سید جعفر خورشاد، مدیر پیام‌رسان سروش، در گفتگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران جوان به‌ بیان مشکلات و موانع راه پیام‌رسان‌های داخلی پرداخت.

به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ شبکه های اجتماعی پیام رسان از ابزارهای اساسی زندگی برای تعداد زیادی از افراد جامعه محسوب می‌شود. به همین دلیل این شبکه‌ها از اهمیت خاصی برخوردار هستند. در حال حاضر عمده ی استفاده از شبکه های اجتماعی پیام رسان توسط مردم، به پیام رسان های خارجی مربوط می شود.

این خود چالشی بزرگ برای کشور محسوب می‌شود؛ زیرا استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی می‌تواند موجب ایجاد مشکلات امنیتی و همچنین خروج اطلاعات مردم از کشور شود. در کنار این‌ها عدم توانایی دولت برای نظارت بر محتوای این شبکه‌ها یکی از مشکلات اساسی پیام‌رسان‌های خارجی است.

آشوب های اخیر در کشور باعث شد که این مشکلات بیش از پیش نمایان شود و مسئولان کشور به دنبال یک راه حل اساسی برای حل این مشکل بیفتند. به طور طبیعی اولین راه حلی به ذهن مسئولین می رسد، فیلتر کردن پیام رسان های خارجی مثل تلگرام است؛ اما این روش یک مشکل دارد و آن مشکل این است که پیام رسان های داخلی در حال حاضر از نظر کیفیت و قابلیت، توانایی جایگزینی تلگرام را ندارند.

به همین دلیل باشگاه خبرنگاران جوان برای بررسی چالش‌های موجود بر سر راه ارتقای پیام‌رسان‌های داخلی و آشنایی بیشتر کاربران با آنها، با سید جعفر خورشاد، مدیر پیام‌رسان ایرانی سروش گفتگویی داشت که قسمت اول این گفتگو روز سه شنبه منتشر شد و حالا قسمت دوم آن تقدیم شما می‌شود.

***چرا اقبال مردم به پیام‌رسان‌های خارجی بیشتر است؟

دلایل مختلف دارد؛ یکی از دلایل آن تبلیغات رسانه‌های پرمخاطب برای تلگرام و سایر ابزارهای خارجی است. ضمن اینکه همزمانی توسعه اینترنت پر سرعت و توسعه گوشی‌های هوشمند، باعث شده در کل رشد استفاده از این ابزارهای پیام رسان در کشور خیلی بیشتر شود.

***یعنی شما دلیل این اقبال را تبلیغات رسانه‌ها می‌دانید؟

فقط این نیست؛ به طور قطع کیفیت هم تأثیر دارد.

***به طور دقیق علت اصلی این اقبال مردم به پیام‌رسان‌های خارجی چیست؟

عامل اصلی این موضوع همان تبلیغات رسانه‌ها است که گفتم.

***یعنی شما قبول ندارید که پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به خارجی ضعف دارند؟ شاید الان شما بگویید خب تلگرام سال‌های سال کار کرده تا اشکالات خود را برطرف نموده، اما من هم می گویم مردم ما در کشور الان آن تلگرامی را داشتند که اشکالاتش برطرف شده بود، در این شرایط آن‌ها پیام‌رسانی که به هر دلیلی اشکالاتی داشته باشد را، قبول نمی‌کنند.

این حرف، حرف درستی است و من هم نمی‌خواهم دو سالگی پیام‌رسان خودم را با دو سالگی تلگرام‌ مقایسه کنم چون من خیلی جلوتر از دو سالگی تلگرام‌ هستم ولی می‌گویم که اگر سیاست مداران‌ و دولتمردان به هر دلیلی می‌خواهند مردم از ابزارهای داخلی استفاده کنند، باید یک مکانیزم‌هایی برای تنظیم بازار و تنظیم اکوسیستم قائل بشوند تا به این هدف برسیم.

***بحث تنظیم بازار جداست؛ الآن منظور ما کیفیت و قابلیت است، آیا قبول ندارید که ابزارهای داخلی از ابزارهای خارجی دارای کیفیت پایین‌تری هستند؟

بله قبول دارم؛ اما در اینجا دو بحث وجود دارد. بحث اول این است که ما دو سال کار کردیم و یک سری ویژگی‌ها یک تعداد کاربر داریم و یک پیام‌رسان دیگر 6 یا 7 سال کار کرده و یک سری قابلیت دارد؛ در این مقایسه از نظر تکنولوژیک قبول دارم که این فاصله وجود دارد ولی می‌گویم این فاصله را، در یک فضای رقابتی و تنظیم شده درست، می‌شود جبران کرد.

