به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از  بجنورد؛ ماه رمضان ماه خدای عزوجل است و آن ماهی است که خداوند کار‌های نیک را در آن دو چندان کند و بدی‌ها را در آن محو سازد، ماه برکت، ماه بازگشت، ماه توبه و ماه آمرزش و ماه آزادی از آتش دوزخ و کامیاب شدن به بهشت است.

خراسان شمالی به واسطه تنوع اقوام به گنجینه فرهنگ‌ها شهرت دارد و این تنوع موجب شده تا مراسم بی شماری به مناسبت‌های ملی و مذهبی توسط مردم به ویژه در ماه مبارک رمضان زینت بخش محافل عمومی و خصوصی شود. اگر چه این رسوم در گذشته‌های نه چندان دور ویژه و مختص هر قوم و زبان بودند، اما امروزه و با گسترش ارتباطات و زندگی شهری بسیاری از این رسوم به محاق رفته و تنها شماری از آن‌ها به صورت ویژه باقی مانده اند.

آداب پیشواز رمضان در خراسان شمالی

در منطقه خراسان شمالی از دیرباز با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان جنب و جوش‌های مردم آغاز می‌شد و مردمان پاک و بی آلایش خالصانه خود را آماده میهمانی خدا می‌کنند.
با نزدیک شدن این ماه مردم استان برای نظافت خانه و کاشانه و مسجد محل خود اقدام می‌کنند و در واقع با نظافت و خانه تکانی به پیشواز بهار قرآن می‌روند تا بتوانند با فراغت و آسودگی خیال به انجام تکالیف دینی خویش بپردازند.

غبار روبی مساجد؛ آیین معنوی استقبال از ماه خدا در خراسان شمالی

در آستانه ماه مبارک رمضان و هفته نکوداشت مساجد، مردم و متولیان، مساجد خراسان شمالی را از گرد و غبار می‌زدایند و آماده پذیرایی از میهمانان الهی می‌کنند.

رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان بجنورد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد؛ گفت: غبار روبی از مساجد، سنتی ارزشمند و از قدیم مرسوم است که هرساله مردم هفته آخر ماه شعبان دور هم جمع می‌شوند و مساجد را غبار روبی می‌کنند.

وی افزود: امسال نیز به رسم دیرینه هرسال بیش از هزار مسجد در استان آماده میزبانی از روزه داران الهی است.

بیدارباش سحری با چاوش خوان‌ها و تشت‌های مسی

در زمان‌های گذشته تشخیص زمان دقیق سحری به دلیل نبود امکانات مشکل بود بنابراین افراد از طریق حرکت ستاره‌ها زمان سحر را تشخیص می‌دادند.
در مناطقی که چاوش خوان وجود نداشت افراد با کوبیدن بر تشت‌های مسی که به اعتقاد آنان موجب ایجاد فضایی معنوی شده و آرامشی خاص به فضا می‌بخشید مردم را به عبادت کردن و خوردن سحری دعوت می‌کردند.
در بجنورد در زمان سحری دو طبل نواخته می‌شد، طبل‌هایی آهنگین که هر کدام دارای معانی خاصی بودند.آهنگ طبل اول بدین گونه بود که «قره خاتون تو پلو بیشر» یعنی پیرزن بلند شو غذا درست کن که خانم خانه را به برخاستن و آماده کردن بساط سحری دعوت می‌کرد و آهنگ طبل دوم می‌گفت: «قره خاتون قازانه دیشر» یعنی پیرزن دیگ غذا را پایین بیار، که در واقع به معنای آماده بودن سحری و موعد بیدار شدن سایر افراد خانواده بود.
طبل سومی در کار نبود و موعد نواختن آن وقت اذان بود و صدای خوش موذنان بجنوردی که با آن شروع یک روز روزه داری افراد را اعلام می‌کردند.
کشاورزان خراسان شمالی در مواردی که ماه مبارک رمضان با فصل تابستان قرین می‌شد در هوای بسیار گرم در مزارع خود مشغول دروی محصول بودند و در برابر گرسنگی و تشنگی طاقت فرسا تحمل می‌کردند.

سفره‌های رنگین جایگزین افطاری‌های ساده و سنتی

در گذشته‌های نه چندان دور نوع غذا‌ها در افطار مردم خراسان شمالی متناسب با فصل‌های سال تغییر می‌کرد به گونه‌ای که در فصل بهار غذا‌هایی هم، چون (فتیر مسکه)، نوعی غذا شبیه به آش دندونی و متشکل از گندم و نخود سالم به همراه روغن زرد حیوانی بود، استفاده می‌کردند.
«یارمه» از دیگر غذا‌های مرسوم در فصل بهار ویژه ماه مبارک رمضان بود که از گندم نیم دانه، گوشت قورمه، روغن زرد و ادویه جات تهیه می‌شد.
در میان «کرمانج»‌ها نیز رسم بود افرادی که تازه به سن شرعی روزه داری می‌رسیدند در هنگام افطار از سوی بزرگ‌تر خانواده هدیه و چشم روشنی دریافت می‌کردند، افرادی هم که به سن روزه داری نرسیده، اما به دلیل علاقه به این فریضه الهی روزه می‌گرفتند نیز از سوی بزرگ‌تر‌های فامیل جایزه دریافت می‌کردند.

