به گزارش  گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ، استان پهناور سیستان و بلوچستان با گنجینه های ارزشمندی از تمدن و آثار تاریخی و باستانی، چندسالی است که به یکی از مهم ترین کانون های تولید گردوخاک در جنوب شرق کشور بدل شده است. براساس آمارهای رسمی، پنج شهرستان و ۸۴۰ روستای این استان و بخصوص شهر زابل به صورت جدی با چالش آلودگی مرگبار هوا، دست و پنجه نرم می کنند.
 
گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی نیز این موضوع را تایید کرد و نام زابل را به عنوان نقطه ای پر مخاطره در فهرست شهرهای آلوده جهان قرار داد. این اتفاق گذشته از مسایل زیست محیطی، ارتباط مستقیمی با سلامت مردم دارد و چنانچه راهکارهای بازدارنده در زمان مناسب اتخاذ نشوند، دامنه آسیب زایی آلودگی هوای سیستان و بلوچستان به سایر استان های جنوب، شرق و مرکز کشور نیز کشیده می شود. چندی قبل هیاتی متشکل از کارشناسان بهداشتی و زیست محیطی راهی سیستان و بلوچستان شدند تا از نزدیک مخاطرات و آسیب های پیش روی این استان در معرض خطر را بررسی کنند. واقعیت این است که جنوب شرق کشور طی پنج سال اخیر ناگوارترین اتفاقات زیست محیطی را از سر گذرانده و همچنان بر وسعت و شدت آنها افزوده می شود.
 
از نگاه صاحب نظران، چالش های به وجود آمده در این استان، ناشی از پیامدهای مخرب زیست محیطی است که به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی، کار و سلامت هموطنان تاثیر گذاشته و در پاره ای موارد پیامدهای تلخی داشته است. به عقیده کارشناسان، خشک شدن تالاب هامون در وقوع پدیده های مخرب طبیعی از جمله شکل گیری طوفان های گردوخاک در منطقه سیستان و به ویژه شهر زابل بی تاثیر نبوده و این روند در صورت عدم برنامه ریزی و مقابله صحیح می تواند در یکسال آینده این شهر را به وضعیت ناپایداری از حیث سکونتگاهی برساند.
 
«فاضل ایرانمنش» عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری در این باره می گوید: «تالاب و دریاچه هامون به دلیل وجود پوشش گیاهی نقش بادشکن را ایفا می کرد و در مواقع طوفان محدود عرضی به وسعت ۵/۲ تا چهار کیلومترمربع را در بر می گرفت، ولی اکنون به دلیل خشک شدن این زیستگاه شرایط برای تولید گردوخاک شدید فراهم شده است.»
 
او در ادامه به سرعت ۴۳ تا ۸۶ کیلومتری بادهای فرساینده زابل اشاره کرده و عنوان می کند: «طول مسیر پیمایش بادهای سیستان ۲۰۰ تا ۴۵۰ کیلومتر است و شهر زابل به سبب فاصله ۶۰کیلومتری تا هامون نخستین جایی است که اثر طوفان های گردوخاک در آن نمایان می شود. در سالیان اخیر علاوه بر عوامل داخلی، تشکیل هسته های گردوخاک در کشورهای افغانستان و پاکستان نیز بر وخامت آب و هوا در این استان و به ویژه شهر زابل افزوده است.»
   
 بیماران تنفسی، فقط ۱۵ تخت بستری دارند
 
سیستان و بلوچستان طی یکسال گذشته توفان های متعددی را تجربه کرده و کمابیش این شرایط با تغییرات ناگهانی آب و هوا تکرار می شوند. با این حال توفان مرداد و اسفند۹۴ بیش از سایر موارد حائز اهمیت بود، زیرا حدود دو هزار هموطن در اثر این پدیده به مراکز اورژانس و بیمارستان ها مراجعه کرده و بیش از ۱۵۰نفر بستری شدند. به دلیل تاثیر بادهای۱۲۰روزه و خشکسالی ۲۰ساله، اوضاع زندگی در شهرها و روستاهای این نقطه از کشور، سخت و پیچیده شده است.
 
