به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ قلعه سموران بر بلندای قلل سر به فلک کشیده جنوب کرمان، یکی از زیباترین بناهای تاریخی به‌جای مانده از دوران سلجوقی است که بعد از گذشت سال‌ها همچنان با رنگ قرمز ناشی از سنگ‌های به‌کاررفته در دیوارهایش خودنمایی می‌کند.

اما همین قلعه با تمام داشته‌ها و معماری زیبایش که زمانی یکی از دست‌نیافتنی‌ترین قلعه‌های ایران‌زمین بوده است سال‌هاست که در چنگال معدن کاران اسیرشده است و باوجود تمام‌کش و قوس‌های فراوان در دستگاه‌های دولتی و حتی قضایی استان برای نجاتش اما هنوز هم معدن کاران در اطرافش اقدام به حفاری می‌کنند و خبرهایی از تخریب برخی از قسمت‌های قلعه به گوش می‌رسد.
بنابر این گزارش: در سال ۹۳ طی گزارشی با عنوان «قلعه سموران در محاصره معدن کاران/ قلعه نفوذناپذیر تاریخی در معرض خطر قرار گرفت» آخرین وضعیت این بنای تاریخی و خسارات ناشی از معدنکاری در این منطقه را بررسی کرد که در آن گزارش قول‌هایی از توقف فعالیت‌های عمرانی در اطراف معدن داده شد اما پس از گذشت ماه‌ها بر طبق اخبار منابع محلی و دوستداران محیط‌زیست بار دیگر معدنکاری در اطراف این قلعه تاریخی آغازشده است.

حالا به نظر می‌رسد قلعه تاریخی در معرض خطری جدی قرارگرفته و با احداث جاده و حفاری در اطراف این قلعه خسارت‌هایی به بدنه قلعه نیز واردشده است.


سرنوشت نامعلوم قلعه تاریخی

این قلعه که شامل برج‌های دیده‌بانی، آثار حکاکی شده در سنگ ها، گورهای تاریخی، یک کوره پخت آجر و قطعات پرشمار سفال بدون لعاب و لعاب‌دار ساده و منقوش و ساختارهای معماری باقیمانده از دور سلجوقی است، سرنوشتی نامعلوم دارد و باوجود گذشت سال‌ها از معدنکاری در اطراف این قلعه اما هنوز هم مسئولان نتوانسته‌اند جلوی تخریب منظر این بنا و خطر تخریب این قلعه را بگیرند.

هرچند با دخالت‌های مسئولان اجرایی و قضایی برای مدتی معدنکاری در اطراف این قلعه متوقف شد اما طی روزهای اخیر بار دیگر این اقدامات شروع‌شده است

هرچند با دخالت‌های مسئولان اجرایی و قضایی برای مدتی معدنکاری در اطراف این قلعه متوقف شد اما طی روزهای اخیر بار دیگر این اقدامات شروع‌شده است.

نکته قابل‌توجه اینکه سرمایه‌گذار این طرح قبل از ثبت ملی این بنای تاریخی مجوز معدنکاری را از اداره صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان دریافت کرده است و حالا اعتقاد دارد مجوز لازم را برای ادامه برداشت از ذخایر معدنی که در حریم و منظر این بنا قرارگرفته است دارد و بنا به همین مجوز اقدام به فعالیت‌های خودکرده است.

سالار سالاری فر، فعال میراث فرهنگی و از مردم محلی روستای مجاور این قلعه در گفتگو با مهر ضمن ابراز نگرانی دوستداران محیط‌زیست و مردم روستاهای اطراف از تخریب این بنای تاریخی می‌گوید: این بنا همچون سرمایه‌ای دائمی برای مردم منطقه محسوب می‌شود و نباید به خاطر برداشت از معدن سنگ بنا را در معرض تخریب قرار دهیم.

وی ادامه داد: مجوز فعالیت این سرمایه‌گذار سه سال قبل صادرشده است و طی سال‌های گذشته شاهد حفاری در اطراف این قلعه هستیم این در حالی است که قلعه مذکور از مهم‌ترین داشته‌های تاریخی شهرستان عنبرآباد است و حفظ آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

سالاری فر افزود: در حالی حفاری در کوه و احداث جاده در دامنه آن ادامه دارد که این کوه درواقع بخشی از قلعه است و معماران درگذشته به‌گونه‌ای قلعه را ساخته‌اند که کوه درواقع نقش دیوارهای قلعه را ایفا می‌کند.

