به گزارش  خبرنگار کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران؛دنیای کودکان دنیایی پر از اسباب بازی و رنگ های شاد و ترانه های کودکانه است دنیایی پر از آرامش که به تعبیر بسیاری از افراد هیچ دغدغه ای را ندارند و بیخیال از هر آشوب و بلوایی شیطنت می کنند اما چند وقتی است که دیگر از این دنیای کودکانه کودکان خبری نیست و در هرخانه و مهمانی ها به جای دیدن کودکانی که از در و دیوار بالا بروند، کودکانی را می بینیم که در گوشه ای نشسته و با موبایل یا تبلت سرگرم بازی هستند و نه تنها به همسالان خود توجهی ندارند و با آنها ارتباط نمی گیرند بلکه از تنقلات و چیپس و پفک هم می گذرند تا بتوانند لحظه ای بیشتر با دستگاه خود بازی کنند اما فقط در یک صورت ممکن است سر خود را بالا آورند و توجه شان به چیزی جلب شود آن هم زمانی است که همسالانش را دارای چیزی بالاتر از آنچه که می پوشند یا استفاده می کنند، ببینند درست همان موقع است که به جان پدر و مادر خود افتاده و تا به آن چیزی که دیده اند نرسند آرام و قرار نگرفته و خانواده هم نفس راحتی نمی کشند.

اما درواقع دنیای کودکان تحت تاثیر رفتارهای والدین رنگ می‌گیرد. تجمل‌گرایی نه تنها در بزرگسالان مشاهده می‌شود، بلکه مطابق با آمارهای انجام گرفته کودکان نیز از تکنیک‌های دفاعی پز دادن، خودافشایی و متوسل شدن به دروغ و لاف، برای ارتباطات خود بهره می‌جویند. به عقیده روان‌شناسان لاف‌زدن‌های کودکانه، پز دادن‌های افراطی و نیاز به استفاده از امکانات مادی برای محبوب واقع شدن در گروه‌های همسال ممکن است ریشه در کمبودهای عاطفی و پایین بودن اعتماد به نفس کودک داشته باشد.

همچنین تقلید از رفتارهای تجمل گرایانه بزرگسالان و نیاز به دریافت توجه و محبت از سوی والدین باعث می‌شود تا کودکان در گروه‌های همسال با دروغ گویی و لاف زدن و بزرگ‌نمایی، رفتارهای والدین را همانند‌سازی کنند یا خلأ عاطفی نیاز به توجه را با جلب نظر اطرافیان و دوستان پوشش دهند. 

دکتر مژگان نیکنام دکترای روانشناسی در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بحث تغییر و تحول و میل به داشتن چیزهای مختلف بحثی متناسب با سرشت انسان است اما گاهی برخی عوامل منفی در این زمینه دخیل می شود و اثرات منفی خود را مانند زندگی های تجملی نمایشی و جو رقابتی زیاد برجای می گذارد. از این رو کسانی که سعی می کنند این الگو را به فرزندانشان بیاموزند آنها را نیز مصرف گرا و تجمل گرا بزرگ می کنند.

وی ادامه داد: مصرف گرایی و تجمل گرایی این است که فرد مدام به داشتن و خرید نسخه ای از هر چیز اقدام می کند و تمایل دارد هرچیزی را تجربه کند. به عنوان مثال کودکی که به داشتن تعداد کفش های زیاد خود همچنان راضی نیست و بازهم کفشی را که بپسندد باید بخرد نمونه بارز از یک کودک تجمل گرا است.

دکتر نیکنام با اشاره به ایجاد جو رقابتی در بین کودکان تصریح کرد: والدین در برخی موارد با دیدن وسایل فرزندان دیگر خانواده ها بدون هیچ مقدمه ای سریعا به تهیه آن وسیله برای فرزندشان می پردازند. بخصوص پدر و مادری که اشتغال بیش از حد دارند این مورد را بسیار برای جبران نبودن های خود مناسب می دانند و احساس می کنند می توانند با خرید هدیه هایی این چنینی کمبود محبت خود به فرزند را جبران کنند.

