پیشگیری و درمان با طب ورزشی
عوارض مصرف نوشیدنی های انرزی زا/ خطر در کمین مصرف کنندگان
مصرف نوشیدنی های انرژی زا حین فعالیت های ورزشی شدید و سنگین باعث بروز عوارضی همچون ایست ناگهانی قلبی و سکته های قلبی و مغزی می گردد.
به گزارش خبرنگار گروه ورزشی باشگاه خبرنگاران جوان،؛ همان طور که از نام نوشابه انرژی زا پیداست، باید به شما انرژی مضاعف بدهد، اما دقت در اجزای تشکیل دهنده آن حقایق دیگری را هم آشکار می‌کند، با وجود آن که سازندگان این نوشابه ها مدعی هستند که آنها به طور کامل بی خطر هستند، اما پزشکان عقیده دیگری دارند. آنها معتقدند که این انرژی کاذب ادعا شده تنها به دلیل مقادیر بالای شکر و انواع ترکیبات محرک موجود در اجزای تشکیل دهنده این نوشیدنی ها است و مصرف این نوشیدنی ها برای سلامتی بسیار مضرر است.
دکتر اسکندر رحیمی مسئول کمیته تغذیه و بهداشت پزشکی ورزشی استان فارس در این باره اظهار داشت:.دهیدراتاسیون ناشی از انجام فعالیت های ورزشی باعث افزایش حرارت بدن می شوند به نحوی که به ازای هر لیتر اکسیژن مصرفی در حین ورزش 5 کیلو کالری انرژی تولید می شود که تنها 1 کیلو کالری آن صرف کار مکانیکی می گردد و مابقی تبدیل به حرارت می شود.برای کنترل این افزایش حرارت عمومی بدن ابتدا مکانیسم افزایش جریان خون زیر سطح پوست و سپس تعریق و دفع آب از سوی دیگر فعال می شود.
در صورتی که آب از دست رفته بدن جبران نشود ، در نتیجه تعریق و دریافت ناکافی مایعات به میزان مناسب، کارآیی ورزشی کاهش یافته و خستگی در انتهای فعالیت های ورزشی طولانی مدت بروز می نماید.
*اهمیت انتخاب نوشیدنی ورزشی مناسب
در هنگامی که میزان از دست رفتن آب بدن در هنگام انجام فعالیت های ورزشی به 2درصد (حدود 2 کیلوگرم در یک ورزشکار با وزن 100کیلوگرم) برسد، کارآیی ورزشی شروع به کاهش می نماید در نتیجه انتخاب و مصرف نوشابه های ورزشی مناسب برای جبران آب والکترولیت های از دست رفته ناشی از تعریق و نیز متعادل کردن میزان مواد قندی مورد نیاز نه تنها در حین انجام فعالیت های ورزشی بلکه قبل و بعد از ورزش اهمیت دارد.این در حالی است که، انتخاب غلط و مصرف نوشیدنی های انرژی زای بی کیفیت توسط ورزشکاران پیامدهای نامطلوبی در پی دارد .
*دلایل مصرف نوشیدنی های ورزشی
مسئول کمیته تغذیه و بهداشت پزشکی ورزشی استان فارس دلایل مصرف نوشیدنی های ورزشی را این چنین عنوان کرد: آبرسانی و هیدراتاسیون موثر، تجدید و جبران ذخایر الکترولیت بدن، تامین انرژی برای افزایش کارآیی عضلات درحین فعالیت های ورزشی و افزایش سرعت ریکاوری بعد از انجام فعالیت های ورزشی دلایل مصرف نوشیدنی های ورزشی هستند.
جالب است بدانید که ترکیبات تشکیل دهنده نوشابه های ورزشی ، در اکثر اوقات فاقد مواد محرک و ممنوعه هستند. همچنین حدود 6-8 درصد کربوهیدرات در ترکیب این نوشیدنی ها وجود دارد که حاوی الکترولیت به ویژه املاح سدیم و پتاسیم هستند و ممکن است دارای ترکیباتی مانند ویتامین ها و ترکیبات گیاهی و یا پروتئین باشند.
*ترکیبات نوشابه های انرژی زا
دکتر رحیمی در خصوص ترکیبات تشکیل دهنده نوشابه های انرژی زا نیز گفت: نوشابه های انرژی زا اکثر اوقات حاوی انواع مواد محرک و ممنوعه از جمله افدرین و سینفرین هستند و حدود 5-500 میلی گرم کافئین در ترکیب این نوشیدنی ها وجود دارد.
همچنین حاوی ترکیباتی مانند سیتی کولین، تیروزین، فنیل آلانین، تورین، مالیک اسید، گوارانا و گلوکونات هستند و فاقد الکترولیت و املاح سدیم و پتاسیم هستند.
