به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگارن جوان،بارش باران در طول روزهای گذشته باعث جاری شدن سیلاب در برخی از نقاط از کشور شد و در این میان استان ایلام نیز از حادثه طبیعی مذکور بی نصیب نماند و در حوزه های متعدد با خسارات و صدمات بسیاری مواجه شد.

بطور یقین وقوع چنین حوادثی در پیشرفته ترین کشورهای دنیا نیز دور از انتظار نیست و بعضا در برخی اخبار مشاهده می شود که شهرهای توسعه یافته غربی نیز با چالش ها و بحران های بسیاری در چنین مواقعی مواجه می شوند، اما این نافی اتخاذ تدابیر موثر و سازنده هرچه بیشتر برای کاهش و مهار حداکثری خطرات،آسیب ها و خسارات نیست.

انتشار برخی از تصاویر در شبکه های مجازی و اجتماعی،به روشنی موید عمق فاجعه در این استان کشور است و آنچه که در این میان قابل تامی می نماید، ارزیابی ضریب موفقیت ستاد مدیریت بحران در این خطه از کشور است.

اگرچه بعضا در چنین مواقعی موضع گیری مسئولان در ارتباط با بحران های طبیعی،معطوف به این پاسخ است که در صورت عدم اقدام ستاد بحران،ضریب و عمق صدمات تشدید می شد و این امری است که هیچ شک و شبهه ای در آن نیست و یقینا تلاش مسئولان و فعالان این عرصه در چنین مواقعی با هدف مهار بحران،غیر قابل انکار است.

اما براستی تا چه میزان از هدف مورد اشاره محقق شده و اینکه در صورت برنامه ریزی مدون و اصولی تر پیش از وقوع بحران تا چه میزان امکان توفیق بیشتر و مطلوب مدیریت بحران حاصل می شد.

یقینا ستاد بحران نمی تواند ادعای آمادگی 100 درصدی را داشته باشد که اگر اینچنین بود سطح خسارت ها که برآورد ریالی آن تا این لحظه بصورت دقیق محاسبه نشده با چنین سطح و شدتی ظهور وبروز پیدا نمی کرد.

**مدیریت بحران یا مدیریت پیش از بحران؟

عموما با شنیده شدن واژه مدیریت بحران،شرایط سخت و دشواری به ذهن می رسد که در آن مسئولان و دستگاه های متولی با حضور و اقدامات فوریتی و اورژانسی خود برای مهار آن می کوشند.

اما آنچه که اغلب در افکار عمومی کمتر مورد توجه قرار می گیرد ،به مدیریت پیش از بحران معطوف می شود که به واقع ضریب آمادگی،چابکی و ارتقای زیرساختی و امکانات را برای مهار و مقابله خسارات و صدمات احتمالی طبیعی همچون،طوفان،زلزله،سیل و...در وضعیتی مناسب و متناسب با خطرات احتمالی فراهم می کند.

چرخه ای که در آن دستگاه های بسیاری ایفای نقش می کنند و مجموعه هم افزایی مورداشاره با برنامه ریزی های اصولی و هماهنگی کافی بستر و زمینه مدیریت سازنده را در مواقع بحرانی محقق می کند.

در عرصه مدیریت سیلاب نیز برخی از تدابیر فنی،مهندسی و مدیریتی، نقش حائز اهمیتی در پیشگیری ازگسترش هرچه بیشتر سیلاب و کاهش خسارات ناشی از آن ایفا می کند.

مهار سیلاب،مستلزم حصول فرآیندهایی خاص است که می توان با فراهم شدن و بهره برداری از سازه های طراحی شده،اثرات تخریبی سیل را تا حد امکان کاهش داد که این امر با انحراف،محدود سازی و یا نگهداری جریان سیلاب به انحای مختلف اعم از احداث مخازن ذخیره سیلاب،بهره گیری از پروژه های تغذیه مصنوعی،اصلاح مسیر رودخانه ها از طریق افزایش ظرفیت آبگیری رودخانه ها با لایروبی آن و ...محقق می شود.

البته در کنار این موارد،اعمال اقداماتی همچون احیا جنگل ها و ایجاد پوشش مناسب از رستنی ها،پرهیز از برداشت بی رویه و غیر اصولی شن و ماسه به دلیل ایجاد بالا دست و پایین دست و سرازیر شدن آبهای سطحی به مناطق و نواحی که در منتهی الیه مناطق پست و پایین دست قرار دارد، می توان در مدیریت سیلاب نقش موثرتری ایفا کرد.

مجموعه چنین اقدامات سخت افزاری می تواند در هر منطقه ای از کشور بنا به مقتضیات و بافت طبیعی و جغرافیایی آن مدنظر قرار گیرد.

**اقدامات آموزشی و نرم افزاری در حوزه مدیریت بحران سیلاب ها

حوزه نرم افزاری مدیریت بحران سیلاب ها نیز موضوع حائز اهمیتی است که به نوعی می توان آن را در کنار تدابیر سخت افزاری به مثابه مکملی در مدیریت بحران سازنده اعمال کرد.

در این عرصه،دو مولفه اساسی قابل توجه و برجسته به شمار می رود نخست مباحث مرتبط با عرصه مدیریتی و برنامه ریزی و دیگر مسائل مرتبط با بخش آموزشی که می توان آن را دو محور اساسی در عرصه نرم افزاری مدیریت بحران عنوان کرد.

تشریح مسائل مرتبط با بخش نرم افزاری(آموزش و برنامه ریزی)مجال دیگری را می طلبد،اما آنچه که در این مقطع ذکر آن ضروری به نظر می رسد،به هماهنگی بین دستگاهی و تامین زیرساخت های سخت افزاری برای حصول هر چه شایسته تر مهار آسیب در مواقع بحرانی معطوف می شود.

برخورداری از ابتکار عمل اصل حائز اهمیتی است که می طلبد دستگاه های ذیربط در حوزه مذکور(مدیریت بحران)به نحوی جدی تر به آن بپردازند،تا زحمات و تلاش شبانه روزی ارگان های مربوطه با دستاوردهای هر چه مطلوب تری همراه شود و سیلاب و بارش باعث نشود تا مردم برای نجات جان خود،دارایی خود را به آب بسپارند.

**نزولات آسمانی،از فرصت ها تا تهدید ها

و سخن آخر اینکه می توان از چنین بارش هایی به عنوان یک موهبت الهی با تمامی خسارات احتمالی آن یاد کرد،مشروط بر اینکه مسئولان و دستگاه های ذیربط از تجربیات پیشین نه به  عنوان یک اتفاق اجتناب ناپذیر بلکه به عنوان یک حادثه عبرت آموز برای رفع کاستی ها و کسب آمادگی هر چه مطلوب تر بهره جویند.

انتشار اخبار جاری شدن سیلاب و نفوذ آن به مناطق پایین دست ساعاتی پیش از حادث شدن آن ، امری ضروری و لازم است،اما اینکه استحکامات موجود و مدیریت مسئولان مربوطه در قبال چنین حوادثی تا چه میزان موفق بوده و یا خواهد بود،امری است که باید پاسخ آن را در تحولات طبیعی چند روز اخیر و میزان خسارات وارده جستجو کرد.

انتهای پیام/