به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،نشاط اجتماعی یکی از مولفه های حائز اهمیت در هر جامعه ای محسوب می شود،به واقع در خلا و فقدان نشاط اجتماعی،یاس،رخوت،دلمردگی،غمزدگی و افسردگی بر جامعه سیطره پیدا می کند.

جامعه با نشاط با بالندگی زندگی می کند و در چنین بستر و فضایی،میزان امید به زندگی به نسبت قابل توجهی ارتقا می یابد،یکی از ویژگی های جامعه بانشاط،پویایی فزاینده در آن است،میل به رشد،پیشرفت و شکوفایی هر چه بیشتر در چنین جامعه ای،با عطشی سیری ناپذیر همراه می شود.

علیرغم اهمیت این امر،بعضا مشاهده می شود که در برخی از طبقات اجتماعی این امر کمرنگ شده و به نوعی فاصله برخی از افراد و گروه های جمعی و اجتماعی با این عنصر بسیار سازنده و حائز اهمیت در مقایسه با یک تا دو دهه گذشته بیشتر شده است.

جامعه شناسان معتقدند،نشاط اجتماعی کالایی لوکس و تشریفاتی نیست بلکه نیاز و ضرورت یک اجتماع انسانی محسوب می شود،اگر چه نشاط در زنجیره نیازهای اولیه انسان همچون خوراک،پوشاک و مسکن قابل تعریف نیست،اما بدون تردید خلاء  نشاط اجتماعی در هر سه حوزه مذکور تاثیرگذار خواهد بود.

چنین جامعه ای(بیگانه با نشاط)از لحاظ معماری ساختمانی،فضای درون ساختمانی،نوع پوشش و حتی تغذیه و در یک کلام سبک زندگی با نارسایی هایی جدی مواجه می شود.

البته نمی توان چنین ادعا کرد که جامعه ایرانی در حال حاضر در میان تمامی طبقات با چنین  مشکلاتی مواجه است،اما نمی توان وجود چنین معضل و مخاطره ای را نیز از بیخ و اساس کتمان و انکار کرد،امری که فارغ از نظریات روانشناسان و جامعه شناسان،با یک مطالعه میدانی در محیط پیرامونی خویش قابل احساس و اثبات خواهد  بود.

* موانع نشاط اجتماعی،از تورم وگرانی تا بیکاری و مشکلات مالی

با همه این اوصاف،این سئوال به نظر می رسد که تقویت نشاط اجتماعی یا تنزل آن به چه موارد و مولفه هایی گره خورده است و یا به تعبیری ریشه مواردی که نشاط را در جامعه به چالش می کشد وآن را تنزل می دهد را باید در کدامیک از مشکلات،نارسایی ها و یا پدیده ها جستجو کرد.

اساسا نشاط در هر جامعه ای در دو بُعد فردی و اجتماعی قابل بررسی است،آنچه که معطوف به عوامل فردی می شود بعضا در حوزه کلان تر و در سطح وسیع تری از جامعه نیز قابل تعریف خواهد بود،اما ضرورتا نمی توان معضل فقدان نشاط را در میان فرد فرد جامعه با یک مولفه و یا عامل واحد سنجید.

مجموعه ای از تجربیات فردی،موقعیت و جایگاه اجتماعی،خانواده،وضعیت اقتصادی،شرایط کاری،حوادث غیر قابل پیش بینی،خطاها و اشتباهات اخلاقی،رفتاری فرد و حتی عوامل ژنتیکی در یک زنجیره ای به هم پیوسته،ضریب و میزان نشاط را در فرد تعیین می کند.

اما آنچه که در این گزارش به عنوان موضوع اصلی مورد توجه است،معطوف به نشاط اجتماعی می شود ویا در واقع به میزان نشاط حاکم بر جامعه در میان طیف ها و طبقات متعدد و متنوع جمعیتی به عنوان موضوع اصلی مورد واکاوی و بررسی قرار می گیرد،جامعه شناسان،عمده عوامل تاثیرگذار در این امر را در مسائلی همچون بیکاری، تورم،گرانی و میزان توانمندی مالی جستجو می کنند.

البته این امر بدان معنا نیست که ضرورتا یک انسان شاغل و با وضعیت و توانایی مالی مطلوب، لزوما فرد بانشاطی خواهد بود،اما می توان گفت احتمال افسردگی،یاس و غمزدگی در یک فرد بیکار که با مشکلات مالی عدیده ای روبرو است به نحوی فزاینده افزایش می یابد.

