به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از آبادان ؛ قریب به ۹۳ سال پیش برای نخستین بار پیشروی آب شور دریا در رودخانه بهمن شیر مشاهده شد و از آن زمان تاکنون این روند ادامه داشته و دارد.

پیشروی آب شور دریا در رودخانه بهمن شیر حدود ۵۱ سال پیش نیز یعنی در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی توسط شرکت‌های مهاب (ایرانی) و سوئکو (سوئدی) بطور رسمی مشاهده ، بررسی و هشدار‌های لازم در این زمینه داده شد.

غلامرضا پورجلالی در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان بررسی تأثیر سد‌های سلولی بر پیشروی شوری در رودخانه بهمنشیر بطور جامع این معضل را مورد بررسی قرارداده و با ارایه مطالب فوق آورده است که پیش روی آب شور دریا در رودخانه بهمن شیر پدیده جدیدی نیست بلکه برای نخستین بار پیشروی آب شور دریا در رودخانه بهمن شیر در سال ۱۹۲۵ میلادی مصادف با ۱۳۰۴ هجری شمسی گزارش شده بود.

بیشتر بخوانید:  شوری بالای آب آشامیدنی آبادان

این مشکل سال به سال بیشتر و بیشتر شد تا اینکه پیشروی آب شور دریا در رودخانه بهمن شیر و حتی کارون طی چند سال گذشته شهروندان شهر‌های آبادان و خرمشهر را بشدت آزار داد.

مشکل آب شور رودخانه‌های منطقه در فصل‌های کم باران نیز به اوج خود میرسد و دردسر‌های فراوانی را برای اهالی این دو شهرستان ایجاد می‌کند.

با بالا رفتن املاح (ای سی) موجود در رودخانه بهمن شیر، از یک سو آب شرب شهروندان بشدت شور شده و غیر قابل مصرف می‌شود و از سویی دیگر نخیلاتی که از این آب شور آبیاری می‌شوند رفته رفته رو به نابودی می‌روند.

این مشکل در چندین ماه گذشته همچنان به وضوح خود نمایی می‌کرده است ، مضافا اینکه باران‌های کمه سال گذشته و به طبع آن کاهش دبی آب‌های کارون و بهمن شیر مزید بر علت شد است.

یکی از رودخانه‌هایی که در جنوب غرب کشور تحت تأثیر جریان جزر و مدی قرار دارد، رودخا نه بهمنشیر است.

این رودخانه به طول ۹۰ کیلومتر در منتهی الیه جنوب غربی ایران در جوار شهرستان آبادان قرار دارد.

در واقع رودخانه بهمن شیر ادامه طبیعی رودخانه کارون است. عرض این رودخانه متغیر و بین ۱۰۰ تا حدود ۶۰۰ متر و عمق متوسط آن ۴ متر است.

در هنگام مد، آب شور دریا وارد این رودخانه شده و پس از طی کردن کل طول رودخانه بهمن شیر، وارد کارون می‌شود و آب رودخانه کارون نیز در محدوه خرمشهر مملو از آب شور دریا می‌شود.

از آنجایی که رودخانه بهمن شیر منبع اصلی تامین آب شرب شهری، کشاورزی و صنایع منطقه است، شور شدن آن علاوه بر اینکه کام شهروندان را شور میکند، موجب نابودی کشاورزی و بویژه نخیلات منطقه می‌شود.

شور شدن آب رودخانه بهمن شیر و انتهای کارون چنان مردم شهرستان‌های آبادان و خرمشهر را آزار داد که موجب تجمعات و اعتراضاتی از جانب شهروندان در سطح شهر شد.

بیشتر بخوانید:اعتراض مردم آبادان به قطعی و شوری آب 

راه حل رفع شوری رودخانه بهمن شیر

غلامرضا پورجلالی در پژوهش خود آورده است: برای حل این مشکل وزارت نیرو توسط مشاورین مهاب - سوئکو در دهه ۴۰ شمسی و معاونت مطالعات پایه سازمان آب و برق خوزستان در سال ۱۳۹۲، در قالب طرح آبیاری جزیره آبادان و خرمشهر با بررسی هفده گزینه منفرد و ترکیبی، ۹ طرح اصلی را گروه بندی نموده و در نهایت پس از بررسی‌های فنی و اقتصادی، راه حل‌هایی ارایه کردند. بخشی از این طرح شامل ایجاد سد در انتهای رودخانه کارون و بخشی از آن احداث دو سد سلولی در پایین دست و بالا دست رودخانه بهمن شیر بود.

البته شاید بتوان احداث سد در پایین دست رودخانه بهمنشیر را یکی از مهمترین مراحل آن دانست، زیرا آب شور دریا از طریق دهانه این رودخانه هجوم خود را آغاز، و رودخانه‌های منطقه را غیر قابل مصرف می‌کند.

از مجموعه این اقدامات سد بالادست بهمن شیر به طول ۱۶۰ و ارتفاع ۱۶ متر در اواخر فرودین گذشته با حضور وزیر نیرو افتتاح شد.