مجوز برداشت از معدن بدون استعلام از میراث فرهنگی صادر شده است

وی گفت: اتکای بهره‌بردار از این معدن، به مجوزی است که درگذشته بدون استعلام از میراث فرهنگی صادرشده است این در حالی است که مجوزهای معدنی باید با استعلام سازمان میراث فرهنگی باشد.

وی ادامه داد: این مجوز قبل از ثبت ملی قلعه در سال ۹۲ صادرشده و بعد از به خطر افتادن قلعه، این بنا در لیست آثار تاریخی قرارگرفته است و باید مطابق مقررات از تخریب این بنا جلوگیری شود.

این فعال میراث فرهنگی افزود: این قلعه از دو قلعه بزرگ و کوچک شکل‌گرفته است که قلعه کوچک‌تر نقش محافظ قلعه بزرگ را دارد که بخش‌های قابل‌توجهی از آن تخریب‌شده است و حالا قلعه بزرگ در معرض تخریب است.

وی گفت: این قلعه در موقعیتی قرار دارد که در صورت ادامه برداشت از معدن، شاکله بنا به خطر خواهد افتاد اما متأسفانه برای ادامه فعالیت این معدن موجودیت قلعه به خطر افتاده است.

این قلعه ثبت ملی است و باید از حریم و اصالت این بنا حفاظت شود و تخریب این بنا جرم محسوب می‌شود

معاون میراث فرهنگی کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: این قلعه ثبت ملی است و باید از حریم و اصالت این بنا حفاظت شود و تخریب این بنا جرم محسوب می‌شود.

محسن موحدی افزود: این قلعه بزرگ از نوع دفاعی و از قلعه‌های دوران سلجوقی است که در ساخت آن‌ها از طبیعت و کوه‌ها استفاده کاربردی می‌شده است.

وی تصریح کرد: قلعه در شهرستان عنبرآباد و در شمال روستای رود فرق قرار دارد.

هر نوع فعالیت معدنی در قلعه سموران غیر قانونی است

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: استراتژی ما در قبال وضعیت این قلعه کاملاً روشن است و هرگونه دخل و تصرف در اطراف این قلعه غیرقانونی است و باید با آن برخورد شود.

محمود وفایی افزود: حریم این قلعه کاملاً مشخص است و باید از هرگونه فعالیت در این محدوده جلوگیری شود.

بررسی مجدد حریم این قلعه می‌تواند مشکل را حل کند، وفایی بابیان این جمله می‌گوید: در مذاکراتی که در کارگروه اشتغال استان انجام شد قرار شد با تغییر حریم این بنا امکان ادامه کار معدن با توجه به فرصت‌های شغلی که دارد فراهم شود و قلعه نیز از هرگونه آسیب دور بماند اما تا انجام این کار باید از فعالیت معدن به‌صورت جدی جلوگیری شود.

وفایی ادامه داد: نیروهای یگان ویژه میراث فرهنگی به‌صورت مستمر در منطقه حضور دارند و از هرگونه دخل و تصرف در منطقه جلوگیری می‌کنند ضمن اینکه نیروی انتظامی و قضایی شهرستان نیز همکاری لازم را با میراث فرهنگی انجام می‌دهند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان افزود: از اداره صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان نیز توقع داریم از فعالیت این معدن تا بررسی مجدد حریم قلعه جدا جلوگیری کند.

وی گفت: ادامه کار معدن منوط به نظر کارشناسان میراث فرهنگی است و قبل از این اقدام هرگونه فعالیت غیرقانونی است.

وی در پاسخ به خبرنگار مهر در خصوص فعالیت معدن در روزهای اخیر گفت: باید مستندات دقیق در این خصوص ارائه شود، به ما هم گزارش‌هایی منتقل‌شده است که باید بررسی شود و از نیروی انتظامی و یگان حفاظت می‌خواهیم به‌صورت جدی از هرگونه فعالیت در اطراف این معدن جلوگیری کنند.

باوجود سال‌ها از فعالیت این معدن در اطراف قلعه تاریخی و اصرار بر ادامه فعالیت معدن و به خطر افتادن این بنای دوره سلجوقی به نظر می‌رسد دستگاه‌های نظارتی و قضایی باید با جدیدت در این خصوص ورود کنند و مشکل این قلعه تاریخی را یک‌بار برای همیشه حل کنند.
منبع:مهر