مصطفی ملکشاهی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،در تشریح نقش مسائل اقتصادی در نشاط و امید به زندگی عنوان کرد:اساسا ضریب شکنندگی فردی که از لحاظ مالی با مشکلات ریز و درشت بسیاری دست و پنجه نرم می کند در مقایسه با فرد یا گروهی که با چنین معضلاتی مواجه نیست به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

وی افزود:عدم توان کافی در تامین نیازها،موجب نوعی روزمرگی می شود که تکرار این امر به نوبه خود بستر و زمینه افسردگی و یاس را فراهم می سازد.

ملکشاهی گفت:از سوی دیگر فردی که از توانمندی مالی مطلوبی  برخوردار است،امکان تفریحات و غنی سازی اوقات فراغت خود را به نحوی شایسته تر محقق و فراهم می کند و طبیعتا در مقطع و زمان کار واشتغال نیز با سر زندگی هر چه بیشتری پیگیر حصول و انجام مسئولیت تعریف شده خویش خواهد بود.

این جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد:نباید از نقش اعتقادات و معنویت نیز در این مولفه به سادگی گذشت و در واقع دو عنصر اقتصاد و اعتقاد می تواند توامان با یکدیگر،نشاط فردی واجتماعی را در هر جامعه ای به نحوی چشمگیر و برجسته تقویت کند.

وی افزود:البته نمی توان این نظریه را بصورت صد در صد در تمامی شرایط،ملاک نظر و عمل قرار داد و چه بسیار افرادی هستند که با وجود توانمندی مالی با مشکلات بسیاری مواجه می شوند و بالعکس هستند افراد و گروه هایی که علیرغم مواجه بودن با مشکلات مالی به علت مبانی اعتقادی قوی و محکم،از سرزندگی و نشاط کافی برخوردارند.

*نقش شرایط محیطی و اجتماعی در تقویت یا تنزل نشاط

در سال 1388 ،نتیجه یک مطالعه و پژو هش میدانی در مجله علوم انسانی دانشگاه اصفهان منتشر شد،پژو هشی که نتایج آن موید اظهار نظر 54 درصد از تحقیق شوندگان به رضایتمندی از نشاط و 18 درصد نارضایتی از عدم نشاط کافی بود.

بررسی این موضوع که دلایل فقدان نشاط در 18 درصد مورد اشاره معطوف به چه عوامل و دلایلی می شود در این مجال نمی گنجد و امکان آن نیز وجود ندارد،چون دسترسی لازم به ریز اطلاعات پژو هش مورد اشاره امکان پذیر نیست اما یقینا مجموعه ای از عوامل،در ظهور و بروز چنین احساسی موثر بوده است.

بهروز بیرشک یکی از متخصصان حوزه روانشناسی با اشاره به تاثیرگذاری عوامل اجتماعی و محیطی در احساس نشاط یا فقدان آن،عنوان کرد:ترافیک،آلودگی هوای شهرها از مولفه هایی به شمار می روند که می توانند نشاط اجتماعی را با نارسایی هایی جدی مواجه سازند و خشم،پرخاشگری و درگیری را جایگزین آن سازد.

* تفریحات سالم و غنی سازی اوقات فراغت در دستور کار مسئولان قرار گیرد

حضور در انجمن های خیریه ای،فعالیت در مشارکت های مردمی،یادگیری هنرهای جذاب و کم هزینه،تجربه کردن کارهای جدید،آموختن یک مهارت تازه،حضور در باشگاه های ورزشی کم هزینه،مثبت اندیشی و پرهیز و اجتناب از منفی نگری و منفی بافی از مولفه های تاثیرگذاری به شمار می رود که می تواند مسیر شادی و نشاط فردی و اجتماعی را هموار سازد.

در پایان نباید از نظر دور داشت که با همه این اوصاف و موارد،نقش مسئولان و مدیران تصمیم ساز و تصمیم گیر در دستگاه ها و نهادهای ذیربط و متولی نیز در حصول حداکثری نشاط اجتماعی بسیار پر رنگ و برجسته است، زمینه سازی برای تسهیل چنین الزاماتی در ابعاد مدیریتی و برنامه ریزی از الزامات و ضروریاتی است که می تواند در فرهم سازی این عنصر بسیار تعیین کننده در پیشرفت و شکوفایی هر جامعه ای مثمر ثمر واقع شود.

انتهای پیام/