*خطرات مصرف نوشیدنی های انرژی زا
دکتر رحیمی گفت: مطابق با فهرست ممنوعه 2011 مصرف کافئین در ورزش ممنوع نیست و نوشیدنی های انرژی زا در مقابل نوشیدنی های ورزشی الکترولیت و املاح مورد نیاز را که در نتیجه تعریق از بدن دفع شده را جبران نمی کنند و غلظت بالاتری از کربوهیدرات را فراهم می آورند و در نتیجه دیرتر از دستگاه گوارش جذب می شوند و ممکن است عوارض گوارشی ایجاد نمایند. کافئین موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا مدر یا ادرار آور هستند و دهیدراتاسیون (کم آبی) را تشدید می نمایند.
مواد محرک موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا فشار خون و ضربان قلب را افزایش می دهند، در نتیجه مصرف آنها در حین انجام فعالیت های ورزشی شدید و سنگین که فشار خون و ضربان قلب ورزشکار افزایش می یابد، خطرناک بوده و ممکن است باعث بروز عوارض قلبی- عروقی از جمله انواع بی نظمی در ضربان قلب، ایست ناگهانی قلبی و سکته های قلبی و مغزی گردد.
مسئول کمیته تغذیه و بهداشت پزشکی ورزشی استان فارس ادامه داد: کافئین و سایر مواد محرک موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا مى‌توانند باعث از دست رفتن هماهنگى عضلانى شوند و توانایى بدن را در حفظ یک درجه حرارت معین دچار اختلال کنند و همچنین درصد بالای انواع کربوهیدراتها و قندهای موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا برای سلامت دهان و لثه ها مضر بوده و در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان می تواند به فساد دندانها منتهی گردد.
دکتر رحیمی در خصوص مواد محرک موجود در این نوشیدنی ها بیان داشت: مواد محرک موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا، باعث تحریک پذیری، بی خوابی و بروز اضطراب در ورزشکاران به ویژه در هنگام شرکت در رقابت های ورزشی می شود و مصرف بیش از حد و طولانی مدت نوشابه های انرژی زا می تواند نوعی عادت پذیری در افراد ایجاد کند و به وابستگی روانی برای مصرف بیشتر این نوشیدنی ها منتهی گردد.
وی خاطر نشان کرد: تولید کنندگان نوشابه های انرژی زا در ترکیب محصولات خود از ترکیباتی استفاده می کنند که روی بطری قید نمی شود و همین مسئله ممکن است به نوعی برای ورزشکاران حرفه ای خطر آفرین باشدو احتمال آلودگی به مواد ممنوعه به خصوص ترکیبات محرک و در نتیجه مثبت شدن نتیجه آزمایش دوپینگ ورزشکاران حرفه ای در نتیجه مصرف نوشیدنی های انرژی زا در حین مسابقات وجود دارد.
(طیبه خزاعلی)
انتهای پیام/
دکتر اسکندر رحیمی مسئول کمیته تغذیه و بهداشت پزشکی ورزشی استان فارس در این باره اظهار داشت:.دهیدراتاسیون ناشی از انجام فعالیت های ورزشی باعث افزایش حرارت بدن می شوند به نحوی که به ازای هر لیتر اکسیژن مصرفی در حین ورزش 5 کیلو کالری انرژی تولید می شود که تنها 1 کیلو کالری آن صرف کار مکانیکی می گردد و مابقی تبدیل به حرارت می شود.برای کنترل این افزایش حرارت عمومی بدن ابتدا مکانیسم افزایش جریان خون زیر سطح پوست و سپس تعریق و دفع آب از سوی دیگر فعال می شود.
در صورتی که آب از دست رفته بدن جبران نشود ، در نتیجه تعریق و دریافت ناکافی مایعات به میزان مناسب، کارآیی ورزشی کاهش یافته و خستگی در انتهای فعالیت های ورزشی طولانی مدت بروز می نماید.
*اهمیت انتخاب نوشیدنی ورزشی مناسب
در هنگامی که میزان از دست رفتن آب بدن در هنگام انجام فعالیت های ورزشی به 2درصد (حدود 2 کیلوگرم در یک ورزشکار با وزن 100کیلوگرم) برسد، کارآیی ورزشی شروع به کاهش می نماید در نتیجه انتخاب و مصرف نوشابه های ورزشی مناسب برای جبران آب والکترولیت های از دست رفته ناشی از تعریق و نیز متعادل کردن میزان مواد قندی مورد نیاز نه تنها در حین انجام فعالیت های ورزشی بلکه قبل و بعد از ورزش اهمیت دارد.این در حالی است که، انتخاب غلط و مصرف نوشیدنی های انرژی زای بی کیفیت توسط ورزشکاران پیامدهای نامطلوبی در پی دارد .
