تبریز؛
چهارشنبه‌سوری با طعم؛ شادی و مهربانی در آذربایجان
شب چهارشنبه‌سوری در ایران با مراسم خاص و تشریفات گوناگون برگزار می‌شود، که در این میان در خطه آذربایجان و در این میان به ویژه در روستاها و شهرهای آذربایجان شرقی با آداب و روسوم خاصی برگزار می گردد که نسبت به سایر مناطق کشورمان فرق دارد.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از تبریز؛در این مراسم همچنین دختران و زنان کوزه‌ها، کاسه ها و بشقاب‌های سفالی کهنه را کنار چشمه می‌شکستند، و کوزه نو را از آب چشمه پرمی‌کردند، و آن اب را به چهارگوشه خانه می‌ریختند.
ارسال «چارشنبه لیق به خانه تازه‌عروس» از دیگر مراسم و سنت حسنه آذربایجانی ها است، در این سنت خانواده های داماد و عروس برای عروس و دامادهای که تازه عقد کرده اند، هدیه ای با عنوان خنچه که متشکل از چهارشنبه یمیشی (آجیل چهارشنبه سوری)، پارچه برای لباس عروس، پیراهن برای داماد، تهیه غذا و ... برای خانه های همدیگر ارسال می کنند.
از دیگر رسم های مردمان این دیار می توان خرید لباس تازه برای بچه ها، تهیه آجیلی تحت عنوان چارشنبه یمیشی، خریدهای روزهای پیش از چهارشنبه سوری با اصطلاح چارشنبه بازاری، فال گوش ایستادن و شنیدن سخنان رهگذران و ... اشاه کرد، که با شیوه و ابزار ساده و با آرامش خاص در روستاهای این سرزمین برگزار می شود.
تلخ و شیرین‌های چهارشنبه‌سوری در ایران
در این برهه، از باورها و رسم‌های چهارشنبه‌سوری که هنوز در مناطق مختلف کشورمان به کلی فراموش نشده‌اند، می‌توان به آتش روشن کردن در پشت بام خانه ها، پریدن از روی آب چشمه های جاری و رودخانه ها، خرید لباس تازه، چارشنبه لیق، کوزه‌شکنی، فالگوش ایستادن، بوته‌افروزی، قاشق‌زنی، فرستادن خنچه‌ای از هدایا به همراه نقل و شیرینی و آیینه برای تازه عروس‌ها، گره‌گشایی، فال گرفتن با بولونی، دفع چشم زخم و بخت‌گشایی، شب سال نو رشته پلو، خرید آجیل، خرید آیینه، شانه، جارو، شال اندازی(شال ساللاماق)، و ... اشاره کرد، که برخی از این آداب و روسوم مختص خاص روستاهای خطه آذربایجان است.
روشن کردن آتش در پشت بام خانه ها و پردیدن از روی آتش از جمله یکی از این مراسم سنتی در روستاهای آذربایجان‌شرقی است، که این روزها نیز این مراسم با شیوه ساده و سنتی برگزار می شود.
پا به پای چهارشنبه‌سوری در خطه آذربایجان
به سخن دیگر «پریدن از روی آتش» در گذشته تا به حال از جمله آیین‌های مهم ایران باستان در چهارشنبه سوری در بین ایرانیان و در راس آنها در میان مردمان خطه آذربایجان مرسوم است، که هنوز هم ادامه دارد. از سوی، «آتیل – باتیل چرشنبه ، بختیم آچیل چرشنبه ،آغیرلیغیم – اوغورلوغوم اودلارا ،منیم له هوپولمایان یادلارا ،آغیریلیغیم اود اولسون ،اوددا یانان یاد اولسون،اود اوستن آتداناق ، هر جفایا قاتداناق ، آغیرلیغیم – اوغورلوغوم اودلارا ، منیم له هوپولمایان یادللارا ، آتیل – توتول چرشنبه ،چیللم توکول چرشنبه ،بختیم آچیل چرشنبه» از جمله نغمه ها و اشعاری است، که در موقع پریدن از روی آتش گفته می شود و معنی آن همان« سرخی تو ازمن و زردی من از تو»، است.
شال‌اندازی از دیگر سنت قدیمی در روستاهای آذربایجان‌شرقی است که در این مراسم کودکان، نوجوانان و جوانان دختر و پسر بعد از خاموش شدن آتش چهارشنبه‌سوری، از سوراخ پشت بام ها شالی را به خانه ها می‌انداختند و صاحبخانه نیز هدایایی چون تخم‌مرغ، آجیل، شیرینی، میوه و ... را در گوشه شال می‌بستند.
از آداب زیبا و دوست داشتنی دیگر روستانشینان این خطه می توان به رفتن به سرچشمه ها و رودخانه ها اشاره نمود، که در این آداب و روسوم خانواده ها با مراجعه به چشمه ها و رودهای جاری، هفت بار از روی آن می پریدند و در همان حال می خواندند: آتیل ماتیل چارشنبه آینا تکین بختیم آچیل چارشنبه.
چهارشنبه آخر سال که می‌رسد، همه به نوعی از این واژه وحشت می‌کنیم و به عبارت دیگر این شب چهارشنبه‌سوری برای ما ایرانیان، به نوعی به شب دلهره تبدیل می‌شود، ولی با این وجود این روزها این آیین در برخی مناطق روستاهای کشورمان و در راس آنها در روستاهای آذربایجان‌شرقی با آرامش، شادی و مهربانی خاصی برگزار می‌شود.
در هر حال از دید برخی تحلیل‌گران، کارشناسان و ناظران، شب چهارشنبه‌سوری در ایران با مراسم خاص و تشریفات گوناگون برگزار می‌شود، که در این میان در خطه آذربایجان و در این میان به ویژه در روستاها و شهرهای آذربایجان شرقی با آداب و روسوم خاصی برگزار می گردد که نسبت به سایر مناطق کشورمان فرق دارد.
کابوسی با طعم چهارشنبه‌سوزی
در هر صورت، یکی از مهم‌ترین نکته‌هایی که در پایان می‌توان به آن اشاره کرد، اینکه امروزه رفتارهای خشونت‌آمیز و مغایر با عرف و منشی که در اکثر شهرهای کشورمان تحت نام مراسم چهارشنبه‌سوری شاهد آن هستیم، کمتر می توان این رفتارها ی خشونت‌آمیز را در روستاهای خطه آذربایجان مشاهده کرد.
در فرجام سخن باید گفت، متاسفانه در دهه‌های اخیر با بی‌مبالاتی‌ها و تحریف مراسم و سنت‌ها نیکانمان، این ایام و روز به نوعی به چهارشنبه‌سوزی تبدیل و به جای اینکه این سنت خوب و باستانی ایجاد روحیه نشاط و سور و شادی کند، این مراسم یعنی چهارشنبه سوری به نوعی دغدغه و موجب اضطراب و نگرانی میان خانواده‌ها تبدیل شده است.
انتهای پیام/ش