***باشگاه خبرنگاران جوان جزو اولین خبرگزاری‌هایی بود که در سروش عضو شد و هم‌اکنون نسبت به همه‌ی خبرگزاری‌های دیگر تعداد عضو بالاتر و فعالیت بیشتری دارد. نظر خود را درباره‌ی استفاده باشگاه خبرنگاران جوان از سروش بیان کنید؟

 ظرفیت جایی مثل باشگاه خبرنگاران جوان خیلی زیاد است و هر اشاره‌ای که کند، خیلی استقبال می‌شود. برای مثال مردم در بخش خبری 19 وقتی آن را ببینند، به طور طبیعی به آن روی می‌‌آورند. ، یک وقتی فقط تلگرام‌ بود اما بعد که سروش اضافه شد با لطف دوستان، سروش نیز مطرح شد و الان یکی از پربازدیدترین کانال‌های سروش، کانال باشگاه خبرنگاران جوان است و همکاران شما خیلی پیگیرند،‌ ما نیز در حد توان سرویس ارائه می‌دهیم.

*** در روزهای اولیه فیلتر شدن تلگرام، امکان ارسال خبر در سروش وجود نداشت و به همین دلیل باشگاه خبرنگاران جوان تعداد زیادی کاهش مخاطب داشت، البته منظور از کاهش، نسبت به آن چیزی است که انتظار داشتیم افزایش یابد. باید توجه داشت که مخاطبان با ضعف‌های پیام‌رسان‌ها کنار نمی‌آیند، سؤال ما این است که آیا شاهد این ضعف‌ها خواهیم بود؟

اما درباره‌ی اینکه با اطمینان گفتید دیگر مشکلی نخواهد بود، نمی‌شود با قطعیت صحبت کرد ولی ما تمام تلاش خود را می کنیم که به سمت مثبت پیش برویم و رو به رشد باشیم. این حرف درستی است که نمی‌شود به کاربر گفت منتظر بمان تا این سرویس خوب شود، باید خیلی سریع خودمان را برسانیم. واقعیت این است که در فضای واقعی اشکالات خیلی بیشتر و بهتر دیده می‌شود و اگر یک تیم خوبی باشد که بتواند این نقص ها را سریع بر طرف کند، آن تیم برنده است و ما هم در حال تلاش در همین راستا هستیم.

*** الان در کشور در بسیاری از حوزه های فناوري، قابلیت رقابت با دنیا را داریم، مثل مارکت ها و... چرا هنوز در پیام رسان اینگونه نیستیم؟

منظورتان‌ از مارکت‌ها این است که وقتی بزرگترین مارکت‌ اندرویدی‌ ما را تحریم کرد، به فکر این افتادیم که خودمان کاری کنیم. یعنی در واقع تعدادی کمی مثال هست که قابل رقابت با دنیا باشیم که در آن موارد هم خودمان نخواستیم بلکه آن‌ها ما را تحریم کردند. اتفاقاً مارکت‌ها مثال خوبی است که اگر به ابزار‌های این چنینی فرصت داده شود، می‌توانند خودشان را برسانند و خیلی قابل رقابت باشند.

***پس از آنکه رئیس جمهور اعلام کرد پیام رسان‌های داخلی نمی‌توانند بیش از 1 میلیون کاربر را پوشش دهند و سریع هنگ می‌کنند، یک یا دو روز بعد شما در اطلاعیه‌ای اعلام کردید با اعمال تغییراتی مهم امکان میزبانی از ده میلیون کاربر را فراهم کردید اما در عمل و با استقبال چند صد هزار نفره در 3،4 روز دچار مشکل شدید. در این مورد اگر موردی هست توضیح دهید؟

ما همیشه افزایش ظرفیت و امکانات را خبر می‌دهیم و آن مطلب که در کانال سروش منتشر شد، پاسخ به سخنان رئیس جمهور نبود. ولی من در آبان ماه گفتم که اولین شخص اجرایی مملکت از کجا این علم را پیدا کرده و این حرف را می‌زند. من معتقدم مسئله‌ی اصلی چیز دیگری است، وظیفه دولت و حاکمیت یا نهاد نظارتی تنظیم بازار است، خیلی هم کار سختی نیست؛ توقع این است که از لحاظ فنی، پیام رسان‌هایی که ادعا دارند می‌توانند پشتیبانی کنند را، از این نظر و از نظر تعداد یوزر‌ و امنیت، مورد بررسی قرار دهند. الان یک دستمال کاغذی هم مهر استاندارد دارد ولی در حوزه نرم افزار ما هیچ استانداردی نداریم، حالا این کار وظیفه‌ِ نظام صنفی است یا NGO‌ها یا دولت، مهم نیست و چیزی که مهم است عدم وجود نظارت است. حتی سیستم‌های اتوماسیون‌ اداری که چند صد میلیون قیمت دارند و تعداد زیادی نیروی انسانی درگیر آن می‌شوند، هیچ استانداردی ندارند؛ در پیام رسان‌ها اوضاع بدتر است.

