با توجه به سیاست‌های اقتصادی ظالمانهِ واشنگتن علیه ایران، موضوع حذف دلار الزامی به نظر می‌رسد اما کیفیت حصول این امر ضرورتی است که باید با دقت نظر بسیار مورد توجه قرار گیرد.

به گزارش خبرنگار بورس،بانک و بیمه  گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از روش‌های ظالمانه و غیرانسانی آمریکا در تقابل و جنگ با ایران به تحریم‌های اقتصادی معطوف می‌شود که در طول سالیان اخیر، به طُرُق مختلف شاهد آن بوده ایم.

در این میان، حذف دلار، از ایده و راهکار‌هایی است که در طول ماه‌ها و سالیان گذشته به کرات از سوی کارشناسان اقتصادی مورد تاکید قرار گرفته است. این راهکاردر طول سالیان اخیر از سوی برخی کشورها، در دستورکار قرار گرفته و کم و بیش این روش با توفیقات و موفقیت‌های خاص به خود نیز همراه بوده است.

طبیعتا اجرایی و عملیاتی شدن این امر از سوی ایران نیز، در دفع سیاست‌های خصمانه اقتصادی آمریکایی‌ها علیه ایران نیز بدون تاثیر نخواهد بود، اما نکته حائز اهمیت به کم و کیف اجرایی آن از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط معطوف می‌شود.

بدون تردید حذف دلار مستلزم انعقاد پیمان‌های دو جانبه پولی میان کشور‌های فی مابین و طرف ایران خواهد بود، اما با توجه به ذخایر ارزی ایران که بخش و سهم قابل توجهی از آن بر مبنا و اساس دلار است، به یکباره منطقی به نظر نمی‌رسد و اجرایی شدن این تصمیم که هیچ‌گونه تردیدی در عقلانی بودن آن وجود ندارد با تغییر و تحولاتی در اقتصاد کشور همراه خواهد بود.

سازوکار بانک مرکزی مشخص نیست

البته بانک مرکزی، گام‌هایی در ارتباط با حذف دلار از مناسبات اقتصادی و تجاری ایران با دیگر کشورها برداشته، اما به نظر می‌رسد همچنان بستر لازم برای تحقق این امر فراهم نشده است. برای اقتصادی که سالیان متمادی، اقتصاد و تجارت خارجی و بین المللی آن بر دلار استوار بوده است فاصله گرفتن یکباره از این امر، سخت و دشوار به نظر می‌رسد.

عبدالعظیم مولایی کارشناس ارزی درباره ظرفیت بانک مرکزی در مبادلات تجاری بدون دلار اظهار کرد: آنچه به نظر بنده می‌رسد این است که مسئولان ارزی بانک مرکزی بیشتر به دلیل فشار رسانه‌ها کمی موضوع پیمان‌های پولی را پیگیری کردند.

وی ادامه داد: برای این موضوع نه ساختار و نه نرم‌افزاری در بانک مرکزی طراحی شد و نه آیین‌نامه و بخشنامه مشخصی تدوین و ابلاغ شد. در این مدت هم فقط دو پیمان پولی منعقد شده که پیمان با ترکیه به نظر می‌رسد بیشتر تحت تاثیر تهدیدات ترامپ برای تحریم بوده است.

مولایی معتقد است که یکی از پیش‌نیاز‌های تحقق اثرات مثبت پیمان‌های پولی، تعیین شبکه پیام‌رسانی بانکی غیر از سوئیفت است.

گفتنی است، چین یک سیستم «پرداخت در مقابل پرداخت (PVP)» جهت تسویه معاملات بین یوآن چین با روبل روسیه راه اندازی کرده و گفته شده که هدف از این اقدام کاهش ریسک و بهبود کارایی سیستم ارز خارجی است.

این سیستم که بر اساس بیانیه سیستم معاملات ارز خارجی بانک مرکزی چین روز دوشنبه (۹ اکتبر 2017) راه اندازی شده است، سازوکار جدیدی است که می تواند رقیبی جدی برای انحصار طولانی مدت سوئیفت به عنوان سیستم پرداخت بین بانکی تحت نظارت ایالات متحده آمریکا باشد و امکان پرداخت همزمان با دو پول ملی مختلف را فراهم نماید.

سیستم مبادلات ارز خارجی بانک مرکزی چین اعلام کرده که قصد دارد تا سیستم PVP را برای انجام مبادلات یوآن با ارزهای دیگر در خلال پروژه جاده ابریشم نیز استفاده نماید و با روند بین المللی شدن یوآن تطبیق دهد.

