مشکل تابعیت فرزندانی که حاصل ازدواج مادران ایرانی با مردان خارجی هستند، موجب بحران هویت برای این کودکان شده است.

به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، تابعیت رابطه‌ای است که با آن خانواده ملت تشکیل می‌یابد، به عبارتی پیوندی که وابستگی فردی از افراد انسانی را به ملتی خاص توجیه می‌کند و یا تابعیت رابطه‌ای سیاسی_حقوقی و معنوی است بین خود و دولت که شخص تبعه را در قبال تبعیت به حمایت دولت متبوع خود ذی حق می‌کند.

*انواع تابعیت

سیستم خون : به موجب سیستم خون تابعیت از طریق نسب به طفل منتقل می‌شود ، یعنی طفل به محض تولد، تابعیت والدین خود را خواهد داشت که به آن « تابعیت اصل نسبی» اطلاق می‌شود.

سیستم خاک : در سیستم خاک تابعیت براساس محل تولد است، (تابعیت ارضی) یعنی هر فردی تابعیت کشوری را دارد که در آن به دنیا آمده هر چند پدر و مادرش تابعیت آن کشور را نداشته باشند.

تابعیت اکتسابی : این نوع تابعیت مربوط به قاعده دوم از اصل اول تابعیت است که هیچ‌کس نمی‌تواند تابعیت خود را از دست بدهد. این تابعیت از سه راه تحصیل می‌شود 1) ازدواج : ازدواج زن خارجی با مردی از اتباع یک کشور 2) تحصیل تابعیت توسط بیگانگان 3) تغییر تابعیت : یعنی فردی تابعیت خود را تغییر می‌دهد و براثر آن تغییر تابعیت جدید برای همسر و فرزندان خود تحصیل نماید . تابعیت اکتسابی را گاهی « تابعیت تحمیلی » یا « تحمیل تابعیت» می‌نامند.

 

اصلاح قانون تابعیت به کجا رسید؟

 

 *تعیین تکلیف فرزندان دو تابعیتی با پدران خارجی

اما در این میان به دلیل جنگ و نا آرامی‌های داخلی و یا مشکلات سیاسی بعضی از افراد ملزم و مجبور می‌شوند که کشور خود را ترک کنند. تحت چنین شرایطی مشکلاتی در خصوص تابعیت آنها و فرزندانشان به وجود می‌آید که می‌توان از آن به عنوان سردرگمی هویت یاد کرد.

وقوع جنگ و ناآرامی در همسایگان ایران موجب شده است که تعداد زیادی از افراد از کشورهای جنگ زده به ایران مهاجرت کنند. با ادامه این روند و سکونت بسیاری از این مهاجرین در کشور ایران ازدواج‌هایی بین اتباع خارجی با زنان ایرانی شکل گرفت و حالا فرزندان حاصل از این ازدواج دچار بحران هویت شده‌اند و تابعیت آنها مشخص نیست.

مشکل کودکان دوتابعیتی از معضلات همیشگی است؛ معضلی که بعد از تبدیل‌شدن ایران به حاشیه‌ای امن برای مهاجران افغان بزرگ‌تر شد. کودکانی که به‌دلیل داشتن پدر بدون شناسنامه و غیرایرانی بی‌هویت می‌ماندند و خودشان نیز بدون سرزمین، دوران کودکی خود را طی می‌کردند؛ مسئله‌ای که هرچند شاید ساده و قابل حل به نظر برسد، اما در دوره‌ای کودکان بی‌شناسنامه بی‌شماری را روی دست خانواده‌هایشان گذاشت.

مشکل زمانی بغرنج‌تر می‌شود که پدران این کودکان به کشورشان بازمی‌گردند و زن ایرانی را با کودکی بی‌هویت که سرنوشت نامعلومی در انتظارش بود و حتی فرصت مدرسه‌رفتن برایش فراهم نمی‌شد تنها می‌گذاشت. در این زمینه، آمارهای متفاوتی موجود است و می‌توان از میان آنها این مطلب را استنباط کرد که حدود صد هزار کودک بی‌شناسنامه در جامعه زندگی می‌کنند؛ کودکانی که عمدتا از مادر ایرانی و پدری افغان یا عراقی به دنیا آمده‌اند.

