در همین راستا یکی از رئوس برنامه‌های این گروه به ایجاد اردوگاه‌های آموزش نظامی و جذب و سازماندهی نیرو از میان جوانان افغانی، داوطلبان مدارس وهابی از پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، چچن، سوریه و اعضای بریده گروه رقیب یعنی طالبان اختصاص دارد. در این اردوگاه‌ها، کار با انواع سلاح سبک و سنگین، تاکتیک، تخریب، کار با مواد منفجره و حملات چریکی به مواضع نیروهای ارتش افغانستان و گروه‌های رقیب داعش آموزش داده می‌شود.

فارغ از رجزخوانی طالبان و داعش، آنچه در عمل شاهد آن بوده­‌ایم، رشد روزافزون پدیده داعش در افغانستان و تلاش این گروه برای بهره بردن از موقعیت ممتاز جغرافیایی این کشور در کشاندن گستره مبارزاتی خویش به آسیای میانه، شرق آسیا و سرانجام استقرار ولایت «خراسان» در این مناطق است. همچنین نوع نگاه رهبران داعش به افغانستان به عنوان سرزمین مادری و میل به بازگشت به آن در انگیزش­‌بخشی به آن‌ها، تأثیر شگرفی دارد.

بر همین اساس، هسته­‌های تکفیری در افغانستان رشد بیشتری یافته و پرچم سیاه داعش جایگزین پرچم سفید طالبان در مناطق مختلف افغانستان به ویژه در شمال این کشور شده است. اما ماجرا به همین جا ختم نشده و دو طرف رو در روی یکدیگر صف­‌آرایی کرده­‌اند، به طوری که در تازه­‌ترین این درگیری­ها، نیروهای داعش یک فرمانده و 10 پیکارجوی طالب در ولایت ننگرهار را سر بریدند.

سیاست­‌ها و برنامه­‌های سیاسی و نظامی دولت وحدت ملی در مبارزه با طالبان نیز در تصمیم­‌گیری­‌های آن­ها در تغییر رویکردشان تأثیر گذاشته است. دولت اشرف غنی  از زمان روی کار آمدن، با اعلام راهبرد بلندمدت توسعه کشور در دهه موسوم به دهه «پیشرفت»، به طور همزمان سیاست­‌هایی را در سطح داخلی و بین­‌المللی برای واداشتن طالبان به آمدن به سر میز گفتگو دنبال کرده است تا بتواند با برقراری امنیت نسبی، این کشور را به سطحی از توسعه اقتصادی، رفاهی، سیاسی، اجتماعی و... برساند.

در سطح داخلی، دعوت از شخصیت­‌های ملی و مذهبی برای تقویت روند صلح ملی، انجام گفتگوهای غیرمستقیم صلح با طالبان، بهبود اوضاع اقتصادی و رفاهی و همچنین انجام عملیات گوناگون نظامی علیه طالبان و... از جمله برنامه­‌های نرم‌افزاری و سخت­‌افزاری دولت وحدت ملی در واداشتن طالبان به عقب­‌نشینی و ورود به گفتگوهای صلح بوده است. در سطح خارجی نیز بستن پیمان امنیتی- اطلاعاتی با پاکستان در مبارزه مشترک با طالبان، تقویت دستگاه دیپلماسی در بهره­‌گیری از توان و نفوذ کشورهایی همچون ایران، کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس، چین، هند و... برای پیشبرد روند صلح از جمله تدابیر دولت اشرف غنی در برقراری صلح و امنیت در کشور به شمار می‌رود.

تحولات میدانی افغانستان نشان می­‌دهد که طالبان همچون سال­‌های گذشته، نمی­‌تواند به عنوان تنها بازیگر نظامی در سیاست‌ورزی این کشور تأثیرگذار باشد. دودستگی رهبران در چگونگی مدیریت شرایط کنونی، جدایی فرماندهان و پیوستن آن­ها به داعش، تن دادن برخی از رهبران به گفتگوهای صلح و از سوی دیگر فشار دولت مرکزی برای به زمین گذاشتن سلاح‌ها و ورود به عرصه رقابت سیاسی سبب شده تا طالبان دیگر نتواند همچون دو دهه گذشته صحنه تحولات سیاسی و نظامی افغانستان را به تنهایی دستخوش رفتارهای خویش سازد.  همچنین حرکت خزنده بازیگر جدید و باانگیزه­‌ای به نام داعش در یافتن جای پایی محکم در سرزمین افغانستان می‌تواند روند اوضاع را برای رهبران طالبان ناگوار سازد.

انتهای پیام/

گزارش از حمیدرضا قربانی