دادن افطاری توسط بزرگ‌تر‌های فامیل و دعوت از کوچک‌تر‌ها از دیگر رسوم رایج در میان مردم این منطقه بود و پخت حلیم در ایام ماه رمضان در قهوه خانه و کافه‌ها و توزیع آن و پخت زولبیا و بامیه و پشمک توسط قنادی‌ها از دیگر غذا‌ها و شیرینی‌های ویژه این ایام بود که هنوز نیز رواج دارد.

صله ارحام رمضانی در بین اقوام خراسان شمالی

دید و بازدید و سرکشی از یکدیگر و عیادت از مریض از جمله کار‌هایی است که مردم خراسان شمالی بعد از افطار انجام می‌دهند.
کمک به محرومان و بردن افطاری برای آن‌ها در طول ماه مبارک رمضان و به ویژه در شب‌های احیاء از دیگر آیین‌های مرسوم بین مردم است.
در مراسم بزرگداشت شب‌های قدر مردم استان از قاریان قرآن، بزرگان و ریش سفیدان محل، اقوام و خویشان و افراد نیازمند دعوت می‌کنند تا در مراسم احیاء داری آن‌ها شرکت کنند و بعد از افطار به خواندن قرآن، برگزاری مجلس روضه، دعا و نیایش ادامه می‌دهند و این مراسم تا اذان صبح ادامه دارد.
یکی از رسومی که در شب‌های قدر انجام می‌شود شب زنده داری با قرائت قرآن، خواندن دعا‌های جوشن کبیر و سایر ادعیه و قرآن به سر گرفتن است.

آداب ویژه ماه رمضان در میان ترکمن‌های خراسان شمالی

ترکمنان اهل سنت خراسان شمالی نیز در ماه مبارک رمضان همانند سایر مسلمانان ایران و جهان آداب و رسوم و آیین‌های مذهبی خاصی برگزار می‌کنند با این تفاوت که این قوم بیش از سایر اقوام خراسان شمالی آداب و سنن خاص خود در ماه رمضان را حفظ کرده و مراسم ویژه ترکمن‌ها در این ماه به معنای واقعی خاص و دیدنی است.
ترکمن‌های خراسان شمالی در این ماه علاوه بر برپایی نماز‌های یومیه، شب‌ها با حضور در مساجد اقدام به برپایی نماز جماعت با عنوان «تراویح» می‌کنند.
مراسم ختم قرآن مجید نیز از دیگر مراسم ترکمنان خراسان شمالی است که تعدادی از قاریان معروف ترکمن با حضور سایر روزه‌داران در مدت زمان معینی در چند شب متوالی قرآن را ختم می‌کنند.

هر بار ختم قرآن توسط ترکمنان با مراسمی ویژه‌ای مانند پخش شیرینی‌و میوه همراه است و گفته می‌شود ترکمن‌ها تا پایان ماه مبارک رمضان پنج بار قرآن را ختم می‌کنند.

مراسم «یا رمضان» نیز از دیگر آداب و رسوم ترکمن‌های استان خراسان شمالی است که گفته می‌شود این آیین مختص ترکمن‌های این خطه است.
در این آیین که در شب‌های سوم، چهاردهم و بیست و هفتم ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود تعدادی از جوانان بعد از صرف افطار تجمع کرده و با انتخاب یکی از جوانان به عنوان سرگروه اشعاری را در وصف ماه مبارک رمضان و روزه داری به زبان ترکمنی قرائت می‌کنند.

آنان سپس در کوچه و خیابان راه افتاده و به در هر خانه‌ای که می‌رسند صاحبخانه انعامی از قبیل: وجه نقد و یا غیرنقد به آن‌ها اهدا می‌کند.
در پایان سه شب برگزاری این مراسم جوانانی که در برپایی این مراسم شرکت داشته‌اند هدایای نقدی و غیرنقدی را بین یکدگیر تقسیم و یا آن را برای تدارک یک افطار و یا سحری دسته‌جمعی استفاده می‌کنند.

آداب و رسوم عشایر خراسان شمالی در ماه مبارک رمضان

عشایر استان خراسان شمالی هم مانند دیگر اقوام و قشرهای این استان، ماه مبارک رمضان را پاس داشته و مراسم آن را به جا می‌آورند.
در زمان‌های گذشته عشایر و کوچ نشینان، چون بیشتر وقت خود را در بیابان سپری می‌کردند از طریق حرکت ستاره‌ها، برای تشخیص سحری استفاده می‌کردند.
اگرچه مشغله‌های زندگی ماشینی این روز‌ها به زندگی عشایری نیز رسوخ کرده است، اما هنوز رگه‌هایی از زندگی سنتی و ایلی را میان طوایف عشایر استان می‌توان دید که بیانگر عمق فرهنگ و زندگی سنتی عشایر استان خراسان شمالی است.

