به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ، در قسمت اول گزارشی با موضوع تاریخچه جشنواره فیلم کن توضیح داده شد که چگونه این جشنواره در ابتدای شکل گیری علی رغم مشکلات اجتماعی و سیاسی در فرانسه آسیب خورده از جنگ برگزار شد و در همان سال های ابتدایی به محبوبیت دست پیدا کرد.



با این حال جشنواره در سال های بعدی فراز و نشیب های بسیاری را طی کرد. به عنوان مثال سال های ۱۹۶۰ بازار فیلم و «هفته منتقدان» به جشنواره فیلم کن اضافه شد اما در عین حال مشکلات دیگری هم گریبانگیر جشنواره شد که در ادامه به آنها اشاره می شود.



سال های ۱۹۶۰: جشنواره کن و بازار فیلمش

آندره مارلو که وزیر ارتباطات فرهنگ دولت فرانسه در آن سال ها بود، برنامه ریزی جشنواره فیلم کن را نیز برعهده داشت. مارلو در دوران وزارتش به نسل جوان فیلمساز در کن اجازه بروز و شکوفایی داد. البته انتخاب های مارلو بی جاروجنجال هم نبود. به عنوان مثال در آن سال ها مارلو فیلمی را برای نمایش در جشنواره انتخاب کرد که به یکی از بزرگترین جنجال های دهه خود تبدیل شد؛ فیلم «راهبه» ساخته ژاک ریوت.

در سال ۱۹۵۹ مارلو طرح بازار فیلم را مطرح کرد. هدف از بازار فیلم گسترش صنعت سینما بود که با آن موافقت شد. سال به سال بازار فیلم بین المللی کن رشد بیشتری پیدا کرد و امروزه یکی از بزرگترین بازارهای فیلم در جهان است. در سال ۱۹۶۱ سندیکای منتقدان سینمای فرانسه تشکیل شد. به کمک این سازمان «هفته منتقدان» به عنوان بخش جنبی به جشنواره اضافه شد. مدیریت این بخش زیر نظر مستقیم سازمان برگزار کننده جشنواره فیلم کن قرار دارد.

پیدایش انواع و اقسام جنجال ها

جشنواره کن از بدو تاسیس به دلیل نمایش برخی فیلم ها و جوایزی که اهدا کرده همواره جنجال هایی را در پی داشته است که به طور مثال می توان به اهدای نخل طلا به «زندگی شیرین» (فدریکو فلینی ۱۹۶۰) اشاره کرد که واتیکان واکنش مثبتی به آن نشان نداد یا نمایش «ویریدیانا» (لوئیس بونوئل) که آن هم با حاشیه هایی همراه بود. در سال های ۱۹۶۰ تظاهراتی در شهر پاریس و حومه آن انجام شد که به درگیری با پلیس منتهی شد. این تظاهرات و تنش ها بر جشنواره کن نیز سایه افکند. در سال ۱۹۶۸ جشنواره کن محلی برای مناظرات و بحث های سیاسی- اجتماعی شرکت کنندگان بود. حتی برخی از فیلمسازان و تهیه کنندگان در آن سال خواهان تعطیلی جشنواره شدند.

سال های ۱۹۷۰: شروعی جدید

در سال ۱۹۶۹ بخش دیگری با نام «دو هفته با کارگردانان» (پانزده روز با کارگردانان) به جشنواره اضافه شد. پس از حوادث ماه می ۱۹۶۸ در فرانسه به نظر می آمد که جشنواره نیاز به بخش جدیدی دارد تا ایدئولوژی های مختلف را در قالب فیلم های جهانی به نمایش بگذارد. بخش «دو هفته با کارگردانان» یک انقلاب بزرگ در جشنواره بود و به فیلمسازان تازه کار فرصت نمایش فیلم هایشان را در عرصه بین المللی می داد.

