به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، شهر گلوگاه در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است، بعد از تمیشه بزرگترین شهر قرن اول هجری معرفی شد.

از قرار این شهر بعد از فتنه مغول ویران و مردم آن پراکنده شدند. آثار خرابه‌ها، سکه‌ها و ادوات دیگری که به دست آمده، قدمت این محل را به ۱۲۵۴ سال پیش می‌رساند. وجود جرکلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی ۲ کیلومتر اهمیت این محل را ثابت می‌کند.

در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین، وجود جر یا خندق کلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی ۲ کیلومتر اهمیت این محل را ثابت می‌کند و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است که از مسیر جنگلهای سرسبز، چشمه‌ها، آبشارها و آبهای معدنی قابل توجه و دیدنی به کوههای شرشری محدود می‌شود و از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیتی ویژه دارد.

طبق نوشته ملگونوف روسی در حدود سال ۱۷۸۰ میلادی آقامحمّدخان قاجار این ایل را از قراباغ و قراداغ ،امروزه قره باغ جزء جمهوری آذربایجان و قراداغ جزء آذربایجان خاوری در خاک ایران است، به اینجا کوچانیده‌اند.

از نظر تاریخی هم سرنوشت ۲سلسله از سلسله‌های تاریخی ایران در این منطقه رقم خورده است.

اولی با شکست محمدحسن قاجار در سال ۱۱۷۱هجری قمری در نزدیکی گراودین تپه به دست کریم خان زند که بعد از آن دولت مستقل زندیه تاسیس شد ، در همین زمان خندق یا جر، کلباد دور تا دور محدوده شهر احداث شد.

دومی بعد از فوت کریم خان و اتحاد خاندان آقامحمدخان قاجار با یکدیگر باعث شد سر تا سر مازندران، گیلان، آذربایجان و قفقاز استیلا یابند و در همان موقع یعنی سال ۱۱۹۵هجری قمری توانستند ایل عمرانلو را از قره باغ و قره داغ بکوچانند و در گلوگاه فعلی سکونت دهند تا از خندق کلباد و منطقه گلوگاه حفاظت کنند و در هنگامه جنگ با سپاه زندیه موفق شوند در همین مکان آنان را شکست سختی دهند و به اسارت بگیرند ایل عمرانلو به منظور سر حد داری و جلوگیری از تهاجم ترکمن‌ها به منطقه فعلی به امر آقامحمّد خان قاجار آمده به طوری که سنگره‌های موجود در ساحل خلیج گرگان و نیز قلعه‌ای در شبه جزیره میانکاله (سرتک میان قلعه) این ادعا را ثابت می‌کند.

جوانان این ایل در مواقع و مراحل مختلف حتی در پای رکاب آقامحمّد خان علیه دشمنان منطقه‌ای و کشوری جنگیدند.

به همین جهت آقامحمّد خان قاجار اراضی فعلی و آب اوان را به طور رایگان به افراد این ایل هدیه کرد و طبق فرمانی که از طرف فتحعلی شاه حکم شده طبق معمول سنواتی، کارگران دهات مجاور نهر، قریه اوان را تعمیر و تحویل این عمرانلو دهند، زیرا در مقابل این کار سربازان ایل عمرانلو وظایف خود را در خدمت به مرزداری و مملکت با آسوده‌خاطر انجام دهند.

بنابراین دست زندیه ابتدا از مازندران و سپس سراسر ایران کوتاه و سلسله زندیه منقرض شد و مقدمات تاسیس رسمی سلسله قاجاریه در سال ۱۱۹۹هجری قمری در پای تپه گراودین فراهم آمد.

از کلمه گلوگاه می‌توان دو معنای متفاوت برداشت کرد: کلمه گلوگاه در زبان فارسی به معنای جای استراتژیک و پر رفت‌وآمد است که کنترل یافتن بر آن در فنون جنگی بسیار مهم است.

دو کلمه گلو به معنای گلاب و گاه به معنای جایگاه و محل تشکیل شده است. گلوگاه در منطقه‌ای که در دوره اسلامی کبود جامه نامیده می‌شد، واقع شده است و محل گلاب است.

نقاط دیدنی

توسکاچشمه در قسمت جنوبی شهرستان گلوگاه (بین راه دامغان و گلوگاه)، بنای تاریخی جر کلباد در قسمت شرقی، دریای آرام گلوگاه در سمت شمال و جاده سنگفرش شاه عباسی در جنوب در درون جنگل از مکان‌های دیدنی این شهر محسوب می‌شوند.

خانهٔ شهریاری در روستای یانه‌سر

خانه شهریاری مربوط به دوره قاجار است و در بخش یانه سر، روستای یانه سر واقع شده، این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۸۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این ساختمان محل سکونت سردار رفیع یانه سری یا سردار رفیع یانسری بوده است.

زبان گفتاری

قومیت و زبان مهمترین گروههای اجتماعی در گلوگاه اینگونه است: اکثر اهالی گلوگاه ترک زبان هستند. ایل عمرانلو ترک‌زبان بوده و عمده کمتری به نام کلبادی‌ها که در گلوگاه ساکن‌اند، غیر از یک طایفه به نام گلو مهاجرند و از جاهای دیگر در کلباد فعلی ساکن هستند.

انتهای پیام/