اما سد پایین دست رودخانه بهمن شیر به طول ۲۱۰ و ارتفاع ۲۳ متر از کف، و ۲ ونیم متر از سطح رودخانه، در حال اجراست. این سد در نزدیکی بندر چوئبده در ۴۰ کیلومتری جنوب شرق آبادان قرار دارد.

مهندس نیکروان مدیر پروژه سد پایین دست رودخانه بهمن شیردر گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از آبادان ؛در این زمینه گفت: پروژه سد و قفل کشتیرانی پایین دست بهمنشیر در آبادان در نزدیکی بندر چوئبده و با استفاده از فن آوری سد‌های بتنی انحرافی ساخته خواهد شد. اعتبار این سد از محل صندوق توسعه و طرح‌های عمرانی به میزان ۲۱۸ میلیارد تومان در نظر گرفته شده و مدت زمان اجرای این طرح ۵ سال پیش بینی شده است که از تیر ماه سال ۹۶ توسط سازمان آب و برق خوزستان در دست اجرا ست.

وی افزود: این سد به همراه سد‌های مارد و بالادست بهمنشیر با هدف تاثیر گذاری بر شرایط جزر و مدی و تامین آب خام پایدار جهت مصرف شرب، صنعت و آبیاری ۳۲۰۰۰ هکتار ازاراضی نخیلات آبادان و خرمشهر و جلوگیری از نفوذ آب شور دریا به رودخانه بهمنشیر ساخته می‌شود.

مدیر پرژه سد پایین دست بهمن شیر همچنین گفت: این سد دارای ۲ قفل کشتیرانی به عرض ۱۰ متر برای عبور شناور‌های کوچک و عرض ۲۵ متر جهت شناور‌های بزرگ می‌باشد.

هیوا علیمزاده و الهام باوی از پژوهشگران دانشگاه علوم دریایی خرمشهر نیز در مقاله‌ای پژوهشی، اهمیت سد پایین دست رودخانه بهمنشیر را جلوگیری از نفوذ آب شور دریا به این رودخانه، جلوگیری از هدر رفت آب شیرین، تامین آب مورد نیاز مصارف شهری، کشاورزی، صنعتی، جلوگیری از اتلاف انرژی و عبور طغیان‌های فصلی و ایجاد معبر کشتیرانی سه منظوره نظامی، تجاری و گردشگری، معرفی کرده اند.

شمسایی مدیر عامل سازمان آب و برق خوزستان نیز در این زمینه گفت::در واقع با احداث سد‌های پایین دست و بالا دست، رودخانه‌ی بهمن شیر همچون حوضچه‌ای بزرگ و چند ده کیلومتری همه نیاز‌های آبی جنوب غربی‌ترین منطقه کشور را تامین میکند. به عبارتی رودخانه بهمن شیر تبدیل به مخزن بزرگ آب شیرین در منطقه می‌شود.

وی کمبود نقدینگی را مشکل اصلی این طرح عنوان کرد و افزود: بدون شک این طرح بزرگترین شبکه‌ی آبیاری و زهکشی کشور است که ۳۲ هزار هکتار از نخیلات شهرستان‌های آبادان و خرمشهر و زمین‌های کشاورزی منطقه را مشروب میکند.

منهدس نیکروان هم در گفتگو با خبرنگارگروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از آبادان ؛  افزود : اگر منابع مالی این طرح تامین شود میتوانیم این پروژه بسیار مهم و حیاتی را طی دو سال به اتمام برسانیم.

گرچه طی روزهای گذشته مشکل شوری آب شرب شهرستانهای آبادان و خرمشهر با احداث خط لوله آب شیرین از پشت سد کرخه به این دو شهرستان حل شد اما آنچه بسیار نگران کننده مینماید مشکل آبیاری نخیلات منطقه است. زیرا سد پایین دست بهمن شیر که تابستان سال گذشته شروع شد ، 4 سال دیگر به اتمام میرسد و نخیلات منطقه طی این 4 سال باید از آب شور دریا که به بهمن شیر وارد می شود ، مشروب شوند و این امر نگرانی فراوانی را ایجاد کرده است زیرا این زمان طولانی میتواند موجب نابودی بیش از 3 میلیون نخل در منطقه و از بین رفتن معیشت کشاورزان آبادانی شود .

بیشتر بخوانید:سیراب شدن کام تشنه آبادان و خرمشهر با افزایش خروجی آب از سدها 

با توجه با اینکه مشکل آب شور رودخانه بهمن شیر خیلی پیش از این پیش بینی شده بود مسئولان می بایست خیلی زودتر به فکر راه اندازی سد پایین دست بهمن شیر که مهمترین بخش از راه حلهای ارایه شده برای این رودخانه است ، میبودند . لذا علاوه بر تامین سریع منابع مالی این پروژه و تسریع در ساخت این سد می بایست دست به دعا برداشت تا در سالهای آتی فصلهای پر بارانی داشته باشیم تا مبادا قطب نخیلات کشور به بیابانی شوره زار تبدیل شود.

انتهای پیام/  ز

احداث سد تنها راه حل مشکل رودخانه بهمن شیر