بیشتر بخوانید:

ایمن سازی اقتصاد کشور با خط زدن دلار از مبادلات جهانی/ «اقتصاد اَمن» تحریم‌های آمریکا را بی اثر خواهد کرد

فعال شدن اِکو یک راه برای رسیدن به تجارت بدون دلار/ تحریم های آمریکا فرصت پیمان‌های دوجانبه را فراهم کرد

با استفاده از ظرفیت کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگ‌های، نیازی به اقتصاد غرب نیست

برخی از کارشناسان همچون ابوالحسن خلیلی، عضو اتاق بازرگانی، معتقدند؛ ابتدا به ساکن باید به این امر خطیر توجه شود، کشور‌هایی که همچون ایران در صدد حذف دلار از تجارت خارجی خود هستند تا چه میزان و حجمی با کشور ما مناسبات و مراودات تجاری دارند.

به واقع، ضریب و حجم تجارت ایران با کشور‌های مذکور یا بالعکس موضوع حائز اهمیتی است که نباید و نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد.

نکته بعدی معطوف به این موضوع می‌شود که بانک‌هایی که در سطح بین المللی فعالیت می‌کنند، اساسا امکان و اجازه دارند که در چارچوب‌های پروتکل‌های بین المللی به این امر مبادرت ورزند یا خیر؟

خلیلی،عضو اتاق بازرگانی معتقد است؛ با مثبت بودن پاسخ در قابل هر دو سئوال، می‌توان به آینده و افق روابط تجاری با حذف دلار خوشبین بود.

همچنین یتر کوئینگ اقتصاددان شناخته شده سوئیسی و کارشناس سابق بانک جهانی در گفت‌وگو با روزنامه کیهان اعلام کرده بود: با به امضا رسیدن توافقی سه جانبه بین ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه در حوزه هیدروکربن، به کمک واحد ارزی «روبل» و نه دلار، گامی بسیار مهم برای محو کردن اتکای ایران به اقتصاد دلاری برداشته شد که به عنوان یک عضو سازمان همکاری شانگ‌های ایران می‌تواند با سایر کشور‌های این نهاد با ارز‌هایی به غیر از دلار معامله کند تا به این ترتیب از سیستم پولی دغلکار غرب مستقل شود.

کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگ‌های حدود نیمی از جمعیت جهان و یک سوم تولید اقتصادی دنیا را تشکیل می‌دهند، به نظر می‌رسد این ظرفیت به اندازه کافی بزرگ باشد که دیگر نیازی به اتکا به اقتصاد غرب وجود نداشته باشد.

بیشتر بخوانید:

حذف دلار از مبادلات با کشورهای همسایه رونق تجارت را به دنبال دارد؟

کشورهای عضو D8 دلار را از مبادلات تجاری حذف کنند

آیا حذف دلار تأثیری در مبادلات تجاری ایران دارد؟ 

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه اظهار کرد: حذف دلار از مبادلات اقتصادی کشور امکان پذیر است و ما باید در مقابل توطئه‌ها و فشار‌های آمریکا مقابله به مثل کنیم.

وی افزود: آمریکا با بسیاری از کشور‌ها رفتاری مستکبرانه دارد و تحریم‌های یک جانبه‌ای وضع می‌کند. به همین دلیل نه تنها ایران بلکه کشور‌های متعددی با سیاست‌های آ‌مریکا مخالف هستند و زمینه برای حذف دلار از مبادلات اقتصادی ایران و دیگر کشور‌ها فراهم شده است.

کریمی تصریح کرد: کشور‌هایی مانند چین که ارز رو به رشدی دارند علاقه‌مند هستند که از حجم سلطه دلار در اقتصاد جهانی بکاهند، به همین دلیل زمینه‌هایی وجود دارد که بتوانیم مبادلات دو جانبه‌ای را بدون استفاده از دلار در پیش گیریم.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بیان کرد: می‌توانیم مبادلات اقتصادی را در سطح منطقه ساماندهی کنیم، مانند کاری که با محوریت ایران و روسیه صورت گرفت و زمینه‌ای فراهم شد که مراودات اقتصادی دو کشور بدون استفاده از دلار انجام شود.

وی با اشاره به این امر که آیا حذف دلار از روابط اقتصادی می‌تواند ضرری برای کشور داشته باشد یا خیر، تأکید کرد: تلاش برای کاهش سلطه دلار یک ضرورت است، بنابراین کمرنگ کردن نقش دلار در مبادلات تجاری جهان تنها خواسته ایران نیست و بسیاری از کشور‌ها بر سر این مسئله توافق نظر دارند.