با توجه به گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی مبنی بر غلظت ۴۰برابری ریزگردها در شهر زابل، به نظر می رسد زیرساخت های بهداشتی و درمانی در این شهر نیازمند توسعه هستند تا بتوانند در شرایطی اضطراری بیشترین پوشش را داشته باشند. هم اکنون، زابل به عنوان مهم ترین شهر در معرض آلودگی گردوخاک، ۹ بیمارستان و مرکز درمانی دارد، اما برای رسیدگی به بیماران تنفسی فقط ۱۵ تخت بستری اختصاص یافته است.
 
مسئولان بهداشتی استان و به ویژه معاونت بهداشتی و درمانی دانشگاه زابل برای مقابله با مخاطرات بحران زای ناشی از گردوخاک، به رغم کمبود سرانه ها برنامه ریزی های اضطراری متنوعی داشته اند که از آن جمله می توان به توزیع رایگان ماسک در مناطق آلوده، آموزش به بیماران تنفسی و استقرار تیم های امداد و اورژانس در نقاط پرجمعیت و روستاهای در معرض توفان اشاره کرد. علاوه بر دانشگاه علوم پزشکی زابل، هلال احمر و بهداری سپاه نیز با همه توان امکانات تخصصی از جمله ذخیره اضطراری و ۱۰ بیمارستان صحرایی خود را در حالت آماده باش قرار داده اند تا به محض بحرانی شدن اوضاع جوی به یاری مصدومان این شهرستان۲۴۰هزارنفری بشتابند.
 
زابل، رتبه یک بیماران تنفسی
 
در حاشیه بازدید از شهر و روستاهای حومه زابل و زهک «دکتر سوران نخعی» اپیدمیولوژیست، بر ضرورت توسعه سرانه ها و امکانات بهداشتی و درمانی به ویژه برای بیماران مبتلا به امراض تنفسی تاکید کرد.

او می گوید: شهرهای استان سیستان و بلوچستان، دچار نوعی بی عدالتی شده اند. در دولت های گذشته، توسعه شاخص های سلامت استان به کندی صورت گرفت و از طرفی مسئولان در قبال تهدیدات زیست محیطی سکوت کردند. حاصل این بی تفاوتی، خشکسالی، فقر، مهاجرت، گردوخاک و بیماری بود. البته در دولت یازدهم اقدامات خوب و امیدوارکننده ای انجام شد و حداقل در حوزه بهداشت و درمان با توجه به اوضاع خاص منطقه، این تلاش ها شاخص بودند، هر چند که تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.
 
به گفته این کارشناس، بیماران تنفسی استان سیستان و بلوچستان، عمدتا در شهرستان زابل و روستاهای حومه آن زندگی می کنند؛ متاسفانه با تداوم روزهای غبارآلود، بر تعداد این بیماران افزوده شده و متعاقب آن عارضه های چشمی، عصبی و آلرژیک نیز روبه افزایش است.
 
احیای هامون، احیای سلامت زابلی ها
 
قفل مشکلات بهداشتی و زیست محیطی زابل و به طور کلی استان سیستان و بلوچستان با کلید برنامه ریزی و اقدام هدفمند باز می شود و در صدر آن بازیابی و احیای تالاب هامون قرار دارد. پیشتر نیز «محسن سلیمانی»، مدیر پروژه ملی حفاظت از تالاب های ایران به ضرورت احیای تالاب هامون تاکید بود، زیرا در غیر این صورت شدت توفان های گردوخاک در زابل افزایش یافته و اوضاع بهداشتی و زیستی منطقه وخیم تر می شود.
 
وزیر بهداشت نیز در آخرین بازدید خود، خشکسالی، تهدیدات فرامرزی، حاشیه نشینی و اعتیاد را در زمره چالش های جدی سیستان و بلوچستان عنوان کرد و از همه تصمیم گیران کشور خواست با اقدامات جامع نگر چالش ها و پیامدهای منفی را رفع کنند.
 
در این خصوص علاوه بر راهبردهای ملی و منطقه ضروری است جامعه پزشکان متخصص و فوق تخصص کشور نیز توجه ویژه ای به مقوله سلامت در استان سیستان و بلوچستان داشته باشند تا به سرعت کمبود سرانه های بهداشتی و درمانی جبران شود. در حال حاضر علاوه بر اعتبارات مصوب طرح تحول سلامت، سهمیه ویژه ای برای حضور پزشکان در این استان پیش بینی شده تا به این بهانه، شاخص های بهداشت و درمان با هدف حل مشکلات و ارتقای کیفیت سلامت افزایش یابند.

منبع:سلامت آنلاین
انتهای پیام/