فرهاد وحید دکترای تغذیه و رژیم‌درمانی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره کارسینوژن‌ها (موادغذایی سرطان‌زا) اظهار کرد: هر ماده‌ای که به ژنوم انسان آسیب برساند یا اختلال متابولیکی در بدن ایجاد کند باعث سرطان می‌شود که به این ماده کارسینوژن می‌گویند.

وی درباره انواع کارسینوژن‌ها بیان کرد: کارسینوژن‌ها به انواع هورمونی، شیمیایی، ویروسی و پرتویی تقسیم‌بندی می‌شوند. مواد سرطان‌زای هورمونی سبب ایجاد سرطان‌هایی مانند پروستات و سینه می‌شوند. مشروبات الکلی نیز با وارد کردن آسیب به DNA سلولی فرد را در معرض انواع سرطان‌ها مانند دهان، مری و معده قرار می‌دهند.

این دکترای تغذیه و رژیم‌درمانی افزود: از کارسینوژن‌های ویروسی می‌توان به ویروس هپاتیت B، پاپیلوما و HIV اشاره کرد که ویروس هپاتیت B باعث سرطان کبد در  فرد می‌شود؛ ویروس پاپیلوما شخص را در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار و ویروس HIV نیز احتمال بروز سرطان لنفوم را در شخص افزایش می‌دهد؛ پرتوهای UV، دکل‌های مخابراتی و گوشی‌های موبایل نیز از جمله پرتوهای سرطان‌زا هستند.

وحید تأکید کرد: مواجهه با موادی مانند گاز خردل، قطران و سم آفلاتوکسین نیز سبب بروز سرطان در انسان می‌شود. از جمله مواد غذایی که باعث ابتلای افراد به سرطان می‌شوند، می‌توان به گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس و گوشت‌های دودی اشاره کرد. سوسیس و کالباس به علت داشتن ترکیباتی مانند نیترات و نیتریت موجب بروز سرطان در افراد می‌شوند همچنین اگر فردی در هفته بیشتر از ۳۰۰ گرم گوشت قرمز مصرف کند، در معرض ابتلا به سرطان کولورکتال قرار می‌گیرد

وی تصریح کرد: آفت کش‌ها و سموم نیز در ابتلای افراد به سرطان دخالت دارند؛ زیرا این سموم و آفت کش‌ها وارد بافت مواد غذایی می‌شوند و با شستن نیز از بین نمی‌روند. در تهیه مواد غذایی ارگانیک از سموم استفاده نمی‌شود، اما به لحاظ صنعتی تولید این مواد مقرون به صرفه نیست؛ بنابراین ما مجبور به استفاده از سموم و آفت کش‌ها هستیم که متاسفانه در کشور ما این سموم به صورت بی‌رویه مصرف می‌شوند.

این دکترای تغذیه و رژیم درمانی گفت: اسید‌های چرب اشباع و ترانس هم در صورتی که در مقادیر خیلی بالا مصرف شوند تاثیر بسزایی در ابتلای افراد به سرطان دارند. اسید‌های چرب اشباع معمولا در چربی‌های جامد یافت و اسید‌های چرب ترانس اغلب در هیدروژن کردن چربی‌ها ایجاد می‌شوند.

وحید اظهار کرد: از دیگر موادی که سبب بروز سرطان در افراد می‌شوند، می‌توان به آکریل‌آمید اشاره کرد؛ آکریل‌آمید از حرارت دادن کربوهیدرات‌ها به دست می‌آید؛ چیپس، سیب‌زمینی و ته دیگ قهوه‌ای رنگ و خیلی برشته، حاوی ترکیبی به نام آکریل‌آمید است. مواد غذایی به شدت شور یا ترش نیز ارتباط مستقیمی با سرطان دستگاه گوارش، مری، معده و کلون دارند.

وی بیان کرد: آفلاتوکسین نوعی سم است که از قارچ آسپرژیلوس ترشح می‌شود. مواد غذایی مانند ذرت، بادام زمینی و پسته معمولا به این سم آلوده می‌شوند و ترکیباتی مانند گندم، برنج و جو نسبت به این قارچ مقاوم هستند، اما در این مواد غذایی هم این سم یافت می‌شود. از دیگر مواد غذایی که می‌توانند به سم آفلاتوکسین آلوده شوند می‌توان به تخم مرغ، محصولات لبنی مانند شیر و نان اشاره کرد.

این دکترای تغذیه و رژیم درمانی افزود: ۲۰ نوع سم آفلاتوکسین وجود دارد که نوع B۱ آن بسیار موتاژنیک است و باعث تغییرات ژنتیکی و سرطان می‌شود.

وحید تاکید کرد: از دیگر مواد غذایی که احتمالا باعث سرطان می‌شوند، می‌توان به نوشابه‌های گاز‌دار، غذاهای کنسرو شده، نوشیدنی‌های رژیمی (به علت شیرین کننده‌های مصنوعی که در آن‌ها وجود دارند) و غذا‌هایی که تغییر ژنتیکی یا اصلاح ژنتیکی بر روی آن‌ها صورت گرفته است، اشاره کرد. در مورد مواد غذایی که تغییر ژنتیکی بر روی آن‌ها صورت گرفته است، اطلاعات و داده‌های ما کافی نیست، اما به احتمال زیاد این ترکیبات سبب بروز سرطان در افراد می‌شوند. 

وی درباره روش‌های طبخ و مصرف مواد غذایی گفت: در صورتی که این روش‌ها اصولی نباشند مواد غذایی سرطان زا می‌شوند. برای مثال روغن‌هایی که چند بار حرارت دیده‌اند حاوی ترکیباتی مانند آکریل‌آمید و اسید‌های چرب ترانس و اشباع هستند؛ طبق مطالعات صورت گرفته، مواد غذایی دودی نیز موجب بروز سرطان‌هایی مانند معده و مری می‌شوند.

وحید یادآور شد: مصرف مواد غذایی داغ مانند نوشیدن چای و قهوه داغ نیز احتمال بروز سرطان‌هایی مانند معده و مری را در افراد افزایش می‌دهد، همچنین تند‌تند غذا خوردن نیز شانس ابتلا به سرطان معده را بیشتر می‌کند. استعمال دخانیات نیز ارتباط مستقیمی با ابتلا به بیشتر سرطان‌ها دارد.

انتهای پیام/