قلعه تاریخی دزک در استان چهارمحال و بختیاری

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد؛ مجموعه قلعه امیر مفخم، به عنوان یکی از آثار ممتاز تاریخی، فرهنگی و هنری در روستای دزک از توابع بخش مرکزی شهرستان کیار و در ۳۲ کیلومتری شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است.

این قلعه در سال ۱۳۲۵ هجری قمری توسط لطفعلی خان معروف به امیر مفخم ساخته شده که دارای دو طبقه و چهار برج است و بیش از ۵ هزار متر مربع وسعت دارد.

بنای تاریخی قلعه دزک در ۱۶ تیرماه سال ۱۳۶۸ هجری شمسی و با شماره ۱۷۳۱/۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در این بنا، انواع هنرهای تزئینی معماری قابل ملاحظه می‌باشد که عموماً در طبقه اول به کار برده شده است.

از جالب ترین آثار هنری در این مجموعه ساختمانی، گره چینی های آجر کاشی، شامل طرح های متنوع در کتیبه ها، پشت بغل ها و فخری ها می باشد.

در پوشش آجری خارجی سعی شده تا از هنر آجر چینی و تلفیق آن با کاشی کاری‌های لعابی هندسی، نقش‌های زیبای بیشتری حاصل شود.

تزیینات این قلعه شامل نقوش سنگی، گچ بری های زیبا در اتاق سفره خانه، آیینه کاری، درب های چوبی معرق و مرصع کاری شده، سر بخاری های تزیینی، قاب بندی چوبی سقف اتاق ها، قاب های کاشی معرق و آجر کاری های زیبا است.

جالب‌ترین و زیباترین قسمت‌ این بنا، تالار سفره خانه و اتاق آیینه در طبقه فوقانی می باشد.

درب چوبی ورودی این قلعه ضخیم و بزرگ است و با دو کوبه نسبتاً سنگین، به هشتی که سقف آن با نقوش سرمه دانی تزیین شده است، گشوده می شود.

از هشتی، دو راهرو با سقف طاق و تویزه به حیاط منتهی می شود. دو طرف ساختمان از داخل حیاط دارای راه پله های سنگی است که به طبقه فوقانی می روند.

این بنا در طول حیات خود حوادث فروانی را شاهد بوده که مهم ترین آنها، ایفای نقش در جریان مشروطیت است.

در این قلعه، کتابخانه‌ای از کتب امیر مفخم بختیاری نیز وجود داشته است.

علی اکبر دهخدا در هنگام جنگ جهانی اول، مدتی را در این قلعه به سر برده و با بهره‌گیری از منابع ارزشمند کتابخانه‌ای موجود در آن، که نشانگر توجه و علاقمندی ساکنانش به علم و ادب بوده، تألیف لغت نامه خود را بنا نهاده است.

این عمارت مجلّل همچنین مرکز حضور و پذیرایی از شعرا و هنرمندان بزرگ بوده است.

در سال های اخیر، به منظور استفاده مطلوب تر از فضای موجود در کاخ قلعه دزک، موزه پوشاک و موزه سنگ هم در این مجموعه تاریخی فرهنگی راه اندازی شده است.

موزه پوشاک این قلعه، از بهمن ماه سال ۱۳۸۸ راه اندازی شده و پوشاک شهرها، روستاها و مناطق شاخص و خاص چهارمحال و بختیاری را در معرض نمایش گذاشته است.

از بهمن ماه سال گذشته (۱۳۹۴) نیز، موزه سنگ در محوطه این مجموعه تاریخی گشایش یافت که آثار تاریخی و فرهنگی سنگی، شامل ستون، سرستون، شیرسنگی، سنگ آسیاب، سنگ های عصارخانه و ... را در معرض دید گردشگران، مسافران و عموم مردم قرار داده است.