به گزارش خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،ایران با داشتن حدود 60 میلیارد تن ذخایر معدنی و 68 نوع ماده معدنی، یکی از 10 کشور برتر معدنی جهان محسوب می شود این در حالیست که کشور ما با داشتن یک درصد از مساحت جهان سه درصد ذخایر جهانی را در اختیار دارد.

بر اساس آمارهای اعلام شده تاکنون در هفت درصد معادن کشور عملیات اکتشاف انجام گرفته و ارزش ذخایر معدنی حدود 700 میلیارد دلار برآورد شده است.

با وجود تلاش های انجام شده، هنوز در بخش اکتشاف معادن از میانگین جهانی عقب هستیم به طوری که طی 35 سال گذشته حجم فعالیت های اکتشافی در دنیا 10 برابر شده اما در ایران فعالیت های چشمگیری در زمینه اکتشافات معدنی انجام نشده است.

اکنون این سوال مطرح است که آیا در همه جای دنیا فقط دولت ها اقدام به اکتشافات معدنی می کنند؟ بررسی ها نشان می دهد که در اغلب کشورهای معدنی، اطلاعات پایه زمین شناسی با نقشه های دقیق آن از سوی دولت ها تهیه و در اختیار سرمایه گذاران که به طور عمده شرکت های خصوصی هستند، قرار داده می شود و بعد از این مرحله، تمام فعالیت های اکتشاف توسط شرکت های اکتشافی انجام می شود.

به اعتقاد کارشناسان برای انجام اکتشافات معدنی به معنای واقعی، لازم است اکتشاف متناسب با شاخص های جهانی مدنظر قرار گیرد و حفاری ها به سطح میانگین جهانی نزدیک شود که در این زمینه ،نیازمند بودجه کافی و امکانات و تجهیزات نوین روز دنیا هستیم.

آمارها نشان می دهد که کشورهای معدنی جهان با اصلاح نگاه اقتصادی و سرمایه گذاری در بخش اکتشاف توانسته اند اکتشافات معادن و به تبع آن تولید مواد معدنی را افزایش دهند؛ لذا در ایران نیز با تشکیل شرکت های بزرگ و تخصصی اکتشاف و البته سودآور کردن آنها، سرمایه گذاران رغبت بیشتری برای سرمایه گذاری در این بخش خواهند داشت.

در حقیقت، افزایش اکتشافات و تولید مواد معدنی، این نوید را به کل صنعت کشور بویژه صنایع معدنی می دهد که این صنایع با اطمینان از تامین مواد اولیه، نسبت به تولید بیشتر و یا اجرای طرح های توسعه سرمایه گذاری کنند. امروزه که نگاه اکثر سیاستگذاران کشوربه جای نفت به اقتصاد معدن معطوف شده و مجلس شورای اسلامی تاکید بر اصلاح قوانین و مقررات با هدف حضور هر چه بیشتر بخش خصوصی در چرخه فعالیت های معدنی دارد، امیدواریم با تدوین سیاست های درست به ویژه در حوزه جذب سرمایه بخش خصوصی حرکت های جهشی در اکتشافات معدنی آغاز و عملیاتی شود.

در راستای مشخص شدن زوایای بیشتری از این موضوع با علی اصغرزاده مدیریت اکتشاف ایمیدرو  مصاحبه ای داشته ایم که به شرح ذیل است.

اصغرزاده:از آنجاییکه عمر معادن  کشور رو به اتمام است ، تصمیم و طراحی برنامه هایی برای احداث معادن جدید ضرورت دارد.این موضوع نقش اکتشاف را پررنگ تر می کند. ذخایر فعلی سنگ آهن، ‌مس، ‌ زغال سنگ در کمتر از دو دهه آتی به اتمام می‌رسند بنابراین باید معادن جدیدی کشف و آماده بهره برداری شوند.همچنین باید توجه داشته باشیم که در ۲۰ سال اخیر در دنیا هیچ معدنی در مقیاس جهانی کشف نشده و تمامی معادن بزرگ فعلی که در حال فعالیت هستند مربوط به اکتشافات دهه‌های گذشته اند و این در شرایطی است که هزینه‌های اکتشافی نیز رشد قابل توجهی در دنیا داشته و در آینده به سبب کاهش ذخایر فعلی، با رشد قیمت مواد معدنی در جهان مواجه خواهیم شد.

اصغرزاده:مناطق محروم اولویت اکتشاف را دارند ،زیرا متاسفانه در سال های گذشته به دلیل مشکلات و کمبود امکاناتی که در این مناطق وجود داشته،به آن ها توجه زیادی نشده وازطرف دیگر این مناطق دارای حجم زیادی از سرمایه های خدادای ونهفته هستند.