وی افزود: درواقع والدین به جای اینکه وقت بیشتری را با فرزندشان بگذرانند برای تامین محبت خواه یا ناخواه او را به خرید و تجمل گرایی سوق می دهند. هرچند پدری که از صبح تا شب سرکار می رود خسته است و حوصله سرگرم شدن با کودکش را ندارد اما این را هم نباید فراموش کند که هیچ وقت، هیچ چیزی حتی خریدن هدیه جای محبت پدر یا مادر را نمی گیرد و حتی او را در آینده با عواقب منفی روبه رو می کند.

قرباني کارشناس کودک درباره مهمترین عامل دخیل در تجمل گرا شدن کودکان گفت: در حالي که تجمل گرایی در بين مردم نشانه منزلت است اما والدين نمی دانند که اين طرز تفکر بر روي کودکانشان تاثير شگرفي مي گذارد. در روش هاي تعليم و ترتبيت مهمترين و کليدي ترين عامل الگوسازي است که در اين راستا مهمترين سن، دوران کودکي و از بين تمام الگوها، اولين آن خانواده است. 

وی افزود: والدين امروزي که معمولا تک فرزندي را برگزيدند تا کودکشان کمبودي را احساس نکند ،خود عاملي هستند که کودک را به سوي تجملي رفتار کردن سوق مي دهند.

بهترین یا بدترین پاسخ برای سکوت کردن کودکان؟

دسته ای از خانواده ها برای اینکه جلوی آزار و اذیت کودک خود را بگیرند و به قولی او را ساکت نگه دارند نسبت به خرید هر درخواست او اقدام می کنند، دکتر نیکنام در خصوص این نوع والدین عنوان کرد: وقتی چنین خانواده هایی برای اصلاح این رفتار فرزندشان مراجعه می کنند بعد ریشه یابی، به آنها می گوییم که هیچ کودکی درخواست وسایل متعدد را نمی کند مگر به این کارعادت داده شده باشد، درصورتی که اکثر خانواده ها این موضوع را نمی دانند و ناخواسته فرزندشان را بدعادت می کنند.

وی ادامه داد: همین بدعادت کردن کودکان به خریدهای متنوع و هرزمان است که باعث می شود رفتار کودکان امروزی از کودکان دیروز متمایز شود، چراکه وقتی درخاطرات قدیم مرور می کنیم می بینیم که در آن زمان به عنوان مثال لباس ها چندین سایز بزرگتر خریداری می شد تا در سال های متوالی قابل استفاده باشد از طرفی خانواده ها هم هرگز با تقاضا و مطالبه بیش از حد فرزندانشان روبه رو نمی شدند .

وی در خصوص یک رفتار معمول ولی اشتباه والدین عنوان کرد: اکثر اوقات خانواده ها بخصوص در امر درس خواندن (که بیشتر متداول است) دوست دارند در همان رشته ای که آنها علیرغم علاقه نتوانسته ادامه دهند، فرزندشان تحصیل کند و به موفقیت برسد یا وسایل و چیزهایی را که در کودکی به هردلیلی نتوانستند به دست بیارند را می خواهند چند برابر برای فرزندشان جبران و تهیه کنند، درصورتی که نمی دانند استعدادها،خواسته ها و ناکامی های آنها با فرزندانشان متفاوت است و قرار نیست که هرچیزی که برای آنها از بچگی ناکام مانده برای فرزندانشان هم ناکام بوده باشد و این تصور و افکار والدین اشتباه است و باید اصلاح گردد تا تاثیرات منفی روی زندگی آینده کودکان آنها نگذارد.

دکتر نیکنام اظهار داشت: اگر شیک و تمیز بودن والدین و فرزندان متناسب با یک سبک زندگی درست، به جلو هدایت شود بسیار خوب است اما اینکه قرار باشد کودک قانع نباشد و بخواهد هرچیز جدیدی را تهیه کند بدون اینکه به آن احتیاجی داشته باشد، درست نیست و این کودک در جوانی هم با این مشکل به صورت پیشرفته تر روبه رو می شود و نمی تواند سبک زندگی درستی را دنبال کرده و با سردرگمی، وسواس خرید می گیرد.