کریمی بیان کرد: در برنامه ششم توسعه نیز تأکید شده است که دولت برای انعقاد قرارداد‌های غیر دلاری با کشور‌های دیگر تلاش کند.

بیشتر بخوانید:

تجارت غیردلاری باید در دستور کار قرار گیرد/ ضرورت همگرایی اقتصادی ایران با جبهه مقابل آمریکا

ایران و چین در پی حذف دلار از مبادلات بانکی

حذف دلار از مبادلات اقتصادی با احتیاط انجام شود/ضرورت تشکیل کارگروه‌ برای جایگزینی دلار

حذف دلار از مناسبات تجاری ایران بصورت تدریجی عملیاتی شود

به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت موجود در صحنه اقتصاد بین الملل و شرایط اقتصادی ایران، حذف آنی دلار امری منطقی نباشد و باید این امر ضروری و اجتناب ناپذیر بصورت آرام و تدریجی پیگیری و اجرایی شود.

اگرچه اقتصاد ایران فاقد قدرت و نفوذ اقتصادی ایالات متحده است و این امری است که با واقع بینی باید پذیرفته شود، اما با همه این اوصاف در صورت حذف دلار از مناسبات تجاری ایران با دیگر کشورها، به طور قطع اقتصاد ایالات متحده با آسیب‌هایی مواجه خواهد شد، نکته نخست این آسیب به محدود شدن آمریکا در تحمیل تحریم‌ها و فشار اقتصادی به ایران باز می‌گردد.

تغییر الگوی مقابله واشنگتن با تهران از نظامی به فرهنگی و اقتصادی نشان می‌دهد، سیاستمداران آمریکایی به این واقعیت پی برده اند که امکان حصول موفقیت با اتکای به عنصر نظامی بصورت صِرف و مطلق وجود ندارد.

تجربه جنگ افغانستان، عراق و سوریه این موضوع را برای سیاستمداران کاخ سفید و تئوریسین‌ها و تصمیم گیران و تصمیم سازان آمریکایی بیش از پیش ملموس ساخته است وباوجود طرح این موضوع که همه گزینه‌ها روی میز است، اما آمریکایی‌ها به خوبی به این امر اشراف پیدا کرده اند که عنصر نظامی آخرین گزینه به شمار می‌رود که هیچ تضمینی نیز برای حصول موفقیت با اتکای به این شیوه وجود ندارد، بخصوص اگر مخاطب آنها کشوری پهناور همچون ایران باشد؛ بنابراین اتکای به روش‌های خاصِ مقابله و تهدید در دو فاز فرهنگی و اقتصادی، شیوه‌ای است که به زغم آمریکایی‌ها هزینه آن به مراتب کمتر خواهد بود و دفع و رفع دسیسه‌های شوم و نامبارک این کشور ضرورتی است که باید به آن توجه شود.

حذف دلار از مراودات تجاری ایران از الزاماتی به شمار می‌رود که با تحقق آن علاوه بر خنثی سازی بخش قابل توجهی از اقدامات شوم مقامات واشنگتن علیه تهران، به تضعیف اقتصاد ایالات متحده نیز منتهی خواهد شد.

اگرچه اقتصاد ایران از اقتدار و نفوذ اقتصادی آمریکا برخوردار نیست، اما نقش تعیین کننده ایران در منطقه و نگاهی که بسیاری از کشور‌ها به سیاست‌های ایران در مقابل آمریکا دارند، نشان می‌دهد حصول موفقیت در رویکرد تهران در قبال واشنگتن همواره به عنوان الگوی بسیاری از کشور‌های جهان قرارگرفته و قطعا توفیقات ایران در این خصوص، با پیامد‌ها و تبعات خسارت باری برای آمریکایی‌ها همراه خواهد بود.

اختلافات عمیق روسیه با آمریکا و تلاش روس‌ها برای حذف دلار در طول سالیان گذشته و رویکرد ژاپنی‌ها برای گام برداشتن در این مسیر، می‌تواند به عنوان روزنه‌هایی برای تقویت و قرابت تجاری و اقتصادی ایران با کشور‌های اشاره شده، مورد توجه قرار گیرد.

در واقع کشور‌های بلوک شرق، گزینه‌هایی مناسب برای تحقق این امر به شمار می‌روند و با آرامش، عزمی جدی و راسخ و پرهیز از تصمیمات هیجانی و غیرمنطقی، می‌توان این پروژه و ایده را به نحو شایسته‌ای به ثمر رساند.

انتهای پیام/