به گزارش خبرنگار دنیای اارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درماه های اخیر کل مجموعه وزارت ارتباطات از شخص وزیر گرفته تا سایر مسوولان حرف از ارزان شدن اینترنت زده اند و حتی با توجه به محاسباتی که روی کاغذ انجام شد قیمت اینترنت در ایران کاهش یافته است و طبق نرخی که رگولاتوری در مصاحبه خود اعلام کرده و تمام شرکت­های اینترنتی هم آن را اعمال کرده­ اند و اینترنت ارزان شده است. 

اما در عمل شاهد آن هستیم که قیمت اینترنت در سبد خانواده­ ها کاهش که نداشته هیچ بلکه افزایش هم داشته است. واقعیت از این قرار است که بسیاری از شرکت­های اینترنتی تا قبل از آنکه تخفیف­های اینترنتی توسط وزارت ارتباطات اعلام شوند و آنها ملزم به رعایت این تخفیف­ها شوند طرح­ها و جشنواره­های بسیاری را در وب سایت­های خود راه انداخته بودند و آن­ها را تبلیغ می­کردند اما به محض آنکه مجبور شدند تخفیف­هایی را که شرکت ارتباطات زیرساخت به آن­ها داده بود اعمال کنند و به کاربران و مشترکان خود تخفیف دهند شروع به حذف کردن تخفیف­های خود به کاربران­شان کردند. 

با توجه به برداشته شدن این طرح­ها قیمت اینترنت در بسیاری از شرکت­ها نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه گاه هزینه­ های افراد تا بیش از 30 درصد هم افزایش را نشان می­دهد. برای یافتن پاسخ این سوال که تخفیف­ های اینترنتی به واقع چقدر برای کاربران موثر بوده­ اند وهزینه­ های آن­ها را کاهش داده ­اند با تعدادی از کاربرانی که از شرکت ­های مختلف اینترتی سرویس و خدمات دریافت کرده ­اند مصاحبه کردیم و از آن­ها پرسیدیم که چه تغییری در هزینه ه­ای که هر ماه بابت اینترنت پرداخت می­کنند حاصل شده است و آیا اعمال تخفیفات باعث شده است تا هزینه­ های کم­تری را پرداخت کنند و به اصطلاح اینترنت پای­شان ارزان تمام شود یا اینکه اوضاع به گونه دیگری است.

بی اثر بودن تخفیف­های اینترنتی

اگرچه در این دولت و در دولت­های قبل چندین بار اعلام شده بود که شرکت ارتباطات زیرساخت تخفیف­ هایی را به شرکت­ های اینترنتی داده است اما با وجود اینکه شرکت ارتباطات زیر ساخت که ورود اینترنت به کشور فقط از طریق آن صورت می­گیرد این تخفیف­ها را به شرکت­های اینترنتی داده است اما شرکت­های اینترنتی به مشترکان خود هیچ تخفیفی را نداده­ اند. 

ماجرا از این قرار است که شرکت زیرساخت اینترنت را از لب مرز خریده و آن را در نقطه صفر مرزی تحویل مخابرات داده و مخابرات هم آن را در سراسر کشور پخش کرده و آن را در اختیار شرکت­های اینترنتی می­گذارد که در این میان شرکت­های اینترنتی مدعی­ اند که زیر ساخت اینترنت تمام شده را به آن­ها گران می­فروشد و به همین دلیل هم آن­ها قیمت­های گزافی را برای فروش اینترنت از کاربران خود طلب می­کنند. 

وزارت ارتباطات اما در یک دهه اخیر در چند نوبت تخفیف­ هایی را از طریق شرکت ارتباطات زیرساخت به شرکت­های اینترنتی داد که البته با وجود اعمال این تخفیف­ ها توسط زیرساخت شرکت­های اینترنتی حاضر نشدند که به مشترکان خود تخفیف بدهند. درواقع هر بار که شرکت زیرساخت تخفیفی را اعمال می­کرد شرکت­های اینترنتی به بهانه­ های مختلف از زیر بار اعمال تخفیف به مشترکان خود شانه خالی می­کردند. 