برپایی محافل انس با قرآن در امامزادگان شاخص خراسان شمالی

حجت‌الاسلام محمد صالحی نیا رئیس اداره امور قرآن اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد؛گفت: هم‌زمان با ماه مبارک رمضان در آستان مقدس ۱۰ امامزاده شاخص استان محفل انس با قرآن برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه ۲۶ محفل انس با قرآن کریم در استان برگزار می‌شود، افزود: پنج محفل انس با قرآن کریم با حضور قاریان استانی و ۱۸ محفل انس با قرآن کریم با حضور قاریان شهرستانی و سه محفل انس با قرآن کریم نیز با حضور قاریان بین‌المللی در ایام ماه مبارک رمضان در استان برگزار می‌شود.
حجت‌الاسلام صالحی نیا افزود: ۱۶ خردادماه سال جاری هم‌زمان با شب شهادت امام علی (ع) محفل انس با قرآن با حضوری قاری مصری در آستان امامزاده سید عباس (ع) بجنورد و حمزه رضای شیروان برگزار می‌شود.

وی گفت: در آستان امامزادگان شاخص استان همانند سید عباس (ع) بجنورد، حمزه رضای شیروان، عبدالرحمان خرق فاروج محافل انس با قرآن با حضور قاریان برجسته کشوری و بین‌المللی برپا می‌شود.

برپایی طرح ضیافت الهی در ۴۶ بقعه متبرکه خراسان‌شمالی

حجت الاسلام سید جواد رئوف سید نژاد مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان‌شمالی در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از  بجنورد؛ گفت: طرح ضیافت الهی همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان در ۴۶ بقعه شاخص استان برگزار می‌شود.

وی با اشاره به استفاده از ظرفیت ۱۵ مبلغ اعزامی از قم و ۲۵ مبلغ بومی در سطح استان، افزود: در طرح ضیافت الهی برنامه‌هایی همانند دعا و مناجات، نماز‌های جماعت، اجرای برنامه‌های قرآنی، پاسخ گویی به احکام و شبهات، محافل انس با قرآن کریم اجرا می‌شود.

رئوف سید نژاد با بیان اینکه امسال خیمه‌های معرفت در ۱۵ بقعه شاخص استان برپا می‌شود، گفت: در خیمه‌های معرفت غرفه کودک و نوجوان، چند رسانه ای، مشاوره مسائل خانواده و اعتقادی به افراد ارائه می‌شود.

رئوف سید نژاد افزود:احیاء مراسم شب‌های قدردر آستان ۳۲ بقعه متبرکه با استفاده از ظرفیت سخنران کشوری انجام می‌شود.

وی با اشاره به برپایی سفره‌های افطاری ساده در بقاع متبرکه استان، گفت: در ۳۱ بقعه شاخص استان روزانه افطاردهی ساده و برپایی سفره کریمانه امام حسن مجتبی (ع) انجام می‌شود.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان گفت: مراسم ترتیل خوانی و جزءخوانی قرآن کریم در آستان امامزاده سید عباس (ع) بجنورد برپا می‌شود که رایزنی‌های لازم با صداوسیمای استان به منظورپخش مستقیم این برنامه صورت گرفته است.

آداب عید فطر در خراسان شمالی

مردم خراسان شمالی روز عید فطر، زکات فطریه را قبل از برآمدن خورشید به متولیان تقسیم و توزیع آن و یا به خانواده‌های نیازمند می‌رسانند و هم چنین با شرکت در نماز عید فطر به سبب بهره مندی از نعمت روزه و توفیق در برگزاری مجالس و محافل مذهبی خدا را شکر می‌کنند.

در هنگام عید فطر افراد در محیطی باز، هموار و خوش منظر به نام خرمنگاه دور هم جمع شده و پس از جمع آوری فطره نماز عید فطر را به جا می‌آورند.
با پایان یافتن ماه مبارک رمضان و در روز عید سعید فطر مسلمانان ترکمن خراسان شمالی نیز همانند سایر مسلمانان زکات فطره خود را به میزانی که امام جماعت تعیین کرده به نیازمندان می‌پردازند.

در روز عید در خانه ترکمن‌ها سفره‌ای پهن است و بر روی سفره‌ها نان‌های سنتی و شیرینی و شکلات چیده می‌شود و به دید و بازدید که از خانه بزرگ‌تر‌ها شروع می‌شود می‌روند.

آنان پس از برپایی نماز عید فطر به صورت جماعت برای دید و بازدید به سراغ همسایگان و همکیشان روزه‌دار خود می‌روند.

گزارش از رقیه الهی

انتهای پیام/آ