این تغییر جدید خیلی زود به بحث روز جشنواره تبدیل شد. این درحالی است که آرام آرام تماشاگر جشنواره کن نیز افزایش یافت و از ۴۰۰۰ نفر در سال های ۱۹۷۰ به ۷۲ هزار نفر در سال ۱۹۹۰ رسید.

سال های ۱۹۸۰: تصویری تغییر یافته از جشنواره کن

در سال های ۱۹۸۰ فیلم های خارجی که کشورهای تولید کننده نمایش آنها را در کشورهای دیگر ممنوع کرده بودند به بخش مسابقه جشنواره کن راه می یافتند. گاهی تحت تاثیر این اتفاق موانع دیپلماتیک نیز ایجاد می شد ولی در نهایت جشنواره خود را متعهد به دفاع از آزادی بیان فیلمسازان می دید. در سال ۱۹۸۳ برندگان مراسم اختتامیه جشنواره با نقدهای شدیدی رو به رو شدند و در این سال ها تیم جدیدی برای مدیریت جشنواره انتخاب شد. ژیل ژاکوب در سال ۱۹۹۷ مدیر اجرایی جشنواره کن شد و در همان سال بخش نوعی نگاه و جایزه دوربین طلایی را به جشنواره اضافه کرد. از سال ۱۹۷۲ به این سو جشنواره این استقلال را برای خود قایل شد که فیلم ها را خود برای بخش مسابقه انتخاب کند و دیگر به معرفی فیلم ها از سوی کشورها اکتفا نمی کند.

سال های ۱۹۹۰: برپایی مسترکلاس های سینما و موسیقی در کن

برای اولین بار در سال ۱۹۹۱ «درس های سینما» که در کشورهای خارج به «مستر کلاس» مشهور است توسط فرانچسکو رزی در جشنواره کن برگزار شد. از آن پس برپایی «مستر کلاس» در کن به یک سنت تبدیل شد و فیلمسازان مشهور از کارنامه خود، نگاهشان به سینما و... در این جلسات صحبت می کنند. کلاس های دیگری نیز در کن برگزار شد، مانند درس موسیقی (مستر کلاس موسیقی) که در سال ۲۰۰۳ نیکولا پیوانی آن را برگزار کرد. همچنین در سال ۲۰۰۴ ماکس فن سیدو نخستین مستر کلاس بازیگری را برپا داشت.

اهدای نخلِ نخل ها به برگمان در پنجاهمین سالگرد کن

در سال ۱۹۹۷ همزمان با پنجاهمین سالگرد جشنواره فیلم کن مشهورترین فیلمسازان جهان (۲۸ برنده جایزه نخل طلا) روی سن آمدند تا نخل ِنخل ها را به اینگمار برگمان اهدا کنند. در غیاب او دخترش لین اولمان این جایزه را دریافت کرد.

در سال ۱۹۹۸ ژیل ژاکوب بخش سینه فونداسیون را اضافه کرد، بخشی که مخصوص فیلم های کوتاه و فیلم های تولید شده در مدارس سینمایی کشورهای مختلف است. در سال های ۱۹۹۰ نیز کوئنتین تارانتینو به کن آمد و برای پالپ فیکشن برنده نخل طلا شد و اسم و رسمی جهانی پیدا کرد.

 دهه اول هزاره جدید

حمله یازدهم سپتامبر به برج های دوقلو در سال ۲۰۰۱ غرب را تحت تاثیر قرار داد و جشنواره فیلم کن نیز از این پدیده رسانه ای و سیاسی در امان نماند. شاهدش نمایش «فارنهایت ۹/۱۱» ساخته مایکل مور در سال ۲۰۰۴ بود که به استراتژی اشتباه آمریکا اشاره می کرد.

در سال ۲۰۰۷ تیری فرمو مدیر اجرایی جشنواره کن شد. وی یک بار در سال ۲۰۰۷ چنین جمله ای را درباره جشنواره کن بیان کرد: «جشنواره فیلم کن بازاری برای خریداران و فروشندگان بین المللی است که امروزه در نقطه اوج است نه نقطه شروع. سابقا فیلم ها در اینجا کشف می شد اما امروزه انتخاب ها برای بخش مسابقه از میان چهره های شناخته شده و حرفه ای است و گزینش ها یک ماه قبل از اعلام عمومی اسامی فیلم ها انجام می شود. معمولا خرید و فروش فیلم ها پس از نمایش در جشنواره کن قطعی می شود.»

