به گزارش خبرنگار
حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان؛ گروه تروریستی طالبان عملیات بهاری جنگطلبانه خود را تحتعنوان
«عملیات عمر» که به نام
"ملا عمر" منتسب است، بهشکل علنی آغاز کرد. همچنین این گروه تاکید کرد فعالیتهای مسلحانه و تلاشهای شکل گرفته، درواقع عادت و سنتی است که طالبان بواسطه آن افزایش قدرت خود را در فصول بهار و تابستان بدست میآورند؛ که این اقدام عموما در بین مردم افغانستان بهعنوان فصل جنگ و نزاع معروف است.
این جنبش در اظهارات خود بیان داشته است که "نیروهای حکومت، دولت، جانشینان آنها و همچنین مسئولان حکومتی، هدف قانونی این عملیاتها خواهند بود." در همین راستا گروه طالبان نظامیان افغان را به جدایی از صف حکومت و پیوستن به حکومت اسلامی افغانستان فراخواند.
گفتنی است طالبان پیش از این نیز بهطور علنی بیمیلی نشستن بر تخته شطرنج گفتگو با حکومت را تا پیش از بازپس گیری شهرها از دست نیروهای خارجی اعلام کرده بود.
جنبش طالبان در بهار سال گذشته در عملیاتی نظامی با نام "شجاعت"، تهاجمی را شکل داده بود که در جریان آن تسلط بر مناطق بسیاری از افغانستان، ولایات و دهها مرکز مدیریتی و بهویژه شهر استراتژیکی قندوز واقع در شمال شرقی این کشور صورت گرفت.
در پی این اعلام جنگ بهاری طالبان تحت عنوان عملیات عمر، شماری نمایندگان مجلس افغانستان اعلام کرد که طالبان توان نظامی خود را از دست داده و رو به تبلیغات روانی آورده است. نمایندگان مجلس تاکید دارند که نیروهای دفاعی افغانستان بیشتر از پیش توانمند شدهاند و در بهار و تابستان آینده موفقیتهای زیادی را در سرکوب طالبان به دست خواهند آورد. پس از توقف روند مذاکرات صلح با طالبان در ماه گذشته، طالبان به تازهگی اعلام کرده است که عملیات بهاری خود را تحت نام عملیات عمر در افغانستان به راه میاندازند و در این عملیات، تاسیسات نیروهای دولتی و خارجی را هدف قرار خواهند داد.
نواب منگل عضو کمیسیون امنیت داخلی مجلس نمایندگان گفت: "طالبان در جنگ جبههای شکست خورده و میخواهد در عرصه تبلیغات روانی دستاوردی داشته باشد؛ در سالهای گذشته نیز چنین اعلامیههای را منتشر کرده بودند؛ اما آنان در گوشه گوشه کشور از سوی نیروهای امنیتی سرکوب شدند". وی افزود: طالبان با دادن اعلامیه جنگ علیه دولت افغانستان به نحوی تلاش میکند که به دولت فشار بیشتری بیاورد تا در مذاکرات احتمالی صلح نیز امتیازات بیشتری به دست آورد.
انجنیر ذکریا ذکریا دیگر عضو مجلس گفت: "اعلامیه جنگ بهاری طالبان به معنی این نیست که این گروه توانمند شدهاند؛ بلکه آنان سیر نزولی خود را در برابر نیروهای امنیتی افغانستان طی میکنند و در بهار و تابستان آینده بیشتر تضعیف خواهند شد". وی تاکید کرد: نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان هماکنون دست بالایی در برابر طالبان دارند و اگر به این نیروها در صفوف جنگ امکانات مالی به موقع برسد و درست حمایت شوند؛ در بهار جاری برنده جنگ نیروهای افغانستان خواهند بود. به گفته وی؛ نیروهای دولتی افغانستان تا کنون به خوبی توانستهاند طالبان را سرکوب و از خاک افغانستان دفاع کنند.
ملا عمر، قاتلی که بعد از مرگ هم آدم میکشد
محمد عُمر معروف به مُلّا عمر رهبر طالبان افغانستان بود که از سال ۱۹۹۶ تا اواخر سال ۲۰۰۱ حکومت را در افغانستان در اختیار داشتند. وی در میان یاران خود با عنوان امیرالمؤمنین امارت اسلامی افغانستان شناخته میشد، حکومتی که با وجود کنترل حدود نود درصد خاک این کشور تنها سه کشور پاکستان، عربستان، و امارات آن را به رسمیت شناختند.
