به گزارش خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ «معضل حاشیه نشینی؛ پیامد‌ها و راهکارها» موضوع گفتگوی ویژه خبری ۱۷ فروردین شبکه دو سیما بود که سلمان خدادادی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی و رضا محبوبی مشاور وزیر کشور و معاون اجتماعی مرکز اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور به بحث و گفتگو پیرامون آن پرداختند.

۲۰ میلیون از جمعیت کشور حاشیه نشین وجود دارد

در ابتدای این بحث خدادادی با بیان اینکه حاشیه نشینی در کنار سایر معضلات اجتماعی یکی از موضوعات مورد طرح و دغدغه همه مسئولان نظام است گفت: مقام معظم رهبری مطرح کردند در حوزه آسیب‌های اجتماعی باید ۵ موضوع مورد توجه مسئولان نظام قرار گیرد که یکی از آن‌ها بحث حاشیه نشینی است.

وی با اعلام این خبر که بر اساس سرشماری اخیر ۲۰ میلیون از جمعیت کشور حاشیه نشین هستند تصریح کرد: ۳۵ درصد از جمعیت کشور یا حاشیه نشین هستند و یا در بافت‌های فرسوده و تاریخی و سکونت‌گاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای افزود: ۱۱ میلیون از جمعیت کشور در ۴۹۵ شهر و حدود ۵۴ هزار هکتار در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند، همچنین ۲۱ هزار هکتار بافت تاریخی داریم و ۹ میلیون نفر از جمعیت کشور نیز در ۹۱ شهر و با مساحت ۵۳ هزار هکتار در سکونت‌گاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند.

وی با بیان اینکه زندگی در بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی به نوعی زندگی در حاشیه نشینی محسوب می‌شوند، اظهار داشت: حاشینه نشینی نیز خود معلول علتی است.

در ادامه این برنامه، محبوبی نیز ضمن تائید این آمار گفت: کاری که در وزارت راه و شهرسازی و وزارت بهداشت و درمان در اجرای طرح تحول سلامت انجام شده نیز این آمار را تائید می‌کند.

وی با اشاره به اینکه باید بین حاشیه نشینی، سکونت‌گاه‌های غیررسمی و یافت‌های فرسوده و تاریخی تفکیک قائل شویم بیان داشت: ما با ۴ معیار این بافت‌ها را از هم تفکیک می‌کنیم که یک معیار معیار کالبدی، معیار دیگر معیار اقتصادی و دیگر معیارها؛ معیارهای اجتماعی و معیار آسیب‌های اجتماعی است.

مشاور وزیر کشور و معاون اجتماعی مرکز اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور با تاکید بر اینکه علت و علل حاشیه نشینی می‌تواند توسعه نا متوازنی باشد که سال‌های سال اتفاق افتاده است، اظهار داشت: در برنامه‌های توسعه نیز فاقد یک الگوی نظریه جامع در این رابطه بودیم و این برنامه‌ها عمدتا مبتنی بر رشد اقتصادی شکل گرفته است.

۱۱ استان کشور بیشتر از بقیه استان‌ها درگیر حاشیه نشینی هستند

وی با اعلام اینکه ۱۱ استان کشور بیشتر از بقیه استان‌ها درگیر معضل حاشیه نشینی هستند گفت: خراسان رضوی، خوزستان، لرستان، سیستان و بلوچستان، لرستان، کرمان، آذربایجان غربی و تهران از جمله این استان‌ها هستند.

مشاور وزیر کشور با طرح این سوال که در مقام مداخله باید چه کاری انجام داد تا مانع از گسترش این معضل شد تصریح کرد: یکی از مداخلات به بحث تغییر الگوی توسعه بر می‌گردد و باید نظام اقتصادی و تولیدی ما باید به گونه‌ای حرکت کند که بتوانیم مانع مهاجرت به حاشیه شهر‌ها شویم.

محبوبی خاطر نشان کرد: تجربه سه چهار سال اخیر در مرکز اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور نشان می‌دهد مداخلات بیش از آن که کالبدی باشد باید مداخلات اجتماعی و فرهنگی باشد.

وی افزود: یکی از تمهیدات دولت برای مداخله در این بافت‌ها فعال سازی «ستاد ملی توسعه بازآفرینی پایدار شهری» است که در حیطه مسئولیت وزارت راه و شهرسازی قرار دارد، در این ستاد ۵ کارگروه فعال شده است که یکی از آن‌ها «کارگروه پیش بینی و پیش نگری» است که بر اساس فعالیت این کارگروه در حال حاضر تمام نقاطی که مستعد تبدیل شدن به سکونت‌گاه‌های غیر رسمی شناسایی شده اند و استانداری‌های ما نیز در سراسر کشور این کارگروه را فعال کرده اند.
 