در این نوبت اما وزیر ارتباطات که یک بار این تجربه تلخ را تجربه کرده بود این بار به خوبی این موضوع را مدیریت و کنترل کرد و اعلام کرد که فقط به شرکت­های اینترنتی تخفیف می­دهد که به مشترکان خود تخفیف داده باشند. این امر تمام شرکت­های اینترنتی را مجبور کرد که این تخفیف­ها را در نهایت اعمال کنند اما در عمل باز هم آنها با ترفندهایی مثل حذف جشنواره­ها و یا طرح­ های خود عملا قیمت تمام شده اینترنت را برای کاربر نهایی افزایش دادند.

برداشتن سرویس شبانه رایگان توسط شرکت­ های اینترنتی

از وقتی که ارزان شدن اینترنت اعلام شده شرکت­های اینترنتی که بر اساس اعلام سازمان تنظیم مقررات تخفیف­ هایی را به وجود آورده بودند تعرفه­ های خودشان را به شیوه ­ای تغییر دادند که در عمل هزینه اینترنتی که مشترکان آن­ها مصرف می­کنند به جای کاهش افزایش داشته باشد. 

یکی از مشترکانی در مصاحبه با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در این باره گفت: تا قبل از اعمال این تخفیف­های اینترنتی، سرعت حدود دو مگابایت را با حجم 10 گیگ به قیمت 40 هزار تومان خریداری می­کرده که دانلود شبانه­ ای داشته که از ساعت 2 شب تا 8 صبح هم فعال بوده اما از موقعی که این تخفیف­ها شکل گرفته­ اند درست است که مبلغی که بابت اینترنت باید بپردازد 8 هزار تومان کم شده و به جای 40 هزار تومان به 32 هزار تومان رسیده است اما از آنجایی که اینترنت نا محدود شبانه­ اش حذف شده عملا مجبور شده که حجم بیشتری را خریداری کند که اصلا به صرفه­ اش نیست. 

توجه داشته باشید که بیشتر افرادی که از این سرویس­ ها استفاده می­کردند دانلودهای خود را به ساعات پایانی شب واگذار می­کردند و با برنامه ه­ایی نظیر دانلود منیجر دانلودهای خود را به گونه­ای تنظیم می­کردند که دانلودهای خود را به صورت اتوماتیک از ساعتی خاص مثل 2 شب شروع شوند که البته با توجه به برداشته شدن سرویس­های رایگان شبانه عملا این کار غیر ممکن شده است و کاربران ناچارند که هزینه­ های گزافی را برای دانلودهای روزانه خود صرف کنند.

گران شدن اینترنت نامحدود روشی دیگر برای بی اثر کردن تخفیف­ها

یکی دیگر از روش­هایی که از طریق آن کاربرانی که از سرویس نامحدود اینترنت استفاده می­کنند را با مشکل مواجه کرده گران شدن اینترنت نامحدود است.

 به این صورت که اگرچه طبق اعلام سازمان تنظیم مقررات قیمت اینترنت باید با تخفیف مواجه شود اما قیمت اینترنت غیر حجمی یا نامحدود شامل این تخفیف­ها نمی­شود با همین روش شرکت­های اینترنتی سرویس نامحدود مشترکانی که از سرعت 256 مگابات استفاده می­کنند مجبور شدند که اگرچه قبل از این مبلغ 25 هزار تومان برای هر دو ماه می­پرداختند از این پس باید تعرفه آنها به 33 هزار تومان افزایش پیدا کند.

 جالب است بدانید که یکی از کاربرانی که از این بابت اعتراض کرده شرکت اینترنتی به او گفته است که اگر ناراحت است می­تواند سرویس خود را قطع کند چون ارایه این سرویس به کل برای شرکت صرفه اقتصادی ندارد. کاربر دیگری که او هم از اینترنت پرسرعت بهره می­برد به خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت: من از اینترنت با سرعت 512 استفاده می­کردم اما در چند ماهی که گذشته بعد از تخفیف­ها هزینه من که به ازای هر دو ماه پیش از این 48 هزار تومان بوده حالا به 60 هزار تومان رسیده است. 

این طور به نظر می­ آید که سازمان تنظیم صرفا قیمت فروش حجم و آبونمان را ارزان کرده اما برخی شرکت­های اینترنتی که از ترفندهای اینترنت ایران به خوبی آگاه هستند با حذف تخفیف­ های خود، اینترنت رایگان شبانه و اضافه کردن قیمت اینترنت نامحدود عملا درآمدهای خود را افزایش دادند و البته این در حالی است که هزینه­ هایی هم که بابت تخفیف­های اینترنتی اعمال کردند عملا از شرکت زیرساخت دریافت کرده­ اند.