این ماجرا از زوایای مختلفی نیز قابل بررسی است. نداشتن شناسنامه مترادف با نداشتن هویت است و همین نداشتن هویت باعث ورود ناخواسته این کودکان به حوزه‌های جرم‌خیز و خشونت مي‌شود. هرچه تعداد کودکان بی‌شناسنامه بیشتر شود، در عمل تعداد بیشتری از کودکان به ‌کار خیابانی روی خواهند آورد.

ذکر این نکته نیز حائزاهمیت است که تعداد کودکان بی‌شناسنامه در سال‌های اخیر و در شهرهای مرزی ایران افزایش چشمگیری داشته است و آنها از هیچ حق و حقوق قانونی‌ای بهره‌مند نیستند و رهاکردن زنی با چند کودک بدون شناسنامه که بسیاری از آنها نیز از نظر مالی وضعیت مساعدی ندارند، می‌تواند علاوه بر محروم‌کردن کودکان وی از حق تحصیل، زمینه ورود او را به بزه فراهم کند.

 عباسعلی منصوری‌آرانی نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه باید تکلیف این کودکان مشخص شود، معتقد بود: ما با تعداد زیادی از زنان مواجه هستیم که با اتباع بیگانه ازدواج کرده‌اند و فرزندانشان بدون هویت مانده‌اند. همین نداشتن هویت برای آنها مشکلات بسیاری را ایجاد می‌کند. به گفته او. ٩٠ درصد ازدواج زنان ایرانی با اتباع بیگانه ثبت رسمی نشده است به عبارت دیگر این ازدواج‌ها شرعیست اما ثبت‌شده نیست.

 *تابعیت در ایران

درماده 976 ق.مدنی مقرر شده؛ اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب می‌شوند: بند 5-«کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است بوجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به سن هیجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشد والا قبول شدن آنها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است».

قانون مدنی برای اعطای تابعیت تولدی،سیستم اصلی خون با نسب پدری را به رسمیت شناخته است، عدم پذیرش نسب مادری بر اساس مصالح ملی بوده است چرا که عده ای از زنان ایرانی در نتیجه شرایط فرهنگی ، اقتصادی واجتماعی به آسانی بامردان خارجی ازدواج می کنند که متاسفانه ازدواج شرعی وغیر رسمی مشکلاتی را به وجود می آورد. اما در چنین شرایطی تکلیف فرزندان تولد یافته چیست؟

قانونگذار در تاریخ 2/ 7 / 1385 قانونی تحت عنوان « تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» تصویب کرده است. براساس این قانون فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که در ایران متولد شده یا حداکثر تا یک سال پس از تصویب این قانون در ایران متولد می‌شوند می‌توانند بعد از رسیدن به سن هجده سال تمام تقاضای تابعیت ایرانی کنند.

این افراد در صورت نداشتن سوء پیشینه کیفری یا امنیتی و اعلام رد تابعیت غیرایرانی به تابعیت ایران پذیرفته می‌شوند. همچنین بر اساس این ماده واحده فرزندان موضوع این ماده قبل از تحصیل تابعیت نیز مجاز به اقامت در ایران هستند. بنابراین، قانون مزبور به جای حل مشکل تابعیت، مشکل اقامت فرزندان مذکور را حل کرده است. زیرا با توجه به اینکه فرزندان مزبور تنها پس از رسیدن به سن 18 سال می توانند تابعیت ایران را تحصیل نمایند، قبل از این سن نمی توانند، شناسنامه ایرانی اخذ کنند.

شاید توجه به این مسائل باعث شد که نمایندگان مجلس در نشست علنی مجلس شورای اسلامی، با دوفوریت طرح اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی و فرزندان شهدای غیرایرانی با ١٤٠ رأی موافق، ٣٦ رأی مخالف و هفت رأی ممتنع از مجموع ٢٠٣ نماینده حاضر در صحن موافقت کنند.

از سوی دیگر، آزادی‌خواه از بررسی و تصویب طرح «اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» در جلسه‌ی روز سه‌شنبه ۲۰تیرماه 96کمیسیون فرهنگی مجلس خبر داده و گفته است که براساس این مصوبه‌ی کمیسیون فرهنگی، «فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، برای کسب تابعیت ایرانی، دیگر نیاز به سلب تابعیت پیشین خود از طریق پدر را ندارند».