حالا اگر آن نهاد نظارتی بررسی نکند، دو اشکال ایجاد می‌شود، اول اینکه همین حرف‌های بی پایه و اساس و کلی که بازار و ذهنیت‌ها را خراب می‌کند، بیان می‌شود. اشکال دوم اینکه اگر یکی از دوستان یا رقبای خود ما یک مقدار کاربر جذب کند و مشکل‌دار شود، می‌گویند همه‌ی پیام رسان‌های داخلی مشکل دارند و اسم آن برند را نمی‌گویند.

*** از جایی حمایت هم می شوید؟ به طور کلی بعد از فیلتر تلگرام کسی سراغ شما را گرفت که ببیند برای جایگزینی به چه چیزهایی نیاز دارید؟

شورای عالی فضای مجازی حدود 7 ماه پیش برای حمایت از پیام رسان‌های داخلی یک سری مصوبات داشت که برای هر دستگاه یا ارگانی تکالیفی‌ معین کرد. بعد از پررنگ شدن بحث پیام رسان‌های داخلی، بیشتر پیگیری کردند که آن مصوبات اجرا شود؛ البته در عمل هنوز کمتر از یک دهم آن‌ها اجرا شده است و آن مواردی که ما لازم داریم، عموماً اجرا نشده است. اما کارهایی مثل قرار دادن فضای فیزیکی در دیتاسنتر‌های اصلی شرکت زیر ساخت انجام شده و در اختیار ما قرار می‌دهند؛ همچنین موضوع یک سوم کردن هزینه پهنای باند پیام رسان‌های داخلی نسبت به سایت‌ها و ابزارهای دیگر، عملیاتی شده است و اپراتورها‌ و سرویس دهنده‌های اینترنت، آن را عملیاتی کردند.

بحث بعدی پرداخت مالی به صورت وام است که در حال انجام است. ولی وظایف سایر وزارت خانه‌ها و ارگان‌ها هم باید پیگیری شود، به عنوان مثال در مصوبه شورای عالی فضای مجازی بانک مرکزی موظف شده بود تا 2 ماه، ساز و کار فعالیت بانکی پیام‌رسان‌ها را تهیه و ابلاغ کند اما ما هنوز هم که پیگیری می‌کنیم چنین ساز و کاری وجود ندارد و به ما ابلاغ نمی‌کنند. این موضوع این نگرانی را به وجود می‌آورد که این فعالیت‌های بانکی که گفته شده، اگر بدون مجوز جلو رود، بعدها جلوی کار ما را می‌گیرند. همچنین وزارت ارشاد تکالیف زیادی دارد؛ قوه قضائیه در مورد بحث شفاف‌سازی قانون‌های مرتبط نیز تکالیف زیادی دارد. ما امیدواریم فارغ از اینکه این تکالیف کافی است یا نه، شاهد اجرایی شدن همین حداقل تکالیف باشیم.

***خبرهایی مبنی بر اعطای وام 5 میلیارد تومانی شنیده شده و شما هم به وام اشاره کردید. در رابطه با شرایط آن و آیا اینکه دریافت کرده‌اید یا نه، توضیح دهید.

همانطور که گفتم، درست است. یکی از وظایف وزارت ارتباطات پرداخت مالی است و امور اداری آن در حال انجام است و مسئولان پست بانک و وزارت ارتباطات هم خیلی پیگیر هستند ولی هنوز وام را دریافت نکرده‌ایم.

