به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان؛مواد مخدر از مهمترین منبع مالی گروه‏های مخالف مسلح دولت به شمار می رود. مواد مخدر در حدود 40 درصد منابع مالی گروه طالبان را تأمین می کند. این در حالی است که سال‏ها مبارزه جامعه جهانی و حکومت افغانستان برای کاهش تولید مواد مخدر ناکام مانده است.

سرنوشت جنگ در افغانستان تا اندازه زیاد بستگی به کاهش تولید مواد مخدر و معدوم سازی مزارع و کارگاه‏های تولید مواد مخدر دارد.

برای سال‏های متمادی افغانستان بالای 90 درصد تریاک جهان را تولید نموده است. در زمان حاکمیت گروه طالبان کشت تریاک از سوی امارت اسلامی ممنوع نبود. امارت اسلامی طالبان از دهقانان بابت کشت تریاک عشر می گرفت.

در فردای سقوط امارت اسلامی طالبان در مناطق تحت کنترل آن‏ها کشت تریاک مهمترین محصول زراعتی بود. آن‏ها از کشت تریاک همچنان عشر می گرفت و امنیت راه‏های قاچاق آن را می گرفت. ایالات متحده آمریکا وقتی فهمید که تریاک و تولید هیروئین و مرفین در افغانستان منجر به تأمین 40 درصد منابع مالی گروه طالبان را تأمین می کند سیاست مبارزه با کشت تریاک را تدوین نمود. سیاست ایالات متحده آمریکا در مبارزه با کشت تریاک شامل چند مرحله می شد. 

در مرحله اول روشن سازی افکار عمومی قرار داشت. در این مرحله تلاش می شد تا افکار عمومی به منظور نابود و معدوم سازی مزارع و کارگاه‏های تولید مواد مخدر آماده شود. مردم از مضرات کشت تریاک آگاه ساخته می شد. زیان کشت و قاچاق تریاک بر اقتصاد، اجتماع و سیاست افغانستان به خرد افکار عمومی داده می شد. تبلیغات از سوی جامعه جهانی و حکومت افغانستان در رسانه‏های کشور پخش می شد. در مرحله دوم تلاش شد تا محصولات جایگزین ارائه شود. گزینه‏های مختلف برای کشت تریاک ارائه شد اما هیچ کدام درآمد تریاک را برای کشاورزان و دهقاننان نداشت. زعفران یکی از محصولات جایگزین بود که از سوی حکومت و جامعه جهانی ارائه شد اما تنها در ولایت هرات دهقانان به کشت زعفران پرداخت و در بسیاری از ولایات دیگر جواب نداد.
در مرحله سوم نابود سازی و معدوم سازی مزارع و کارگاه‏های تولید مواد مخدر قرار داشت. این مرحله با سکتی مواجه شد. سخن بر سر این بود که نابود سازی مزارع و کارگاه‏های تولید مواد مخدر ضربه اقتصادی کلان به دهقانان و کشاورزان می زند. به همین خاطر، این مرحله با تأخیر زیاد مواجه شد. کشور بریتانیا برای نابود سازی مزارع میان دهقانان پول توزیع نمود تا از کشت تریاک دست بکشد. تحقیقات نهاد‏ها نشان داد که در سال بعدی کشت تریاک افزایش یافته است و دهقانان و کشاورزان از پول تشویقی را از حکومت بریتانیا دریافت نموده بود را نیز هزینه کشت تریاک نموده است. بر این اساس توزیع پول تشویقی به دهقانان متوقف شد و به جای گزینه معدوم و نابودسازی مزارع تریاک با تأخیر به مرحله اجرا گذاشته شد.

در مرحله چهارم ممنوع سازی کشت تریاک قرار داشت. کشت تریاک از سوی حکومت افغانستان به صورت قانونی ممنوع اعلان شد. در مرحله آخری مقررات کیفری از سوی حکومت افغانستان برای کشت و تولید تریاک تصویب شد. همه این مراحله به منظور کاهش تولید تریاک در افغانستان صورت گرفت. حکومت و جامعه جهانی در اجرای پنچ مرحله با مشکلات زیاد مواجه بود. اما بیش از همه در اجرای مراحل چهارم و پنچم با مشکل مواجه بود. ممنوع سازی کشت تریاک و مقررات کیفری هیچ گاه به اجرا در نیامد. زیرا، حکومت در بسیاری از مناطق حاکمیت نداشت و توانایی اعمال اقتدار را نداشت. در بسیاری از مناطق که حکومت توانایی اعمال قدرت را داشت به خاطر فساد گسترده و سود بردن کارگزاران حکومت قادر به ممنوع ساختن و اجرای کیفرها نبود. براساس گزارش‏های متعدد حکومت افغانستان به صورت موردی عمل می کرد و تنها مزارع را نابود می ساخت که صاحبان آن فقیر و یا نفوذی در حکومت نداشت. افرادی زیادی که در حکومت نفوذ داشت و یا موقعیت اجتماعی بهتری داشت حکومت قادر به نابودسازی مزارع تریاک آن‏ها نبود و یا با معامله از نابود کردن تریاک آن ها می گذشت.‏

