به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ هنوز کاربرد و پشت پرده نوشتن پایان‌نامه بر هیچکس مشخص نیست که آیا صرفا برای دریافت نمره قبولی و در نهایت مدرک مطرح می شود یا اهداف دیگری چون اضافه شدن بار علمی به دانشجو و دیگران در نظر است، بی شک در جامعه علمی امروز مورد اول بیشتر رایج شده و برخی دانشجویان تنها برای دریافت یک مدرک، صرفا پروژه‌ای را تحویل می دهند.

البته از حق هم نباید گذشت که هنوز هم هستند دانشجویانی که با اهداف عالی و دیدی باز به آینده قدم در راه تحقیقات می گذارند و بعد از ماه‌ها تلاش پایان‌نامه ارائه کرده تا علاوه بر گرفتن امتیازات تحقیقاتی در ایران و دنیا، به جامعه علمی آینده نیز کمکی کرده باشند.

به گفته مسئولان افزایش بی رویه دانشجویان در تمام مقاطع به ویژه دکتری باعث شده کاهش کیفیت کارهای تحقیقاتی و اقداماتی مثل پایان‌نامه فروشی و سرقت علمی کم و بیش به چشم خورد و حتی نگاه برخی استادان هم به پایان نامه دانشجویان نگاه سازنده و آینده گرا نباشد.

اما موضوعی که در این بین اهمیت پیدا می کند سرانجام پایان‌نامه‌ها و کارهای تحقیقاتی دانشجویان است که اگر خوب تعریف شود، می تواند انگیزه دانشجویان را برای نوشتن با کیفیت‌تر آنها تقویت کند.

محمد روشن معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان درباره پایان‌نامه نویسی برخی استادان به جای دانشجو اظهار داشت: تخلف پایان ‌نامه نویسی برخی استادان و فروش آن به دانشجویان از جمله کارهایی است که معمولا به ندرت یا اصلا اتفاق نمی افتد و اگر موردی از این تخلف مشاهده می شود از سوی موسسه‌های غیرمجازی است که جمعی از افرادی که اهل پژوهش نیستند آنها را تشکیل داده‌اند و کپی و متناسب سازی می کنند.

معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم درباره نحوه برخورد با این موارد گفت: آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات انتظامی اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، برای برخورد با این موارد تدوین شده و براساس آن مجازات متناسب در نظر گرفته می شود. نحوه برخورد با متخلفان دانشگاهی اعم از استاد، دانشجو و کارمندان آیین‌نامه خاص خود را دارد که بر اساس این سه آیین‌نامه، برخورد لازم صورت می گیرد.

روشن یادآور شد: قوانین فعلی ما برای برخورد و نظارت با تخلف در پایان‌نامه نویسی، کارآمدی لازم را ندارند و مجبور به تدوین لایحه‌ای تحت عنوان جلوگیری از تقلب در تولید آثار علمی در وزارت علوم شده‌ایم که پس از تصویب در هیات وزیران برای تصویب به عنوان قانون به مجلس شورای اسلامی ارسال شده و در نوبت رسیدگی قرار دارد. این لایحه پس از تصویب مجلس و تائید شورای نگهبان، 15 روز بعد از انتشار در روزنامه رسمی، برای تمام دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی لازم الاجرا است. 

در تاریخ بیستم آبان سال 1386 محمد مهدی زاهدی وزیر علوم وقت اعلام کرد: از آنجا که پايان‌نامه‌های دانشجويی دوره‌های تحصيلات تكميلی در برگيرنده آخرين دستاوردهای علمي در زمينه‌های خاص مورد مطالعه است لذا فراهم كردن امكان دسترسی به اين منابع غنی علمی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان از يك سو و اجتناب از تكرار مطالعات انجام يافته از سوی ديگر بسيار حائز اهميت است. 

وی با اشاره به پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمی ايران که چکیده‌ای از پایان‌نامه‌های دانشجویان برای استفاد کاربران در آن قرار دارد، بیان کرد: به جهت كامل كردن اين پايگاه اطلاعاتی حائز اهميت است يك نسخه از پايان‌نامه‌های دوره‌های كارشناسی ارشد و دكتری پس از انجام دفاع و اصلاح نهايی دانشجو به این پژوهشگاه ارسال و به جهت اهميت موضوع، لازم است صدور گواهي فراغت از تحصيل، به اعلام وصول پايان‌نامه دانش‌آموخته توسط آن پژوهشگاه موكول شود.

گردآوری، سازمان‌دهی،‌ ذخیره، حفظ،‌ بازیابی، تحلیل و اشاعه مدارك و اطلاعات علم و فناوری كشور از جمله پایان‌نامه‌های كارشناسی ارشد و رساله‌های دكترای تخصصی دانش‌آموختگان داخل و ایرانیان خارج از كشور، ماموريت اصلی مركز اطلاعات و مدارك علمی ايران را تشكيل می‌دهد.

پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمی ايران به دليل وجود پاره‌ای از مشكلات مانند حجم انبوه پايان‌نامه‌ها، رسيدن پايان‌نامه‌ها خارج از وقت اداری و سردرگمی دانشجويان، وب سايتی را طراحی كرده است. در اين وب سايت، دانشجويان اطلاعات كتاب‌شناختی پايان نامه خود را وارد کرده و شماره رهگيری دريافت می کنند و در هنگام مراجعه دانشجو به تحصیلات تکمیلی جهت ارائه اصل پايان نامه مسئول مربوطه با وارد کردن شماره رهگيری و مشاهده اطلاعات ثبت شده توسط دانشجو فرم مربوطه را مهر و امضا می کند. 

در واقع واحد مربوطه در موسسه آموزش عالی نيز پايان‌نامه‌ها یا رساله‌ها و  CDهای جمع‌آوری شده را در انتهای هر ماه به پژوهشگاه ارسال می کنند.

لازم به ذكر است به منظور تسريع در امر دانش‎آموختگی، تاييد واحد مربوطه در موسسه آموزش عالی برای اين امر کافی است و نظارت موسسات و دانشجويان بر ارائه صحيح و كامل پايان نامه‌ها به منظور پرهيز از دوباره‌كاری موجب امتنان خاطر اين پژوهشگاه می شود. 

مطابق اعلام پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ايران (ایرانداک)، 66 هزار و 626 پايان‌نامه در سال 94 در پایگاه ثبت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی کشور در ایرانداک به ثبت رسید که از این میزان بیش از 47 هزار پایان‌نامه توسط دانشگاه‌ها تایید شده که بيش از 43 هزار پايان‌نامه مربوط به مقطع كارشناسی ارشد و مابقی در مقطع دكترا بوده است.

درحقیقت با افزوده شدن بیش از 66 هزار پایان‌نامه در سال 94، تعداد پایان‌نامه‌های ثبت شده در پایگاه ثبت ایرانداک، به بیش از 273 هزار و 948 عنوان پایان‌نامه رسید.

در اين بازه زمانی، بیشترین پایان‌نامه‌‌های ثبت و تایید شده در پایگاه ثبت پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی مربوط به گروه علوم انسانی با 20 هزار و 307 رکورد بوده و پس از آن به ترتیب گروه فنی و مهندسی، علوم پایه، کشاورزی، هنر و علوم پزشکی قرار دارند همچنین در سال گذشته، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مركز، دانشگاه تبريز، فردوسی مشهد، تربيت مدرس، علامه طباطبايی و دانشگاه پيام نور استان تهران به ترتيب بيشترين آمار را در بين دانشگاه‌های كشور در تایید پايان‌نامه به خود اختصاص داده‌اند.

محمد نوری امیری مدیرکل دفتر آموزش و پژوهش وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: حمایت از پایان نامه‌های دانشجویی یکی از طرح‌های ما در وزارت صنعت، معدن و تجارت است که از ابتدای سال 94 به صورت جدی برای ارتباط هر چه بیشتر دانشگاه و صنعت مورد پیگیری قرار گرفته است.

وی افزود: این طرح برای کاربردی کردن پایان نامه های دانشجویی و در راستای بر طرف کردن یک مشکل در کشور که از سوی بنگاههای اقتصادی مطرح شده، اجرایی می شود.

مدیرکل دفتر آموزش و پژوهش وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه دانشگاهها توانایی هزینه کردن بر روی پایان نامه ها را ندارند، اظهار داشت: به واسطه این طرح، 40 درصد توسط بنگاههای اقتصادی، 40 درصد توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و 20 درصد توسط دانشگاه برای پایان نامه های مقطع ارشد و دکتری هزینه می شود.

نوری امیری با اشاره به نحوه حمایت از پایان نامه ها گفت: در ابتدا عنوان پایان نامه که در راستای برطرف کردن نیاز جامعه یا مرتفع سازی مشکل در صنعت خاصی است، توسط بنگاههای اقتصادی (واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی) به دانشگاه اعلام می شود و بر این اساس یک دانشجو پایان نامه خود را آغاز می کند تا در نهایت در بنگاه به کالا و خدمات تبدیل شود.

وی با بیان اینکه اگر پایان نامه ای نیاز بنگاه مربوطه را برطرف نکند، واحد پایان نامه دانشجو پاس نمی شود، افزود: از ابتدای سال 94 به صورت پایلوت حدود چهار هزار و 500 پایان نامه در مقطع ارشد و دکتری مورد حمایت قرار داده ایم و امیدواریم که این تعداد در سال‌های آتی بیشتر شود.

بنابراین توجه بیش از پیش مسئولان به کارهای تحقیقاتی دانشجویان نه تنها علم آنها را رشد می دهد بلکه راهی می شود برای ارتقای علمی کشور. در واقع اگر دانشجویان به این موضوع پی ببرند که تحقیقاتشان در جایی ثبت و ضبط شده و می تواند حتی در جایی از دنیا باری را از دوش کسی بردارد با انگیزه تر کار و دیگر از پناه بردن به آغوش پایان‌نامه نویسان خودداری می کنند.

گزارش از محیامعصومی

انتهای پیام/