وی تاکید کرد: برای رفع مطالبه بیش از حد فرزندان به خرید های متنوع باید خانواده ها بدانند که هیچ هدیه ای جای مهر و محبت والدین را نمی گیرد و به هر رفتاری که کودک را عادت دهند تا آخر همان را پیش می گیرد و آنگونه رفتار می کند، درواقع باید به کودکان خود بیاموزیم که هر وسیله ای را در چه شرایطی و چه زمان درخواست کنند و به این شیوه او را عادت دهند همچنین خانواده ها باید از هرنوع جو رقابتی خودداری کنند چراکه همین جو رقابتی هم ازعوامل تجمل گرا شدن کودکان است.

قرباني يکي از شيوه هاي مقابله با مصرف گرايي و تجملي رفتار کردن را فرهنگ سازي مي‌داند که از سنين کودکي بايد در مدرسه و هر اجتماعي، کودک در آن حضور دارد صورت بگيرد و هم سو با اين والدين و مخصوصا مادران آگاه و با درايت هستند که با تربيت امروز خويش پايه گذار نسلي آينده ساز، متعهد، با برنامه و هدفمند هستند هيچ کس دلسوزتر از والدين نسبت به فرزندان خويش نيست.

دکتر نیکنام نیز اظهار داشت: اصلاح رفتار فرزندی که مصرف گرا و تجمل گرا است بسیار ضرورت دارد چرا که وقتی این کودک به سن جوانی برسد و از لحاظ درآمدی مستقل شود این مشکلات گریبان گیرش خواهد شد و علاوه بر مدگرایی به وسواس در خرید هم مبتلا می شود.

دکتر مژگان نیکنام درخصوص توصیه هایی برای حل مشکل تجمل گرایی فرزندان گفت: توصیه به خانواده هایی که قصد بچه دار شدن دارند، این است که از بدو تولد اصول تربیتی لازم را پیاده کنند، زمان تهیه پاداش و مایحتاج فرزند را تشخیص دهند و در کل نسبت به این موضوع هوشیار باشند اما در توصیه به خانواده هایی که با معضل مصرف گرایی فرزند روبه رو هستند و این امر گریبان گیرشان شده است باید گفت، این خانواده ها بدانند که هر زمانی را که برای عادت دادن فرزندشان به تجمل گرایی صرف کردند باید به همان اندازه صبور باشند و کم کم رفتارهای خود را تغییر دهند تا کودک از این عادت خارج شود و شیوه درست را پیش بگیرد.

وی افزود: همچنین خانواده ها از گفتن جملاتی مثل "دیگه از فردا برایت هیچی نمی خرم" به فرزندان باید پرهیز کنند چرا که این رفتار اشتباه، خشم و اضطراب کودک را افزایش می دهد. پس با شروع تغییر الگوی رفتاری می توانند فرزندشان را به شیوه معمول و متناسب با نیازها بزرگ کنند.

بنابراین، نظارتی که والدین بر رفتارهای خود دارند و کنترل عادت‌هایی مانند به نمایش گذاشتن داشته‌ها و امکانات، نقش مهمی در از بین بردن این الگوهای رفتاری در کودکان دارد. نباید فراموش کرد، در بسیاری از مواقع کودکی که فخر فروشی می‌کند، تحت تاثیر الگوهای تجمل گرایانه والدینش قرار گرفته است و این عادت‌های نادرست خود را به دیگر هم سالانش نیز انتقال می‌دهد، از این رو والدین بهتر است از اصلاح رفتارهای خود شروع کنند و به جای بزرگ نمایی کردن داشته و فخر فروشی، عادات انسان دوستانه، همدلی با خویشاوندان و دوستان، مطالعه و تحقیق و استفاده بهینه از امکانات را آموزش دهند تا ازعواقب تجمل گرایی و مصرف گرایی کودکان چه در حال و چه در آینده تاحد زیادی جلوگیری شود.

گزارش از محیامعصومی

انتهای پیام/