خدادادی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه این گفتگو با اشاره به اینکه، ۲۲ میلیون و ۸۲۵ هزار و ۴۶ واحد مسکونی در کشور داریم که از این تعداد ۳۷ درصد رهن و اجاره، ۶۷ درصد مالک و ۸. ۸ درصد سایر موارد است گفت: در شهر ۳۶. ۷ درصد اجاره نشین و ۵۴. ۵ درصد مالک و در روستا ۷۹. ۲ درصد مالک و ۱۲ درصد مستاجر هستند.

وی با اشاره به اینکه، برای برنامه ششم توسعه مواد اعلامی از سوی دولت ۳۵ ماده بود افزود: در نهایت این تعداد به ۱۲۸ ماده رسید.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با تاکید بر ضرورت توجه به دو مقوله اقتصاد مقاومتی و آسیب‌های اجتماعی خاطرنشان کرد: در ۳۵ ماده اول حتی یک ماده و تبصره در رابطه با آسیب‌های اجتماعی نبود.

در برنامه ششم توسعه حتی یک مورد درخصوص آسیب‌های اجتماعی نداشتیم

وی با اشاره به اینکه، در برنامه ششم توسعه حتی یک مورد درخصوص آسیب‌های اجتماعی نداشتیم اظهار داشت: تکرار موضوعات مبتلا در جامعه و تکرار آن در برنامه‌ها اشکالی ندارد، پس از بررسی‌ها ۳۱ ماده، تبصره و بند به برنامه ششم توسعه در بحث آسیب‌های اجتماعی اضافه شد، زیرا بسیاری از مصوبات برخلاف اصل ۷۱ قانون اساسی بود.

خدادادی با اشاره به اینکه، هر سال ۴۰ هزار معلول در کشور از طریق ازدواج‌های نسنجیده به وجود می‌آمد که با آزمایش ژنتیک می‌توان از این میزان جلوگیری کرد افزود: دولت بایستی از سال ۹۶ تمام ازدواج هایی که به آزمایش ژنتیک می‌رسد را با هزینه خود انجام دهد.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در پاسخ به سوال دیگر مجری برنامه مبنی بر اینکه، بهترین راهکار کوتاه مدت برای درمان معضل حاشیه نشینی چیست؟ گفت: حاشیه نشینی دردی نیست که در کوتاه مدت علاج پیدا کند البته می‌توان از رشد آن جلوگیری کرد.

یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی یا ذخیره ارزی برای توسعه روستا‌ها برداشت خواهد شد

خدادادی تصریح کرد: با اذن رهبری به دولت اجازه داده شد تا با مصوبه مجلس یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی و یا ذخیره ارزی برای توسعه روستا‌ها برداشت شود لذا باید دولت پیوست برنامه هایش را بدهد، اما هنوز این امر صورت نگرفته است.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه، بسیاری از شهرهای برنامه‌ای برای حاشیه نشینی ندارند گفت: در مشهد کارهای خوبی در این راستا انجام شده است.

مشاور وزیر کشور در ادامه برنامه تصریح کرد: وزارت بهداشت توانست با استقرار نظام ارائه خدمات در خانه‌های بهداشت تقریبا به طور ۱۰۰ درصد جمعیت ساکن در سکونت‌گاه‌های غیر رسمی را تحت پوشش خدمات نظام سلامت قرار دهد.

محبوبی با تاکید بر اینکه، در شورای اجتماعی وزارت کشور بر موضوع حاشیه نشینی تمرکز شده است عنوان کرد: با نهادهای خارج از دولت مانند بسیج و کمیته امداد توانستیم طرح‌های توسعه اجتماعی و فرهنگی حدود ۳۵۰ محله از هزار و ۲۰۰ محله را کلید بزنیم.

وی با اشاره به اینکه، ۷ استان مشکل کودکان بازمانده از تحصیل را داشتند که خوشبختانه این مسئله حل شد و اکنون در آن استان‌ها کودک بازمانده از تحصیل نداریم افزود: در سال ۹۵ در شورای اجتماعی ۲۰۰ میلیارد اعتبار برای آسیب‌های اجتماعی در نظر گرفته شد که ۱۰۰ میلیارد آن تخصیص داده شده است.

محبوبی با اشاره به اینکه، با چهار معیار کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و بالا بودن نرخ آسیب‌ها و جرائم اجتماعی می‌توان حاشیه نشینی را بشناسیم گفت: هر بافتی را که با معیار و اصول مهندسی ساخته نشده باشد حاشیه نشین می‌دانیم.

ایمان واقفی جامعه شناس در ادامه برنامه طی گفتگوی زنده تلفنی با اشاره به اینکه، بافت‌های فرسوده داخل محدوده رسمی شهر ممکن است حاشیه نشین باشند ادامه داد: ۷ - ۸ میلیون مسکن جز مسکن‌های بد هستند، به لحاظ کیفیت این مسکن‌ها از استاندارد‌های لازم برخوردار نیست.

وی با اشاره به اینکه، زمینه‌ها و بستر‌های افزایش سکونت‌های غیر رسمی در کشور مهیا شده است عنوان کرد: مسکن یا سرپناه مهمترین حداقل زندگی است.
 
انتهای پیام/