سال ۲۰۰۷ جشنواره شصتمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت. در این سال از ۳۳ تن از فیلمسازان معتبر جهان دعوت شد که بخشی از سازندگان فیلم «هرکسی سینمای خودش» (CHACUN SON CINEMA) باشند و فیلمی سه دقیقه ای بسازند که عباس کیارستمی برنده نخل طلای کن نیز یکی از این فیلمسازان بود.

در سال ۲۰۱۰ نیز بخش جدید فیلم های کوتاه کن به جشنواره اضافه شد که بخشی رقابتی در جشنواره است.

حضور ایران در جشنواره کن

اولین حضور سینمای ایران در جشنواره فیلم کن با فیلم «کوروش کبیر» ساخته مصطفی فرزانه در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه جشنواره سال ۱۹۶۱ رقم خورد و دومین حضور در سال ۱۹۶۴ با فیلم «طلوع فجر» ساخته احمد فاروقی‌ قاجار در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه بود. جالب آنکه فرزانه از دوستان صادق هدایت بود.

در همین سال، اولین فیلم بلند ایرانی «شب قوزی» ساخته‌ فرخ‌ غفاری در بخش «هفته منتقدان» به‌ نمایش درآمد. چندسال سینمای ایران در کن غایب بود تا اینکه در سال ۱۹۷۱ فیلم «گاو» ساخته‌ داریوش مهرجویی در بخش «دو هفته با کارگردانان» حضور یافت. سال بعد مهرجویی با فیلم دیگری به نام «پستچی» باز هم در کن و در همان بخش حضور یافت. فیلم کوتاه انیمیشن «شهر خاکستری» ساخته فرشید مثقالی در سال ۱۹۷۳ در بخش «دو هفته با کارگردانان» نماینده ایران بود. کن در سال ۱۹۷۵ نیز شاهد حضور فیلم «شازده احتجاب» ساخته‌ بهمن فرمان‌آرا و فیلم انیمیشن «تداعی» ساخته‌ نورالدین زرین‌کلک در بخش «دو هفته کارگردان‌ها» بود.

 فرمان‌آرا نیز بار دیگر با فیلم «سایه‌های بلند باد» در سال ۱۹۷۹ در بخش «هفته منتقدان» حضور یافت.


حضور پررنگ سینمای پس از انقلاب ایران در کن

در اولین حضور پس از انقلاب ایران در سال ۱۹۸۰ در بخش نوعی نگاه، فیلم «چریکه تارا» به کارگردانی بهرام بیضایی و فیلم «نظم» به کارگردانی سهراب شهیدثالث و البته به‌ عنوان محصول آلمان در بخش «دو هفته با کارگردانان» حضور داشت.

در سال ۱۹۹۱ «درکوچه‌های عشق» ساخته خسرو سینایی در بخش نوعی نگاه حضور یافت. سینمای ایران در سال ۱۹۹۲ در کن درخشید. فیلم کوتاه انیمیشن «قلب» ساخته سعید مجاوری در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه کن حضور یافت و عباس کیارستمی «زندگی و دیگر هیچ» را در بخش نوعی نگاه به نمایش درآورد و دو جایزه معتبر «جایزه روسلینی» و جایزه «بهترین فیلم بخش نوعی نگاه» را دریافت کرد.

فیلم «بدوک» ساخته مجید مجیدی در بخش «دو هفته با کارگردانان» حضور یافت.

عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۳ داور جشنواره کن شد و سال بعد با فیلم «زیر درختان زیتون» در بخش مسابقه به کن برگشت. ابراهیم مختاری «زینت» را در بخش «هفته منتقدان» عرضه کرد. مخملباف در سال ۱۹۹۵ برای نخستین‌ بار به کن آمد و دو فیلم «نوبت عاشقی» و «سلام سینما» در بخش نوعی نگاه حضور یافت. جعفر پناهی با فیلم «بادکنک سفید» در کن حضور یافت که این فیلم جایزه معتبر دوربین طلایی، جایزه بهترین فیلم بخش «دو هفته با کارگردانان» و جایزه فیپرشی را دریافت کرد. در این سال ها بنیاد سینمایی فارابی با اختصاص فضایی در بازار فیلم به عرضه و بازاریابی فیلم‌های ایرانی در کن پرداخت که این حضور سال به سال پررنگ تر شد.

سال ۱۹۹۷ پرفروغ ترین سال حضور سینمای ایران در کن بود. چراکه عباس کیارستمی با «طعم گیلاس» توانست مشترکا با شوهی ایمامورا نخل طلا را دریافت کند. در سال های بعدی سینمای ایران هر ساله نماینده ای در جشنواره در بخش های مختلف داشته است. امسال فیلم «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی برای دریافت نخل طلا رقابت می کند. «وارونگی» ساخته بهنام بهزادی در بخش «نوعی نگاه» حضور دارد و کتایون شهابی از اعضای هیات داوران به ریاست جرج میلر است.

مدیران کن

در سال ۲۰۰۰ ژیل ژاکوب به عنوان رییس جشنواره کن انتخاب شد. او جایگزین پیر ویو شد که از سال ۱۹۸۵ رییس جشنواره بود. ویو نیز جانشین روبر فاوره لوبره شده بود. از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ ورونیک کایلا و تیری فرمو (مدیر هنری جشنواره) ژیل ژاکوب را در اداره این رویداد هنری همراهی می کردند. در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۷ تیری فرمو مدیر اجرایی جشنواره شد. در سال ۲۰۱۴ پییر لسکو ریاست جشنواره کن را به عهده گرفت اما ژیل ژاکوب به عنوان رییس افتخاری جشنواره منصوب شد.

 تاریخچه تندیس نخل طلا

در سال ۱۹۵۴ به ابتکار روبر فاوره که مدیر اجرایی جشنواره بود، چندین جواهرساز دعوت به همکاری شدند تا تندیس نخلی را به عنوان جایزه اصلی جشنواره طراحی کنند و قرار بود جایزه، ادای دینی به شهر کن باشد. طرح اولیه ای که مورد پذیرش واقع شد اثر جواهرساز مشهور لوسین لازو بود که با جایزه اهدا شده تفاوت داشت. در سال ۱۹۵۵ اولین تندیس نخل طلا به فیلم «مارتی» از دلبر مان اهدا شد. جشنواره در سال های ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۴ موقتا به بهترین فیلم تندیس «جایزه بزرگ» را اهدا کرد و از نخل طلا خبری نبود. در سال ۱۹۷۵ دوباره از تندیس نخل طلا رونمایی شد و این تندیس به نماد جشنواره تبدیل شد.

نخل طلا هر سال به بهترین فیلم بخش مسابقه اهدا می شود. این تندیس در محفظه ای از چرم مراکشی قرار دارد و داخل محفظه با ساتن سفید دوخته شده است. در سال های ۱۹۸۰ تندیس را روی یک هرم قرار دادند. در سال ۱۹۹۲ تیری دو بورگونه دوباره طراحی جدیدی از نخل ارایه کرد که روی یک کریستال تراشیده شده با دست نصب شده بود. در سال ۱۹۹۶ کارولین شوفله (رییس کمپانی مشهور جواهرسازی سوئیس شوپار) طرحی مدرن برای تندیس ارایه کرد. این نخل از طلای ۲۴ عیاری ساخته شده است و در این سال ها فقط یک بار نخل طلا به یک کارگردان زن به نام جین کمپیون برای فیلم «پیانو» (۱۹۹۳) اهدا شده است.

منبع:مهر

انتهای پیام/