به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از قم؛شهر قم که به عنوان مهم‌ترین پایگاه مذهبی در جهان تشیع و دومین مرکز زیارتی ایران پس از مشهد شناخته می‌شود، یکی از مقاصد اصلی گردشگری مذهبی در کشور است که سالانه میلیون‌ها زائر و گردشگر را در خاک خود، پذیرا است. این سرزمین که در باب اهمیت، ارزش و معنویت‌ آن احادیث بسیاری از ائمه‌ی معصومین بویژه امام صادق (ع)، امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) نقل شده است، همواره مورد توجه و محبوبیت دوستداران این خاندان مطهر قرار گرفته است.

امروزه نیز با بهره‌مندی از پتانسیل‌های متعدد گردشگری که می‌توان به آثار تاریخی، جاذبه‌های گردشگری طبیعی و اماکن مقدسه و مذهبی اسلامی و غیر اسلامی اشاره کرد، می‌تواند به قطب بزرگ گردشگری مذهبی در سراسر جهان تبدیل شود. از جمله مکان‌های محبوب و معروف مذهبی در این شهر را حرم مطهر حضرت فاطمه‌ی معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران تشکیل داده است که با حضور گردشگران و توریست‌های مذهبی، درآمد ارزی قابل توجهی را برای رشد اقتصاد این شهر، به ارمغان آورده است. 

حرم مطهر حضرت فاطمه‌ی معصومه (س) که دختر امام موسی کاظم (ع)، خواهر حضرت رضا (ع) و عمه‌ی امام جواد (ع) است، از اصلی‌ترین اهداف حضور گردشگران مذهبی در شهر قم است. در اسناد و روایات تاریخی چنین آمده است که یک سال پس از هجرت تبعیدگونه‌ی امام رضا (ع) که به دستور مامون عباسی و در سال ۲۰۱ هجری قمری رخ داد، حضرت فاطمه‌ی معصومه (س) به امید دیدار برادر به همراه تعدادی از برادران و اقوام نزدیک خود، عازم سفر به خراسان شدند.

استقبال مردم از حضور ایشان در شهرها و دیار مختلف، چشم‌گیر و قابل توجه بود. اما متاسفانه هنگام حضور ایشان در شهر ساوه، مورد حمله‌ی گروهی از مخالفان اهل بیت قرار گرفته و همه‌ی مردان کاروان به شهادت رسیدند. در برخی از روایات نیز به مسموم شدن حضرت فاطمه‌ی معصومه (س) نیز اشاره شده است. بانوی بزرگوار، پس از این واقعه‌ی تاسف‌بار در بستر بیماری افتادند و توان رفتن به خراسان را از دست دادند؛ به همین دلیل به شهر قم هجرت کرده و در منزل «موسی‌بن خزرج» به مدت ۱۷ روز اقامت کردند. سرانجام ایشان بدون دیدار برادر بزرگوارشان و در دیار غربت، دیده از جهان فروبستند و به دیار باقی شتافتند.

 مردم قم، پیکر پاک ایشان را با احترام و ارادت خاص، در بیرون از شهر و در مکانی که به «باغ بابلان» شهرت داشت، تشییع کردند. پس از دفن پیکر بانوی کریمه، «موسی‌بن خزرج» سایبانی را بالای مزار ایشان قرار داد و در سال ۲۶۵ هجری قمری، نخستین گنبد توسط حضرت زینب (س) دختر امام جواد (ع) بر مزار گرانقدر ایشان احداث شد.

به فرمان یکی از بزرگان خاندان آل مظفر «امیر مظفر احمد بن اسماعیل» و در سال ۶۰۵ کار ساخت و ساز مرقد مطهر کریمه‌ی اهل بیت (س) آغاز شد و در این امر با استفاده از هنرنمایی یکی از بزرگان کاشی‌ساز «محمد بن ابی طاهر کاشی قمی»، مزین به انواع  و متنوع شد که مدت زمان انجام آن حدود هشت سال به طول انجامید.