***ما شنیده‌ایم شورای عالی فضای مجازی مصوب کرده بود که این وام بدون ضمانت بانکی باشد؛ آیا درست است؟

شورای عالی فضای مجازی وارد جزئیات مسائل نشده بود و جزئیات به خود مجری یا وزارت خانه واگذار شده است. شورا مصوب کرده بود که به عنوان مثال‌ وزارت ارتباطات باید یک سری کارها را انجام دهد. در جای دیگر گفته مثلاً اگر پیام رسان‌ها بیش از یک میلیون کاربر داشته باشند، این سری از مجوزها‌ و اگر بیش از 3 میلیون کاربر داشته باشند، سری دیگری از مجوزها‌ را دریافت می‌کنند و اگر بیش از 5 میلیون کاربر داشته باشند به خودی خود اپراتور‌ محسوب می‌شوند؛ ولی هیچکدام از این ها ساز و کارش مشخص نشده است.

***پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به خارجی دارای ضعف‌هایی هستند و خود شما هم در صحبت‌هایتان پذیرفتید. برای برطرف کردن این ضعف‌ها چه باید کرد و در واقع شما به چه حمایتی احتیاج دارید؟

این بحث مرتبط با خیلی حوزه‌های مختلف است. ما یکی از خواسته‌هایمان یک زیرساخت سخت افزاری خوب است که در دنیا برای حل این قضیه خدمات ابری یا همان پردازش ابری یا کلود‌ را ارائه شده است. خب ما در حال حاضر این را از چه کسی بخواهیم؟ من باید یک هزینه گزافی برای تهیه سرور و سخت افزار این سیستم پرداخت کنم. اما اصلاً هیچ اپلیکیشن‌ قدرتمند دیگری در هیچ جای دنیا به این شکل عمل نمی‌کند بلکه سرویس حاضر و آماده از بهترین سرویس دهنده‌ها، با کیفیت و پایداری بالا دریافت می‌کند؛ وقتی اینجا ما این‌ها را نداریم من چطور می‌توانم قول دهم. این یک روندی است که در کنار بقیه ابزارها پیش می‌رود.

به عنوان مثال شما فرض کنید استاندارد CRM(پاسخگویی به مشتری) در کجای کشور با کیفیت خیلی بالایی وجود دارد که ما بخواهیم از آن سرویس بگیریم؛ مثلاً استاندارد طراحی UI(تجربه کاربری) یا UX را کدام اَپ با استاندارد بین‌المللی در داخل طراحی کرده است و من از همان طراح کمک بگیرم تا اینکار را انجام دهم. ما البته خودمان این طراحی ظاهری و تجربه کاربری را از سال گذشته اوت سورس‌ کرده‌ایم. در حوزه نرم افزاری و برنامه نویسی‌ هم همینطور است، به عنوان مثال ما بعضی از سخت افزارهایی که خریدیم یا در حال تهیه آن هستیم، برای تنظیم آن‌ها افراد انگشت شماری هستند که بر آن مسلط باشند و استفاده کنند. ولی به هر حال اگر ما تلاش و تقویت کنیم، می‌شود تا شش ماه آینده، هم از لحاظ تعداد کاربر و هم از لحاظ کیفیت به حد قابل قول‌تر و قابل رقابت‌تر برسیم.

***پس با حمایت‌ها و تهیه زیرساخت‌ها می‌شود که به حد مطلوب برسیم؟

خوشبختانه کشور ما در حوزه مغزافزاری و نرم‌افزاری جلو است و به قول بعضی از دوستان خیلی اَز اپ‌های خیلی پیشرفته که در دنیا وجود دارد را ایرانی‌ها تولید می‌کنند. پس این امکان وجود دارد ولی باید هم سیستم تقویت شود و هم توان مالی و اجرایی خوبی باشد که بتواند این بحث را مدیریت کند.

***شما گفتید سطح استاندارد همه‌ی ابزارهای فناوری در کشور باید بالا بیاید تا مشکل حل شود. اگر مسئولین سراغ شما بیایند و بگویند که به طور خاص چه چیز لازم دارید تا مشکلات حل شود، په پاسخی به آنان می‌دهید؟

به آن‌ها می‌گویم که یک کار مُسکن و مقطعی کارساز نیست؛ البته ما تلاش خود را می‌کنیم اما در یک اقدام مقطعی نمی‌شود.

***سؤال ما این است که مشخصاً چه حمایتی از سوی مسئولین نیاز دارید؟

بحث بر سر این نیست که انجام نمی‌دهند یا نمی‌خواهند انجام دهند، بلکه بحث این است که من می‌گویم بیزینس‌ پلن‌ من طوری است که اگر یک زیر ساخت خوبِ توزیع در فضای تجارت الکترونیک باشد، من 10 برابر این 5 میلیارد را خودم در یک سال کسب می‌کنم، به شرطی که به طور مثال یک سیستم خوب توزیع در کشور وجود داشته باشد تا من بتوانم یک سری کالاها را توزیع کنم؛ در واقع یک لجستیک‌ خوب وجود داشته باشد. اگر این وجود داشته باشد نه تنها احتیاجی به این مبلغ نیست بلکه می‌توانم تعهد کنم که 10 برابر آن را منتفع‌ شوم و در شرکت کسب کنم.

