به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ تا همین چندسال پیش «بلک فرایدی» در ایران فقط یک سوژه جذاب خبری بود. بخش‌های گوناگون خبری هجوم مردم در آمریکا و کشورهای اروپایی را به تصویر می‌کشیدند و ما شاهد هجوم مردم برای خرید با تخفیف بیشتر بودیم. اما شاید باورش سخت باشد که مدتی است ایران هم به جمع این کشورها اضافه شده و حالا ما هم جمعه‌ سیاه داریم!

مدت‌هاست شاهد هستیم که در یک روز خاص، مردم برای ورود به فروشگاه هجوم می‌برند و تقریباً هر آنچه می‌توانند خرید می‌کنند. این تصاویر در واقع نشان‌دهنده همان black Friday یا جمعه سیاه آمریکایی‌هاست. جمعه سیاه، جمعه پس از روز شکرگزاری یا تنکزگیوینگ در آمریکاست که معمولاً با حراج‌های بزرگ سالانه همراه است. فروشگاه‌ها در این روز معمولاً بهای اجناس خود را به طرزی باور نکردنی کاهش می‌دهند و همین امر باعث هجوم خریداران به فروشگاه‌ها می‌شود.

به طوری که مردم از شب قبل جلوی مراکز خرید می‌خوابند و با وجود اینکه این روز تعطیل نیست، اما کارمندان حق دارند که در این روز به‌دنبال خریدهای خود بروند. اما تفاوت این آخرین جمعه ماه نوامبر با سایر روزها چیست؟ در Black Friday اجناس فروشگاه‌ها تخفیف‌های عمده‌ای می‌خورند.  برای مثال شما می‌توانید یک سینمای خانگی را با نصف قیمت روز قبل خریداری کنید. این تخفیف هم شامل وسایل الکترونیکی و هم غیر الکترونیکی است. از نظر روان‌شناسی و علم بازاریابی تکنیک‌هایی که فروشنده‌ها در این روز به کار می‌برند باعث می‌شود آنها فروش فوق‌العاده‌ای داشته باشند.

هیچ‌کس با تخفیف مشکل ندارد و در ظاهر امر این فروشگاه‌ها صرفاً تخفیفاتی را برای کالاهای خود درنظر می‌گیرند ولی بد نیست بدانید این سبک تخفیف نوعی از الگوهای مصرف‌گرایی نوین محسوب می‌شود. توسعه انواع فروشگاه‌های بزرگ (مواد غذایی، اسباب منزل، پوشاک، وسایل الکتریکی و ...) در زیر یک سقف، مردم را به مصرف‌گرایی انبوه عادت داد. افراد در محیطی قرار می‌گرفتند که کالاهای متنوع را در یک جا جلوی چشمان خود می‌دیدند. همزمان، مدگرایی به‌وجود آمد که بر اساس آن کالاها برای دوره‌های معین (یا محدودی) تبلیغ و استفاده می‌شدند. مردم به این سمت هدایت می‌شدند که کالاها را در زمان محدودی استفاده کنند. مصرف‌گرایی می‌بایستی سهل و آسان شود.  پس ابزار مصرف‌گرایی باید مهیا می‌شد‌. در این جوامع وسایل ارتباط جمعی به مهم‌ترین ابزار مدگرایی و تبلیغ برای کالاها تبدیل شدند. 2نوع ابزار مصرف‌گرایی در جوامع رواج پیدا کرد؛ نخست حراج‌های پی در پی کالاها و دیگری اشاعه کارت‌های اعتباری. در کشورهای توسعه یافته، در طول یک سال به بهانه‌های متعدد حراج کالاها وجود دارد‌. در حراج کالاها، از یک اصل روان‌شناسی استفاده می‌شود و آن ایجاد احساس نیاز کاذب است.

مشتری جنسی را که در حراج می‌بیند، فکر می‌کند نیاز دارد، در حالی که اگر حراج نبود چنین احساسی به او دست نمی‌داد. در واقع با ابزارهای نوین مصرف‌گرایی توسط حراج‌های پیاپی نیاز کاذب ایجاد شده و از سوی دیگر با ترویج کارت‌های اعتباری توانایی خرید مصنوعی القا می‌شود.

نکته جالب اینکه اغلب کالاهایی که در این حراجی‌ها شامل تخفیف‌های اساسی می‌شوند، کالاهای الکترونیک و پوشاک است که هر دو این محصولات شدیداً تحت تأثیر مُدگرایی بوده و تقریباً هر سال و شاید هرماه محصولات جدید در این حوزه‌ها عرضه می‌شود تا حس نیاز شما را تحریک کند.

هرچند که کمپانی‌های غربی برای ترویج و تبلیغ بلک فرایدی ناچار هستند از گزاره‌هایی چون «نزدیکی به پایان سال میلادی»، «تسهیل خرید کریسمس» و موارد مشابه استفاده کنند؛ اما برخی فروشگاه‌های ایرانی صرفاً با عنوان «برگزاری بلک فرایدی همزمان با دیگر کشورهای دنیا» اقدام به برگزاری بلک فرایدی ایرانی کرده‌اند! یعنی اینجا دیگر مهم نیست که چرا قرار است حراج ویژه برگزار شود! همین که در غرب بلک فرایدی برگزار می‌شود، کافی است تا در ایران هم برای 6 آذرماه روز بلک فرایدی راه‌اندازی کنیم!  سال گذشته یک شرکت فروش اینترنتی در تبلیغاتی گسترده روز 6 آذر را «بلک فرایدی» ایرانی معرفی و به برگزاری حراج گسترده اقدام کرد. حراجی که مشابه مدل‌های غربی اکثراً شامل محصولات الکترونیک و البسه است. امسال نیز 5 آذرماه در این سایت‌ها «حراجمعه» لقب گرفته است. در حراجی‌های مجازی می‌توانید کالاهایی را با تخفیف‌های 50 درصدی خریداری کنید. اینجا هم لباس، موبایل و تبلت و محصولات آرایشی و زیبایی اصلی‌ترین دسته بندی‌های فروش محصول است. محصولاتی که سنخیتی با رویکرد بلک فرایدی ندارد.

در شرایطی که اصلی‌ترین نگرانی کشور «نفوذ» در حوزه سبک زندگی بوده و مسوولان کشور مکرراً نگرانی خود را از این موضوع عنوان می‌کنند؛ شاهد آن هستیم که یکی از ناپسندترین سنت‌های غربی بدون هیچ توجیه اقتصادی وارد کشور شده است. سنتی که جز الگوبرداری کورکورانه از فرهنگ غربی هیچ مزیت دیگری ندارد و البته اگر مسوولان، حساسیت جدی در این زمینه نداشته باشند این سنت غلط در سال‌های آینده به‌جای برگزاری «فروش اینترنتی بلک فرایدی» به‌صورت گسترده در شهرهای کشور برگزار شده و چون «جشن کریسمس مسلمانان» و «جشن ولنتاین ایرانی» باید شاهد برگزاری این سنت در سطح کشور باشیم!

منبع: صبح نو

انتهای پیام/