  شاه طهماسب صفوی که از خود ارادت خاصی به اهل بیت نشان می‌داد، در اواخر قرن ۱۰ هجری قمری، ضریحی از جنس آجر را که توسط کاشی‌های هفت‌رنگ و کتیبه‌های معرق تزئین شده بود، دورتادور مرقد مطهر بنا کرد و پس از گذشت بیش از دو قرن، در سال ۱۲۳۰ هجری قمری، فتحعلی‌شاه قاجار دستور داد تا به نقره‌پوش کردن ضریح بپردازند. تعمیر، تغییر و بازسازی ضریح در مدت یک قرن و پس از فرسوده شدن ضریح‌ قبلی، چندین مرتبه صورت گرفت تا سرانجام در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی، به دستور تولیت وقت، ضریح جدیدی با بهره‌مندی از هنر معماری نصب و در سال ۱۳۸۰ اصلاحات و تعمیرات نوینی روی آن انجام شد.

حرم مطهر حضرت فاطمه‌‌ی معصومه (س)، دارای سه صحن به نام‌های صحن نو (صحن اتابکی)، صحن عتیق (صحن قدیم) و صحن صاحب‌الزمان است که هر کدام در سال‌های مختلف بنا شد. صحن عتیق که در شمال روضه‌ی مبارکه قرار دارد، نخستین صحنی است که در بارگاه مقدس حضرت و به دستور همسر شاه اسماعیل صفوی «شاه بیگی»، در سال ۹۲۵ هجری قمری بنا شد و با چهار ایوان زیبا که دورتادور آن را فراگرفته است، جلوه‌ای ناب را به فضا حرم بخشید.

صحن اتابکی یکی از بخش‌های زیبا و چشم‌نواز حرم مطهر است که از چهار ایوان شمالی، جنوبی، شرقی و غربی تشکیل شده است که هر کدام از آن‌ها به ورودی مجزایی منتهی می‌شود. معماری ویژه با ظرافتی خاص، در زمان «میرزا علی اصغر خان صدر اعظم» در هر کدام از ایوان‌ها صورت گرفته است که پروسه‌ی انجام آن از سال ۱۲۹۵ به مدت هشت سال، به طول انجامید. هنری تحسین‌برانگیز که نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌سازد. پروسه‌ی احداث جدیدترین صحن حرم مطهر، با چهار ورودی که به صحن صاحب‌الزمان شهرت یافته است، در سال ۱۳۸۱ شروع و پس از سه سال به اتمام رسید. در دیواره‌های اطراف این صحن، می‌توان کتیبه‌های قرآنی از جنس سیمان سفید و آجر را که با زیبایی و به خطوط بنائی و کوفی مزین شده است، مشاهده کرد.

 حضور گلدسته‌ها در بخش‌های مختلف حرم از جمله دو طرف ایوان طلا در صحن عتیق (در سال ۱۲۹۵ هجری قمری به دستور «محمد حسین خان شاهسون شهاب‌الملک» طلاکاری شد)، گلدسته‌های ایوان آینه و گلدسته‌های صحن نو (صحن اتابکی)، در بدو ورود به این مکان روحانی، خودنمایی می‌کند که مرتفع‌ترین قسمت‌های بارگاه ملکوتی را تشکیل داده است. روی این گلدسته‌ها نام‌های مبارکه «الله»، «محمد»، «علی» به خط کوفی، برخی از اذکار نورانی مانند «لا حول ولا قوه الا بالله العلى العظیم» و در دیگرى «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر» و «ان الله و ملائکته یصلون ...» حکاکی شده است.

امروزه با توجه به اقدامات گسترده‌ای که در تعمیر، بازسازی و ساخت‌وساز بخش‌های مختلف حرم مطهر انجام شده است، این مکان ملکوتی دارای ضریح، گنبد، رواق‌ها، ایوان‌ها، صحن‌ها، گلدسته‌ها و قسمت‌های مختلف دیگری است که با معماری زیبا و چشم‌نواز در کنار معنویت بارگاه ملکوتی، یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری مذهبی در شهر قم شناخته می‌شود.

 انتهای پیام/ت

دومین قطب گردشگری ایران