اکنون اما، وضعیت نسبت به گذشته تغییر زیادی نموده است. در گذشته‏ها و در دوران حکومت امارت اسلامی طالبان تریاک به کشور‏های همانند پاکستان، ایران، ترکمنستان و دیگر کشور های آسیایی میانه قاچاق می شد و در آن‏جا تبدیل به هیروئین و مرفین می شد اما اکنون تریاک در داخل خاک افغانستان تبدیل به هیروئین و مرفین می شود و از این جا به دیگر کشور‏ها فرستاده می شود.‏ این مسئله باعث می شود که گروه طالبان و قاچاقچیان مواد مخدر سود بیشتری حاصل شان شود.
گروه طالبان از کشت و قاچاق مواد مخدر سود می برد. آن‏ها در مناطق تحت کنترل خود از دهقانان عشر دریافت می کند. از گرفتن امنیت قاچاقچیان و مسیر راه‏های آن‏ها نیز پول دریافت می کند. در عین حال، در مناطق که تریاک کشت می شود دهقانان به گروه طالبان وفادار است. زیرا، کشت تریاک از محصولات پردرآمد دهقانان و کشاورزان است. از آنجایی که توسعه در عرصه کشاورزی اتفاق نیافتاده است دهقانان به سختی دست از کشت تریاک می کشد. همین مسئله آن‏ها را به گروه طالبان وفادار می سازد.‏ بنابراین، مبارزه با کشت و تولید مواد مخدر نیازمند ظرافت‏کاری های بسیار است.
اگر تریاک در حدود 40 درصد منابع مالی گروه طالبان را تأمین می کند این سوال مطرح است که حکومت افغانستان چه سیاست در قبال کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان دارد. با توجه به اینکه گروه طالبان نیروهای خود را بازسازی نموده است اهمیت این مسئله مضاعف گردیده است. در سال گذشته، گروه طالبان موفق به ایجاد مزاحمت‏های جدی در مناطق مختلف افغانستان شد. کنترل کندز را برای چند روز به دست گرفت. در بغلان مشکلات جدی به وجود آورد و با نیروهای امنیتی کشور جنگید. در اثر جنگ هزاران خانواده آواره شدند. آن‏ها دوبار در صدد سقوط شهر غزنی برآمدند.‏ در هلمند کنترل دو ولسوالی را به دست گرفت.

نیروهای بین‏المللی دیگر مأموریت نظامی ندارد و همین مسئله جنگ را برای نیروهای امنیتی دشوار ساخته است. سیاست حکومت در قبال کشت و قاچاق مواد مخدر مشخص نیست. حتی مشخص نیست که حکومت وحدت ملی برخورد دوگانه با دهقانان و زارعان تریاک خواهد داشت و یا اینکه با همه دهقانان و زارعان تریاک برخورد خواهد کرد. اگر به صورت که در سال‏های گذشته با زارعان و قاچاقچیان مواد مخدر برخورد شود بدون شک، حکومت افغانستان در جنگ بخش هزینه سنگین خواهد پرداخت. مشروعیت حکومت کاهش خواهد یافت. در میدان جنگ هم قربانی بیشتر خواهد داد و هم هزینه بیشتر خواهد پرداخت.

بنابراین، ضرورت جدی برای تدوین و اجرای سیاست مبارزه با مواد مخدر دیده می شود. اگر این مسئله از سوی حکومت وحدت ملی جدی گرفته نشود به احتمال زیاد در میدان جنگ خواهد باخت. زیرا، سالانه یکصد میلیون دالر گروه طالبان از کشت و قاچاق مواد مخدر سود می برد. این مبلغ هزینه تأمین نیازهای جنگی گروه طالبان می شود.‏

انتهای پیام/