آخرین وضعیت تعیین تکلیف تابعیت كودكان زنان ايرانی دارای همسر خارجی

 

*تصویب صدور كارت هويت برای  كودكان زنان ایرانی دارای همسر خارجی در كميسيون لوايح دولت

احمد ميدریمعاون رفاهی وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعی نیز درباره آخرین وضعیت تعیین تکلیف تابعیت كودكان زنان ايرانی دارای همسر خارجی و با اشاره به اينكه مساله صدور كارت هويت، شناسنامه و همچنين كارت سلامت برای این كودكان در كميسيون لوايح دولت به تصويب رسيده است، می‌گوید: اميدواريم اين لايحه به زودی در هيات وزيران نيز به تصويب برسد.

وي با تاكيد براينكه از سرشماری زنان ايرانی دارای همسر افغان در استان قم آغاز شده واین سرشماري در كل كشور هم انجام می‌شود، گفت: اين زنان مي‌توانند كد ملي خود را به سامانه ۲۰۰۰۱۹۵ پيامك كنند.

همچنين طيبه سياوشی، عضو فراكسيون زنان مجلس درمورد لايحه اعطای تابعيت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ايرانی با مردان خارجی با اشاره به تهيه طرحي توسط مجلس براي رفع مشكلات اتباع خارجی تصريح می‌کند: پيشنهاد كرديم كه فعلا به اين افراد كارت اقامت داده شود تا از برخی تدابير حمايتي همچون مسائل بهداشتی و اجتماعی برخوردار شوند.

سياوشی درباره وضعيت تابعيت فرزندان حاصل از ازدواج مادر ايراني و پدر خارجي اعلام كرد: اين لايحه از مدت‌ها پيش در دست تهيه بود كه بخشی از اين مبحث كه مربوط به افراد زير ۱۸ سال است، كاملا متوقف شده است.

وی در تشريح دلایل توقف بخشی از اين لايحه مربوط به افراد ۱۸ سال می‌کند: موضوعاتی همچون بار مالی سنگين ناشی از اعطاي تابعيت به اين تعداد از اتباع بيگانه و برخی ملاحظات سياسی-امنيتی ازجمله دلایل اين مساله است. به هر حال، استدلال دولت اين است كه باتوجه به جمعيت قابل توجه اين افراد كه در مجموع بيش از يك ميليون نفر هستند، اعطای تابعيت ايراني هزينه سنگينی به‌همراه خواهد داشت و در بحث يارانه‌ها با مشكل روبه‌رو می‌شود.

 سیاوشی با بیان اینکه کودکانی که در ایران متولد شده‌اند و مادر ایرانی دارند و اکنون به سن 20-21 سال رسیده‌اند و با مشکلاتی در رابطه با کار و اشتغال، ازدواج و سربازی مواجه هستند، خاطرنشان کرد: تمام تلاش ما این است که مشکلات فرزتدان حاصل از ازدواج مادران ایرانی با مردان خارجی حل شود.