***پس شما می‌گویید که بیشتر باید تسهیل شود و موانع برداشته شود؟

بالاخره باید چرخ تجارت الکترونیک بچرخد و من هم به عنوان بستر یا ارائه دهنده خدمات در تجارت الکترونیک، وقتی گوشه‌ای از کار را دست بگیرم، من نیز منتفع‌ می‌شوم. وقتی همه در حال فعالیت هستند، من نیز به عنوان ابزار زیر ساختی می‌توانم این سرویس‌ها را ارائه دهم؛ به طور مثال وقتی تراکنش‌ها بالا باشد یا تعداد خرید و فروش‌ها بالا باشد، من نیز منتفع‌ می‌شوم ولی وقتی یک زیر ساخت خوب توزیع در فضای تجارت الکترونیک نباشد، پیشرفت در این حوزه صورت نمی‌گیرد.

***اگر بخواهید به طور دقیق‌تر و تخصصی‌تر بگویید تا به گوش مسئولین برسد، چه مواردی را ذکر می‌کنید؟

باز هم مثال می‌زنم، فرض کنید درباره نیروی انسانی بهتر است کاری صورت گیرد تا فضا تقویت شود و نیروی انسانی با کیفیت‌تر در شرکت‌های آی‌‌تی وجود داشته باشد. در این مورد دولت لزوماً نباید نیرو را تربیت کند، اما می‌تواند ساز و کاری به وجود آورد تا نیروها با کیفیت‌تر باشند و سطح استاندارد‌ها بالاتر رود. مشخصاً باید چه در بحث فنی چه در بحث امنیت، نظارت درستی بر پیام رسان‌های داخلی باشد. مثلاً می‌توان گفت ما پرداختی‌ها را متناسب با کیفیت فنی و امنیتی یا کارایی پیام رسان‌ها به آن‌ها می‌دهیم، اینکه همه را با یک رقم مورد تفقد قرار دهند، به هیچ وجه درست نیست؛ این راحت‌ترین و ساده‌ترین کار است. یعنی بدون هیچ تحلیلی از نرم افزاری که خیلی کاربر دارد و خیلی جلوتر است برابر با یک نرم افزار پیام رسانی که ممکن است یک دهم آن کاربر نداشته باشد، با یک رقمی حمایت شود و یا یک پهنای باندی‌ به آن‌ها بدهیم. شرکت زیر ساخت الآن همان زیر ساختی که گفتم یعنی پهنای باند 50 مگ‌ را برای ما در نظر گرفته که این به هیچ وجه یک بیستم آن ظرفیت کاربر ما را جواب نمی‌دهد، این ممکن است برای یکی دیگر از همکاران یا رقبای ما خیلی خوب باشد اما برای ما خوب نیست. در واقع آن‌ها ساده ترین راه حل یعنی یک بسته‌ای که بدون تناسب نیاز هر کس هست را ارائه می‌کنند؛ این عدم تناسب خودش یک مشکل است.

در حوزه زیر ساخت و تجارت الکترونیک هم گفتم؛ در حوزه خدمات دولت الکترونیک همانطور که مسئولان وزارت ارتباطات هم فرمودند خیلی خدمات ارائه می‌شود؛ به تازگی رئیس محترم سازمان فناوری اطلاعات گفته که خیلی از خدمات دولت بر بستر الکترونیک قابل ارائه است؛ حالا من به عنوان یک ابزاری که یک تعداد کاربر حداقلی‌ ولی قابل قبول دارم، می‌خواهم این خدمات را ارائه کنم، این هم برای دولت خوب است که از طریق ابزارهای دیگر این خدمات دولت الکترونیک را ارائه می‌کند و هم برای من که به واسطه ارائه این خدمات کاربر بیشتری جذب می‌کنم. پس باید این‌ها را در اختیار ما قرار دهند.

دسته‌بندی کانال‌ها و پرداخت‌های مالی از ویژگی‌های خاص سروش است/بین پیام‌رسان‌های داخلی هیچ‌کدام در حد رقابت با ما نیستند

انتهای پیام/

گفتگوی باشگاه خبرنگاران جوان با مدیر پیام رسان سروش/ قسمت دوم