«حدٌّ یقامُ فی‏الارضِ أزكی مِن عبادهِ ستینَ سنهٍ»

«إقامهُ حدٍّ مِن حدودِ اللّهِ خیرٌ مِن مطرٍ اربعینَ لیلهٍ فی بلادِ اللّه»

آن حضرت از شفاعت كردن در برداشتن حدود الهی (قوانین جزایی و كیفری اسلام) به شدت نهی می‏كرد و این كار را موجب عذاب و عقاب خداوند در جهان آخرت می‏دانست:

بی‌‏تردید، یكی از مهم‏ترین عوامل موفقیت پیامبر در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی قانون‏پذیری ایشان، و از محوری‏ترین اصول در سیره ایشان نیز تعبّد به قوانین الهی بود.

پاس‏داری از حریم قانون و مجازات متجاوزان به حریم قانون با رعایت عدل و انصاف و حق محوری جایگاه مهمی در دین اسلام دارد. رسول گرامی نیز توجه و عنایت خاصی نسبت به این امر داشتند. قانون جایگاه بسیار بالایی در سیره آن حضرت داشت، به گونه‏ای كه در برابر هر نوع بدرفتاری كه به شخص ایشان می‏شد، نهایت گذشت و اغماض را به خرج می‏دادند، اما در مورد كسانی كه به حریم قانون تجاوز می‏كردند، مطلقا گذشت و اغماض نمی‏كردند و نسبت به مجازات قانون‏شكنان و اجرای قانون در مورد آنان لحظه‏ای درنگ نمی‏كردند و بدون مسامحه، اما با رعایت عدل و انصاف قانون الهی را اجرا می‏كردند؛ چرا كه قانون حافظ امنیت و كیان جامعه است و نمی‏توان آن را بازیچه این و آن قرار داد و جامعه را فدای فرد نمود. 

به مواردی ‏از اقدامات‏ آن ‏حضرت در این ‏زمینه، كه نشان‏دهنده جایگاه رفیع قانون در سیره آن حضرت است، اشاره می‏شود:

تساوی انسان‏ها در برابر  قانون به قدری حایز اهمیت است كه قرآن كریم اطاعت و تسلیم در برابر  قانون را از شرایط تحقق ایمان و صدق ادعای مدعیان آن برشمرده است:

«فَلاَ وَ رَبِّكَ لاَ یؤْمِنُونَ حَتَّی یحَكِّمُوكَ فِیما شَجَرَ بَینَهُمْ ثُمَّ لاَ یجِدُواْ فِی أَنفُسِهِمْ حَرَجا مِّمَّا قَضَیتَ وَیسَلِّمُواْ تَسْلِیما» (نساء: 65)، به پروردگارت سوگند كه آن‏ها مؤمن نخواهند بود، مگر اینكه در اختلافات خود، تو را به داوری بطلبند و سپس از داوری تو، در دل خود احساس ناراحتی نكنند و كاملاً تسلیم باشند.

قرآن كسانی را كه از قانون در صورتی كه مطابق خواست آن‏ها باشد اطاعت می‏كنند و اگر برخلاف خواست و مصلحتشان باشد اعراض می‏نمایند، به شدت مذمت می‏كند:

«وَإِذَا دُعُوا إِلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ لِیحْكُمَ بَینَهُمْ إِذَا فَرِیقٌ مِّنْهُم مُّعْرِضُونَ وَ إِن یكُن لَّهُمُ الْحَقُّ یأْتُوا إِلَیهِ مُذْعِنِینَ» (نور: 48و49) آن‏گاه كه به سوی خدا و پیامبر خوانده شوند تا میان آنان داوری كند، ناگاه گروهی از آنان رویگردان می‏شوند، و اگر حق با آنان باشد سر سپرده به سویش می‏آیند.

رعایت عدالت در اجرای قانون

در نظام حقوقی اسلام، عدالت پایه و اساس را تشكیل می‏دهد و همه قوانین و مقرّرات، به ویژه قوانین كیفری، در جهت تحقق عدالت تشریع شده‏اند. از این‏رو، در اجرای قانون، به ویژه قوانین كیفری، رعایت عدالت جایگاه ویژه‏ای دارد. در قرآن كریم و روایات و سیره عملی رسول گرامی نیز برپایی عدالت از جایگاه و منزلت بالایی برخوردار است.

خداوند در قرآن كریم پیامبر را مأمور به برپایی عدل و استقامت در این راه معرفی نموده است:

«فَلِذلِكَ فَادْعُ وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَقُلْ آمَنتُ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِن كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَینَكُم.» (شوری: 15)

در آیه‏ای دیگر، خطاب به مؤمنان، آنان را فرمان می‏دهد كه گواهان به عدل باشند و حتی در برخورد با دشمنان جانب عدل را رعایت نمایند:

«یا أَیهَاالَّذِینَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِینَ لِلّهِ شُهَدَاء بِالْقِسْطِ وَلاَ یجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَی أَلاَّ تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» (مائده: 8)

رسول گرامی نیز در طول دوران رسالتشان اجرای عدالت را سرلوحه برنامه‏های خود قرار داده بودند؛ چنان‏كه حضرت علی(ع) در توصیف سیره آن حضرت می‏فرماید: «سیرتهُ القصدُ وَ سُنّتهُ الرُشد وَ كلامهُ الفَصلُ و حُكمه العدلُ»؛راه و رسم او معتدل، روشش صحیح و متین، سخنانش روشنگر حق از باطل، و حكمش عادلانه بود.

در دین اسلام، اجرای عدالت در جامعه، به شدت مورد تأكید قرار گرفته است. از این‏رو، اسلام همه افراد جامعه را در برابر قانون برابر می‏داند و هیچ‏گونه تبعیضی را در اجرای قانون بر افراد روا نمی‏شمارد و هرگونه تبعیض در اجرای قانون را به هر دلیل و عنوانی كه باشد، موجب سقوط و هلاكت جامعه می‏داند.

انتهای پیام/