است که تمامی این موارداز ثمرات برجسته تنهایی حکایت دارد.

سوریان گفت:اما در شرایطی که فرد  ناگزیر است که در بازه ها و مقاطع زمانی طولانی در تنهایی زندگی کند،این احساس می تواند با مخاطرات بسیاری همراه شود و گاه تا مرز خودکشی نیز پیش می رود.

وی افزود:انسان متعادل،علاوه بر روحیه جمعی به عنصر تنهایی نیز نیازمند است و با امتزاجی از تنهایی و روحیه جمعی به رشد،تکامل و پیشرفت می رسد.

** مهار تنهایی چگونه میسر می شود؟

حشمت نبی زاده،آسیب شناس اجتماعی در خصوص راهکارهای موثر در رفع و مهار تنهایی عنوان کرد:یادگیری فنون ارتباطی مهمترین مولفه در تقویت تعاملات اجتماعی محسوب می شود و به واقع می توان گفت افرادی که فاقد چنین توانایی هستند همواره برای تنها شدن مستعد خواهند بود.

وی افزود:تغییر و اصلاح رفتارها و منش های مخرب که از قوه دفعی بالای برخوردار هستند گام دیگری است که در رفع تنهایی مثمر ثمر خواهد بود.

نبی زاده یادآور شد:قرار گرفتن افراد در محیط ها و شرایط حزن انگیز،مطالعه رمان های خاص و موسیقی های غمگین و یادآوری و مرور خاطرات تلخ گذشته که با سرخوردگی و شکست همراه بوده از دیگر عواملی است که احساس تنهایی را بیش از پیش تشدید می کند و باید از چنین افکارها و رفتارهایی دوری جست.