در برنامه جدید اکتشاف که در کشور اجرا می شود، در نوار مرزی سیستان و بلوچستان ۱۴۳ اندیس معدنی به اکتشاف رسیده است. در سنگان نیز یک پهنه 12 هزار کیلومتری جدید را مورد بررسی قرار دادیم که در نتیجه، 39 محدوده جدید کشف شده که 26  مورد آن به بخش خصوصی واگذار شده و 13 مورد دیگر نیز در اختیار ایمیدرو قرار گرفته است.

برنامه اکتشافی سه جانبه ایمیدرو، ‌معاونت معدنی وزارت صنعت معدن وتجارت و سازمان زمین‌شناسی درکنار تعامل سازنده با بخش خصوصی؛از زمستان سال قبل با هدف کشف منابع جدید برای توسعه بخش معدن، فراهم ساختن بستر مناسب برای جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی با تهیه مستندات اکتشافی مطابق با استانداردهای جهانی، ‌سرمایه گذاری اکتشافی در مناطق محروم و دارای پتانسیل معدنی برای هدایت منابع، ایجاد توسعه، ‌اشتغال زایی و تامین امنیت به اجرا در آمده است. همچنین برنامه اکتشافی که از زمان استقرار دولت یازدهم به اجرا در آمده مطابق با استانداردهای جهانی و دانش پیشرفته است که به جمع آوری اطلاعات و اعتبارسنجی آن‌ها نیز می‌پردازد.

هم اکنون 250 هزار متر مربع  در پروژه اکتشاف قرار گرفته  و بیش از 400 آنومالی جدید پیدا کرده ایم .در زمینه طلا ،مس،سرب ،روی وحتی لیتیوم به اکتشافات جدیدی دست یافته ایم ،بدون شک‌ ۴ برابر شدن بودجه اکتشاف، چنین رشدی را در پی داشته از اینرو برای امسال  ۱۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای انجام عملیات اکتشاف پیش بینی شده است.

از آنجاییکه در4 سال گذشته اقدامات خوبی درفاز شناسایی و پی جویی معادن همچون تحقیقات ژئوفیزیکی و ماهواره ای صورت گرفته،تعداد زیادی از مناطق امید بخش در کشور کشف شده است از اینرو در 4 سال آینده مسیر هموارتری برای رسیدن به هدف گذاری های موجود در پیش داریم. ایمیدرو در تشخیص نقاط امید بخش موفق بوده است و حالا نوبت آن رسیده تا هزینه های زیادی برای حفاری صرف شود.

روال کار در تمام دنیا این است که شرکت های خصوصی با جذب سرمایه های مردمی ،شرکت سهامی تشکیل داده و هزینه های اکتشاف معادن را پشتیبانی می کنند، اما در ایران بیشتر سرمایه گذاری ها در حوزه اکتشاف معادن توسط دولت انجام می شود البته تمام تلاش خود را می کنیم که با تولید داده های با کیفیت ،شفافیت لازم را در مورد محدوده های اکتشافی ایجاد کرده تا سرمایه گذاران بخش خصوصی را تشویق به همکاری کنیم.

اکتشاف معادن جدید هنوز هم بر اساس روش های غیرمستقیم صورت می گیرد و تکنولوژی های مورد استفاده در این حوزه هم در سال های گذشته تغییر چندانی نکرده و این موجب شده تا اکتشاف ،عملی سخت و پر هزینه باشد. از طرف دیگر برای اکتشاف یک معدن بزرگ یک دوره ده ساله نیاز است وبا وجود اینکه هزینه های اکتشاف معدن تنها یک درصد از کل سرمایه مورد نیاز برای به بهره برداری رساندن معادن به حساب می آید،به دلیل ریسک بالای این امر، بسیاری از سرمایه گذاران خصوصی از این کار صرف نظر می کنند ؛علاوه بر مورد فوق ، آمار موفقیت 2 درصدی در زمینه اکتشاف معدن بیش از پیش موجب کاهش رغبت بخش خصوصی به این حوزه شده است.

از اینرو به دنبال راهی برای واگذاری بیشتراکتشاف به بخش خصوصی هستیم.همچنین در تلاشیم بابرگزاری دوره های جدید آموزشی،میزان دانش اکتشافی کشور را بالا ببریم. البته برای تامین سرمایه های مورد نیاز با سرمایه گذاران داخلی و خارجی گفتگوهای زیادی صورت گرفته و امیدواریم بتوانیم میزان زیادی از این هزینه ها را از بخش خصوصی تامین کنیم که بخشی از منابع مورد نیاز از طریق سرمایه گذاران داخلی تامین شده  ولی با شرکت های خارجی هنوز به توافق عملی دست نیافته ایم.

بازگشت سرمایه حاصل از معادن به بخش معدن استان ها می تواند موجب تحریک بیشتر بخش خصوصی در زمینه اکتشاف شده و همچنین زمینه ساز تحقیق بیشتر در معادن و کشف توده های جدید شود.
گفتگو از سمیه عرب

انتهای پیام/