به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ کمتر از دو هفته به تاریخ ضرب العجل تعلیق تحریم‌ها از طرف کاخ سفید باقی مانده و تلاش برخی کشور‌های عضو توافق با هدف حفظ آن افزایش پیدا کرده است. در همین راستا سران فرانسه و آلمان در هفته گذشته به واشنگتن سفر کردند تا به گفته خودشان، ترامپ را به ماندن در برجام ترغیب کنند.

حمایت‌های لفظی و رسانه‌ای از برجام همواره در دستور کار کشورهای اروپایی قرار داشته است، تا جایی که مسئولان ارشد فرانسه و آلمان قبل و حتی بعد از دیدار با ترامپ از توافق هسته‌ای حمایت کرده‌اند و برجام را توافقی کارساز در زمینه حل مسئله هسته‌ای ایران عنوان کرده‌اند. از طرفی دیگر، در حالی که از ابتدای توافق، با کارشکنی‌های ایالات متحده، تهران از حداکثر منافع این توافق بهره‌مند نشده است و اعضای اروپایی توافق هسته‌ای، اقدام موثر عملی در زمینه حمایت از برجام و اجرای دقیق آن، از طریق فشار به آمریکا انجام نداده‌اند.

هر چند اروپا و رئیس جمهور جوان فرانسه در صدد کاستن از توان دفاعی ایران و کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران است، اما تمایلی به لغو برجام به عنوان یک سند کارگشا در حل مسئله هسته‌ای ایران ندارد، چرا که به گفته مقامات اروپایی، منطقه و اروپا با سند جامع اقدام مشترک امن‌تر شده است و همچنین اروپا مناقع اقتصادی زیادی از تجارت با ایران که به وسیله برجام ایجاد شده، بهره‌مند شده است؛ از این رو طبیعی است که برای ادامه برجام و لغو نشدن آن تلاش کنند.

نتیجه عکس مذاکره با ترامپ

در همین حال به نظر می‌رسد تهدید ترامپ به کنار کشیدن از توافق در صورت اصلاح نشدن برجام، اروپا را سخت تحت تاثیر قرار داده و سفر مکرون و مرکل به کاخ سفید نتیجه عکس داده است؛ چرا که رئیس جمهور فرانسه پس از سفر سه روزه به واشنگتن و دیدار با ترامپ، در جمع خبرنگاران از احتمال بالای خروج ایالات متحده از برجام سخن گفت و البته فرانسه را شریک نگرانی‌های آمریکا در مورد ایران خواند. از این رو به نظر می‌رسد فرانسه به عنوان یکی از طرف‌های توافق هسته‌ای ایران نه تنها موفق به تاثیرگذاری روی ایالات متحده نشده، بلکه برای اعمال فشار به ایران در زمینه‌های مختلف، با ترامپ به توافق هم رسیده است. چرا که مکرون سخن از توافق با چارچوبی جدید به میان آورده که فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، برنامه موشکی کشورمان و تغییر در برخی مفاد توافق هسته‌ای از جمله "بند غروب" را شامل شود.

در همین حال گفته می‌شود، برخی کشور‌های اروپایی از نتایج عکس سفر مکرون به واشنگتن ناخرسند شده و مواضع رئیس جمهور فرانسه بعد از دیدار با ترامپ را غیرقابل قبول دانسته‌اند؛ چون آن چیزی که از موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و برخی مقامات اروپایی تا کنون شنیده‌ایم متفاوت از اظهارات فرانسوی‌هاست.

از طرف دیگر سفر مرکل به واشنگتن بیش از سه ساعت طول نکشید و به گفته لوئیس گولینو، تحلیلگر مسائل اروپا، سفر مرکل بیش از آن که برای متقاعد کردن ترامپ به حفظ برجام باشد، در راستای جلوگیری از جنگ تجاری در حوزه آتلانتیک و نگرانی مربوط به صادرات کشورش بوده و نتایج مشخص و ملموسی هم نداشته است.

با توجه به اینکه اطلاع دقیقی از محتوای مذاکرات مکرون و مرکل با ترامپ در دست نیست، اما به گفته سی ان ان در گزارش روز جمعه این شبکه، ترامپ و مکرون نزدیک ۱۰۰ دقیقه با محوریت ایران مذاکره داشته‌اند و در این دیدار جان بولتون و مایک پمپئو هم حضور داشته‌اند و اظهارات تندی علیه ایران به زبان آورده‌اند. شبکه الحره هم گزارش داد که فرانسوی‌ها و آمریکایی‌ها مواضع مشترکی برای مقابله با ایران دارند و البته نگرانی مکرون بیشتر اقتصادی است و بیم آن دارد که با خروج آمریکا از برجام و احتمال لغو آن، از سرمایه گذاری‌هایش در ایران متحمل خسارت شود.

ترامپ هم در توئیتی از کمک ۱۵ میلیارد دلاری به فرانسه خبر داده که ۱.۵ میلیارد دلار آن در جریان سفر مکرون به واشنگتن پرداخت شده است. حال باید دید آیا این کمک‌ها مکرون را در مورد برجام دچار تردید کرده و البته چه قدر این خبر‌ها مورد تایید است.

شوی دیپلماتیک اروپا برای حفظ برجام

برخی کارشناسان بر این باورند که اروپا در حال توافق با ایالات متحده برای ترغیب این کشور در ترک نکردن توافق در ازای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران است، موضوعی که برایان هوک، مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا هم چندی پیش به طور تلویحی به آن اشاره کرده بود.

حال به نظر می‌رسد سفر مقامات اروپایی به آمریکا برای نجات برجام، چیزی جز دست و پا زدن بیهوده و شوی دیپلماتیک نیست، چرا که مکرون و مرکل از تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از برجام واقف هستند.

با همه این تفاسیر باید تا ۲۲ اردیبهشت صبر کرد و موضع اروپا را بعد از خروج احتمالی ترامپ از برجام مورد بررسی دقیق قرار داد. تا به حال که ایران، روسیه و چین موضع محکمی اتخاذ کرده‌اند، اما از اروپا حرف‌های متفاوت و متناقضی به گوش می‌رسد.

انتهای پیام/

علیرضا ایرجی