ثابت ماندن هزینه­ اینترنت داخلی

درست است که شرکت­های اینترنتی در سال­های گذشته مقدار زیادی از محتوا را در روی شبکه داخلی یا همان اینترانت یا شبکه ملی اطلاعات به کاربران خود ارایه داده اند وعملا بسیاری از این محتواها را اگر مشترکان آن­ها بخواهند دانلود کنند ارتباط آن­ها نه از طریق اینترنت بلکه از شبکه داخلی وصل می­شود اما آن­ها باز هم با وجود اتصال کاربران­شان به شبکه داخلی از آن­ها هزینه اینترنت بین الملل را از آنها دریافت می­کنند.

 البته جای شکرش باقی است که سازمان تنظیم مقررات قانونی را اعمال کرده که به موجب آن از اول بهمن ماه سال جاری شرکت­های اینترنتی ملزم می­شوند که اینترنت و اینترانت مشترکان خود را یعنی استفاده آن­ها از اینترنت داخلی یا اینترنت ملی را تفکیک کنند و هزینه اینترنت ملی باید چیزی حدود یک سوم هزینه اینترنت جهانی محاسبه شود. 

رگولاتوری البته شرکت­های اینترنتی را هم تهدید کرده که در صورتی که این مهم را تا اول بهمن ماه سال جاری انجام ندهند با جریمه­ های سنگینی روبرو می­شوند که البته باید منتظر بود و دید که آیا این تهدیدها جواب می­دهد و یا باز هم شرکت­های اینترنتی با ترفندهای خاص خود از زیر اعمال کاهش هزینه استفاده از اینترنت داخلی هم فرار می­کنند.

جمع بندی

تجربه سال­های قبل نشان داده که اگرچه تخفیف­های اینترنتی توسط شرکت زیرساخت در چند نوبت اعمال شده­ اند اما هربار شرکت­های ارایه دهنده اینترنت با بهانه­ های خاص خود حاضر نشده اند این تخفیف­ها را به کاربران خود بدهند. 

از سوی دیگر اگر این شرکت­ها تخفیف­ها را هم اعمال کنند باز هم با شیوه­ هایی نظیر حذف کردن اینترنت شبانه و برداشتن طرح­های ویژه خود عملا هزینه­ های بیشتری از کاربران طلب می­کنند. 

برخی از شرکت­های اینترنتی البته در پاسخ به این انتقادها مدعی­ اند شرکت ارتباطات زیرساخت اینترنت را بسیار ارزان قیمت از خارج از کشور خریداری کرده و با قیمت گزاف به شرکت­های اینترنتی می­فروشد و به فکر درآمد زایی برای دولت است وگرنه بازهم این شرکت می­تواند قیمت­ها را بسیار پایین­تر آورده و عملا دعوای بین شرکت­های اینترنتی و کاربران را از بین ببرد.

 شاید امروز بسیاری از شرکت­ها ترجیح بدهند که خودشان وارد کننده اینترنت به ایران باشند و از این طریق قیمت­ها باز هم کاهش پیدا کنند اما تجربه­ های قبلی نشان می­دهد زمانی که شرکت زیرساخت در چند نوبت به آن­ها تخفیف داده آن­ها باز هم حاضر به کاهش قیمت اینترنت برای کاربران خود نشده ­اند.

 شاید واقعیت این باشد که محدود بودن تعداد شرکت­های اینترنتی در ایران باعث شده که این 11 شرکت پپ به نوعی با هم کنار آمده و بازار اینترنت ایران را بین خود تقسیم کنند و با بالا نگه داشتن قیمت اینترنت عملا موجب شوند کاربر ایرانی نتوانند از اینترنت ارزان و با کیفیت استفاده کنند. 

با توجه به این شرایط شاید بهترین راه افزایش تعداد مجوزها است؛ یعنی وزارت ارتباطات می­تواند با اعطای مجوزهای بیشتر به شرکت­های اینترنتی بیشتر عملا انحصاری را که ایجاد شده بشکند و سرمایه­ گذاران بیشتری را ترغیب کند تا وارد بازار اینترنت ایران شده و این بازار به معنای واقعی کلمه رقابتی شود تا شاید از نتیجه این کار قیمت اینترنت برای کاربر ایرانی کاهش یافته و اندازه­  معقولی پیدا کند.