انتهام پیام /

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۰
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۵۷ ۲۹ خرداد ۱۳۹۸
پس کی شناسنامه به بچه های ما میدهند کی میشه بچه های ما خوشحال باشند تورو خدا مشکل بچه های ما حل کنید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۳۲ ۰۶ بهمن ۱۳۹۷
شماروبخدامشکل شناسنامه ماروحل کنید،میشه یه روزی ترانه منم شناسنامه داشته باسه
Iran (Islamic Republic of)
ارز
۰۲:۱۴ ۱۸ آذر ۱۳۹۷
توروبه قران مشکل ماروحل کنید 29سالمه از18سالگی دارم بدوبدو میکنم واسه شناسنامه حتی نامه ازوزارت امورخارجه وتابعیتتحصیلی هم دام ولی الان مشکل انداختن جلومون میگن پدرت باید بره افغانستان شناسنامه یاهویت افغانی بیاره خوب مگه پاسپورت هویتش رومشخص نمیکنه پدرم الان هفتادسالشه بیسوادم هست چطور میتونه الان بره افغانستان هویتشو بیاره
Iran (Islamic Republic of)
مرادی هستم مادرایرانی
۲۲:۲۱ ۳۰ مهر ۱۳۹۷
این بچهای ماچ گناهی کردن ماکه مادرایرانی هستم چراب بچهامون شناسنامه نمیدین بخدا زندگی واسه مابه بچهامون سخت شده این دفترچه بیمه ندارن شماروقسم میدم به امام حسین یه فکری به حال بچهای ماکه مادرایرانی هستیم بکنین بخدا زندگی واسه ماسخت شده یه دکترنمتونیم بچهامون ببریم دفترچه ندارن خواهشن یه فکری بکنین به حال ما
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۲۲ ۲۹ مهر ۱۳۹۷
سلام من هم دو فرزند از همسر اتباع افقانی دارم پسرم می خواد پلیس یگان ویژه نوپو بشه ولی شرایط استخدام شنا سنامه الویت حالا واقعا
شناسنامه می دید لطفا راهنمای کنید
Iran (Islamic Republic of)
عاصف هادیانی
۱۲:۱۱ ۱۸ خرداد ۱۳۹۷
من10سال پیش با زن ایرانی ازدواج کردم دارای سه فرزند هستم می‌خواهم تابعیت ایرانی بگیرم هر جا میروم جواب درستی نمی گیرم من را راهنمایی کنید
ر
Iran (Islamic Republic of)
؛-
۱۸:۳۵ ۱۷ خرداد ۱۳۹۷
من دورگم و شناسناممو تو 22سالگی گرفتم.این قانون جدید درمورد اینه ک یک سال از پیگیری ها برای شناسنامه کم بشه
Iran (Islamic Republic of)
ارزو
۱۶:۲۴ ۰۹ خرداد ۱۳۹۷
من بیست ساله بدون مجوز کار میکنم شناسنامه ندارم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۰۹ ۱۴ ارديبهشت ۱۳۹۷
ای کاش هویت میداشتیم از رشته تحصیلی موردعلاقه ام افتادم پیگیر شناسنامه هستم از سن ۱۸سالگی تا الان که شدم ۲۲ مثل جنگ روانی می مونه که میخوان خسته شیم و رها کنیم ولی من خودمو ایرانی میدونم و هویت اصلی خودمو میگیرم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۲۵ ۰۴ ارديبهشت ۱۳۹۷
اگه ایرانی هستیم چرا شناسنامه نداریم اگه افغانی هستیم پس چرا میگید شناسنامه میدیم الان سه سال پیگیر شناسنامه هستم که از سن ۱۸سالگی اقدام کردم تا الان که۲۲ شدم نگرفته ام
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۴۳ ۰۴ ارديبهشت ۱۳۹۷
۲۲سال سن دارم نمیدونم کجاییم اگه مادرم ایرانیه که میشم ایرانی چراشناسنامه ندارم اگه پدرم افغانیه منم افغانی میشم پس چرا نمیگید که ادم بدونه تکلیف زندگیش چیه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۵۶ ۲۰ فروردين ۱۳۹۷
خواهشا یه راهی بذارید تا ما ازبلاتکلیفی در بیایم هیچ کاری نمی‌تونیم بکنیم دست مون بسته است
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
ناشناس
۰۱:۵۲ ۲۴ اسفند ۱۳۹۶
دولت شناسنامه بده مشکل این همه فرزند مادر ایرانی عزیز حل میشود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۵۶ ۰۳ بهمن ۱۳۹۶
بهترین کار اینه که مصاحبه کنن و به هر کسی که واجد شرایطه شناسنامه بدن.
Iran (Islamic Republic of)
hossain
۰۸:۳۳ ۰۲ بهمن ۱۳۹۶
سلام من و برادرم حدود 30سال سن داریم و 30 سال در ایران زندگی میکنیم مادرم ایرانی و پدرم افغانی که بخاطر یک شناسنامه از درس و تحصیل و ازدواج و از رویاهایی که همیشه خوابشو میدیدیم خیلی عقبیم از این دنیا من از شما اساتید محترم تقاضا دارم اگه راه حلی هست بگین تا ما هم بتونیم شناسنامه ایرانی بگیریم ایران وطن و خاک و پاره تن من است من جز ایران جای دیگه نمیتونم برم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۰۲ ۲۵ آذر ۱۳۹۶
بهترین کار اینه اصلا دو تابعیتی باهم ازدواج نکنن
Netherlands
مهمد
۱۷:۵۱ ۰۸ آذر ۱۳۹۶
بهترین کار اینه اصلا دو تابعیتی باهم ازدواج نکنن
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
ناشناس
۰۳:۰۷ ۲۳ آبان ۱۳۹۶
با این کار گره ها باز میشود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۰۹ ۲۲ شهريور ۱۳۹۶
عجببب
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۳:۴۸ ۱۲ فروردين ۱۳۹۷
واقعا اگه مشکل یارانه هست یارانه نمی خواهیم فقط مشکل کودکان حل شود مادران ایرانی