*دلایل مصرف نوشیدنی های ورزشی
مسئول کمیته تغذیه و بهداشت پزشکی ورزشی استان فارس دلایل مصرف نوشیدنی های ورزشی را این چنین عنوان کرد: آبرسانی و هیدراتاسیون موثر، تجدید و جبران ذخایر الکترولیت بدن، تامین انرژی برای افزایش کارآیی عضلات درحین فعالیت های ورزشی و افزایش سرعت ریکاوری بعد از انجام فعالیت های ورزشی دلایل مصرف نوشیدنی های ورزشی هستند.
جالب است بدانید که ترکیبات تشکیل دهنده نوشابه های ورزشی ، در اکثر اوقات فاقد مواد محرک و ممنوعه هستند. همچنین حدود 6-8 درصد کربوهیدرات در ترکیب این نوشیدنی ها وجود دارد که حاوی الکترولیت به ویژه املاح سدیم و پتاسیم هستند و ممکن است دارای ترکیباتی مانند ویتامین ها و ترکیبات گیاهی و یا پروتئین باشند.
*ترکیبات نوشابه های انرژی زا
دکتر رحیمی در خصوص ترکیبات تشکیل دهنده نوشابه های انرژی زا نیز گفت: نوشابه های انرژی زا اکثر اوقات حاوی انواع مواد محرک و ممنوعه از جمله افدرین و سینفرین هستند و حدود 5-500 میلی گرم کافئین در ترکیب این نوشیدنی ها وجود دارد.
همچنین حاوی ترکیباتی مانند سیتی کولین، تیروزین، فنیل آلانین، تورین، مالیک اسید، گوارانا و گلوکونات هستند و فاقد الکترولیت و املاح سدیم و پتاسیم هستند.
*خطرات مصرف نوشیدنی های انرژی زا
دکتر رحیمی گفت: مطابق با فهرست ممنوعه 2011 مصرف کافئین در ورزش ممنوع نیست و نوشیدنی های انرژی زا در مقابل نوشیدنی های ورزشی الکترولیت و املاح مورد نیاز را که در نتیجه تعریق از بدن دفع شده را جبران نمی کنند و غلظت بالاتری از کربوهیدرات را فراهم می آورند و در نتیجه دیرتر از دستگاه گوارش جذب می شوند و ممکن است عوارض گوارشی ایجاد نمایند. کافئین موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا مدر یا ادرار آور هستند و دهیدراتاسیون (کم آبی) را تشدید می نمایند.
مواد محرک موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا فشار خون و ضربان قلب را افزایش می دهند، در نتیجه مصرف آنها در حین انجام فعالیت های ورزشی شدید و سنگین که فشار خون و ضربان قلب ورزشکار افزایش می یابد، خطرناک بوده و ممکن است باعث بروز عوارض قلبی- عروقی از جمله انواع بی نظمی در ضربان قلب، ایست ناگهانی قلبی و سکته های قلبی و مغزی گردد.
مسئول کمیته تغذیه و بهداشت پزشکی ورزشی استان فارس ادامه داد: کافئین و سایر مواد محرک موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا مى‌توانند باعث از دست رفتن هماهنگى عضلانى شوند و توانایى بدن را در حفظ یک درجه حرارت معین دچار اختلال کنند و همچنین درصد بالای انواع کربوهیدراتها و قندهای موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا برای سلامت دهان و لثه ها مضر بوده و در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان می تواند به فساد دندانها منتهی گردد.
دکتر رحیمی در خصوص مواد محرک موجود در این نوشیدنی ها بیان داشت: مواد محرک موجود در ترکیب نوشیدنی های انرژی زا، باعث تحریک پذیری، بی خوابی و بروز اضطراب در ورزشکاران به ویژه در هنگام شرکت در رقابت های ورزشی می شود و مصرف بیش از حد و طولانی مدت نوشابه های انرژی زا می تواند نوعی عادت پذیری در افراد ایجاد کند و به وابستگی روانی برای مصرف بیشتر این نوشیدنی ها منتهی گردد.
وی خاطر نشان کرد: تولید کنندگان نوشابه های انرژی زا در ترکیب محصولات خود از ترکیباتی استفاده می کنند که روی بطری قید نمی شود و همین مسئله ممکن است به نوعی برای ورزشکاران حرفه ای خطر آفرین باشدو احتمال آلودگی به مواد ممنوعه به خصوص ترکیبات محرک و در نتیجه مثبت شدن نتیجه آزمایش دوپینگ ورزشکاران حرفه ای در نتیجه مصرف نوشیدنی های انرژی زا در حین مسابقات وجود دارد.
(طیبه خزاعلی)
انتهای پیام/