حمله ائتلاف بینالمللی به رهبری ناتو در سال ۲۰۰۱ به افغانستان برای نابودی القاعده به دلیل حمله ۱۱ سپتامبر موجب سقوط حکومت تحت رهبری وی شد و ملا عمر پس از آن در اختفا به رهبری طالبان ادامه داد. دولت آمریکا ۱۰ میلیون دلار پاداش برای دستگیری او گذاشته بود. اسم او در لیست ده رهبر خطرناکترین گروههای تروریستی وجود داشت. او یگانه رهبر گروه طالبان است که سالها، هیچ خبری از محل و آدرس زندگیاش نبود و هیچگاه پس از سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی، در انظار عمومی ظاهر نشد.
محمد عمر در سال 1962 در روستای نوده ولایت قندهار زاده شد؛ اما طالبان میگوید ملا عمر در سال ۱۳۳۹ شمسی (۱۹۶۰ میلادی) در جنوب افغانستان و در روستایی به نام چاه همت در ولسوالی خاکریز ولایت قندهار به دنیا آمد و با این حساب آن طور که خود طالبان میگوید در سن ۵۵ سالگی درگذشته است. هرچند گزارشهای دیگر حاکی است که او در زمان مرگ ۵۲ یا ۵۳ سال داشت.
رهبر طالبان در زمان جنگ بر ضد نیروهای شوروی سابق و همپیمانان افغان آنها چهار بار جراحت برداشت و در یک مورد چشم راست خود را از دست داد. در زندگینامه رسمی رهبر طالبان همچنان آمده است که سلاح مورد پسند ملاعمر "R.P.G.7" یا راکت انداز است چون در زمان جهاد با آن تانکهای روسی را هدف قرار می داد و در این کار به حدی مهارت داشت که شمار دقیق تانکهای از بین برده شده از سوی ملاعمر، معلوم نیست.
در اوایل جهاد افغانستان علیه شوروی، ملاعمر به عنوان یک سرباز پیاده و عادیِ مجاهدین، دو هفته به پاکستان سفر کرد. گفته میشود در جریان یکی از جنگها یک چشم ملاعمر بر اثر برخورد ترکش زخمی شد و به شدت آسیب دید، وی بدون استفاده از مواد بیهوش کننده و ضد عفونی کننده، به وسیله چاقو این چشمش را درآورد و پلکهایش را به هم دوخت. پس از عقبنشینی ارتش شوروی از افغانستان، بین سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ ملاعمر امام مسجدِ یک روستا در ولایتی در غرب قندهار شد. در اکتبر ۱۹۹۴ ملاعمر، امیر یا رهبر طالبان شد. در ۱۹۹۶ اجلاس بزرگی که شورا خوانده میشد و متشکل از ۱۵۰۰ طالب دینی بود در قندهار برگزار شد و به ملا عمر لقب «امیرالمؤمنین» اعطا کرد. در نهایت در پی حملات ارتش آمریکا و همزمان نیروهای ائتلاف شمال (ناتو) در اکتبر ۲۰۰۱، حکومت تحت رهبری ملا عمر پس از مقاومت کوتاهی سقوط کرد.
در تاریخ چهارشنبه ۷ مرداد ۱۳۹۴ (۲۹ ژوئیه ۲۰۱۵ میلادی) اداره امنیت ملی افغانستان مرگ ملاعمر، رهبر گروه طالبان را تأئید کرد. در بیانیه رسمی که از دفتر اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان منتشر شد، آمده بود که ملا عمر در آوریل ۲۰۱۳ میلادی در بیمارستانی در شهر کراچی درگذشته است. سخنگوی طالبان نیز مرگ وی را تأیید کرد و ملا اختر محمد منصور، فرد شماره دو این گروه، بعنوان رهبر جدید آن انتخاب شد. این تصمیم در جلسه چهارشنبه شب شورای طالبان گرفته شد. اما بستگان ملا عمر، از جمله پسر و برادر او، رهبری منصور را رد کردند و خواهان انتخابات جدید شدند.
گفتنی دولت افغانستان برگزاری مراسم یادبود برای ملا عمر را ممنوع ساخت و گفت این عمل، موجب رنجش و تحقیر هزاران قربانی طالبان خواهد شد.
طالبان چگونه به وجود آمد
درباره اینکه جنبش طالبان چگونه به وجود آمد و چه دستهایی در پشت آن وجود داشت، اجماع نظر وجود ندارد. بسیاری بر این باورند که این گروه در واکنش به آشفتگی و خلا قدرت بعد از خروج نیروهای شوروی بوجود آمد و آی اس آی، سازمان استخباراتی پاکستان بعد از آنکه توانایی بالقوه آنها را متوجه شدند، از این گروه حمایت کردند. اما بعضی دیگر از تحلیلگران این فرضیه را زیر سوال میبرند و میگویند که طالبان بسیار پیشتر از آنکه ملا عمر به عنوان رهبر آنها تعیین شود، طراحی و ایجاد شده بود و خلا قدرت و آشفتگی اجتماعی در دهه 1990، در ظهور طالبان، حتی بیش از آنکه مقامات آی اس ای انتظار داشتند، نقش اساسی داشت.
بر اساس برخی گزارشها، ملا عمر، در یک مدرسه پاکستانی تحصیل کرده و طبق نظر برخی دیگر، وی در یک مدرسه دینی در قندهار درس خوانده است. بعضی از کارشناسان به این باورند که ملا عمر، ظرفیت رهبری و توانایی بقای جایگاه و اعتبار خود را نداشت؛ اما اسرار آمیز بودن وی در غیبت از انظار عمومی و همچنین مشروعیت یافتن به عنوان امیر مومنان بود.
با آنکه ملاعمر همواره یک چهرهای مبهم بوده است، و در ابهام اسرارآمیزی یکی از تندروترین جنبشهای اسلامگرا رهبری کرد؛ اما فرمانهایی که از سوی طالبان صادر میشد، مبهم نبود بلکه کاملا صراحت داشتند. زنان از کار و رفتن به مکاتب منع شدند. استفاده از دستگاههای تلویزیون ممنوع بود. عکس برداری ممنوع شده بود و عکاسان در صورتی که جرات میکردند، دست به عکسبرداری بزنند، با تهدید زندان مواجه بود. طالبان همچنان موسیقی را منع کرده بودند و کسانی که از طریق مرز تورخم از پاکستان وارد افغانستان میشدند، با دستگاههای شکسته رادیو و تلویزیون استقبال میشدند که از تنههای درختی آویخته شده بود.
در غیبت رسانهها، ملا عمر فقط با نقلقولهای خود شناخته میشد که از طریق رادیو شریعت، که یگانه رادیو در کشور تحت حاکمیت طالبان بود، خوانده میشد. اما با آنهم، ملا عمر هرگز شخصا از طریق رادیو صحبت نکرد؛ بلکه این فقط "سنگر نیازی"، گوینده رادیو شریعت طالبان بود که پیام های مختصر رهبر طالبان را میخواند. روزی که طالبان کابل را فتح کردند، نیازی از جمله اولین دو نفری بود که برای انتشار پیامهای طالبان به رادیو کابل رفتند؛ اما دیگر کارمندان این رادیو از بیم جان خود در خانههای خود ماندند. صدای نیازی، رهبر طالبان را به عنوان شخصیت مقدس و واجبالاطاعه معرفی میکرد.
گفته میشود، پس از سقوط طالبان در سال 2001 میلادی در تهاجم نیروهای ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا، ملا عمر بر پشت یک موتورسیکلت از سپین بولدک قندهار به طرف پاکستان فرار کرد. مقامات افغان و آمریکایی گفتند که وی در شهر کراچی پاکستان تثبیت موقعیت داده شده است و در همان زان بعضی گزارشها منتشر شد که ظاهرا وی تحت حمایت سازمان استخباراتی پاکستان است؛ موضوعی که پاکستانیها آن را رد کردند.
حتی بعضی از تصاویر بیرنگی که بیش از یک دهه پیش از وی منتشر شده، نیز بحثبرانگیز بوده است. در جریان سالهای اخیر، وی بصورت مکرر پیامهایی را صادر کرده است؛ اما این پیامها نیز همانند پیامهای دوران حاکمیت وی از طریق رادیو شریعت، چیزی از ابهام و اسرار آمیز بودن رهبران طالبان نکاسته است.
واقعیتی تلخ
درسال 2001 آمریکا و پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) با هدف گسترش صلح و ثبات و نابودکردن تروریسم به افغانستان حمله کردند و در فوریه سال 2016 میبینیم که نه تنها تروریسم نابود نشده، بلکه طالبان 30 درصد خاک افغانستان را در اختیار دارد. پیمان آتلانیک شمالی ناتو و آمریکا نتوانستند وعدههای خود را درباره نابود کردن تروریسم عملیاتی کنند و علاوه بر این عامل گسترش تروریسمهای نوظهور شدند.
اخیرا نقشهای تکان دهنده از حضور گسترده گروه های تروریستی طالبان و داعش در افغانستان منتشر شده و همانطور که این گروههای تروریستی همه تلاش خود را برای تصرف بخشهای زیادی از افغانستان به کار گرفته اند، تروریسم نیز در افغانستان در حال گسترش است. گروه تروریستی داعش نیز بخشهایی از استانهای جنوبی افغانستان -- از جمله هلمند و قندهار -- را به تصرف خود در آورده است.
گزارش از حمیدرضا قربانی
انتهای پیام/