معرفی خواص لپه برای سلامتی + موارد منع مصرف و نکاتی برای تهیه و پخت آن
لپه، دانه‌ای پوست کنده شده و خشک است که در دسته حبوبات قرار می‌گیرد، می‌توان آن را جایگزین مناسبی برای گوشت دانست و یا حتی انرژی بدن را با آن تامین کرد.
به گزارش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ لپه، دانه‌ای پوست کنده شده و خشک است که در دسته حبوبات قرار می‌گیرد و ارزش غذایی فراوانی دارد بطوری که می‌توان آن را جایگزین مناسبی برای گوشت دانست و یا حتی انرژی بدن را با آن تامین نمود.
باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا امروز به بررسی خواص خارق العاده لپه و نکاتی برای تهیه و پخت آن بپردازد پس پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید.
لپه چیست؟
لپه به طور کلی به دانه‌های جدا شده، پوست کنده و خشک شده حبوبات گفته می‌شود. آنچه که در کشور ما تحت عنوان لپه شناخته شده و مصرف آن رایج است، لپه‌هایی است که از نوعی نخود با نام نخود کفتری تهیه می‌شود. البته جالب است بدانید از دانه گیاهان دیگری، چون نخود فرنگی و نخود معمولی نیز لپه به دست می‌آید و همچنین لپه عدس، لپه لوبیا و لپه باقلا نیز وجود دارد. ارزش غذایی لپه نیز همانند دیگر حبوبات بسیار بالا بوده، رفع کم خونی، حفظ سلامت دستگاه گوارش، کاهش کلسترول خون و کاهش بیماری‌های قلبی – عروقی از خواص لپه و فواید مصرف آن است.
بیشتر بخوانید: فواید سبوس برنج
لپه یا دال به دانه‌های جدا شده، پوست کنده و خشک شده حبوبات گفته می‌شود. لپه نخود کفتری از گروه گیاهان دو لپه‌ای است، بیشترین نوع لپه مصرفی در ایران است. برای تهیه لپه هر یک از بذور حبوبات، پس از جداسازی از غلاف‌هایشان در آب خیسانده می‌شوند تا پوستشان برداشته شود. بعد از برداشت پوست بذور با فشار‌های مکانیکی به دو نیم تقسیم می‌شوند و سپس خشک می‌شوند.
ارزش غذایی لپه
لپه در بین سایر حبوبات از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و می‌تواند جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. لپه علاوه بر پروتئین، حاوی نشاسته هم هست. بدین ترتیب هم پروتئین بدن و هم انرژی مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. جالب است بدانید که لپه از منابع گیاهی کلسیم نیز هست به طوری که با خوردن ۱۰۰ گرم از آن حداقل ۶۰ میلی‌گرم کلسیم تامین می‌شود، البته این مقدار جذب پایین‌تری دارد، اما برای آن‌هایی که شیرو لبنیات نمی‌خورند یک عادت غذایی مناسب تلقی می‌شود.
مواد و محتویات در هر ۱۰۰ گرم لپه
انرژی ۳۴۰ کیلوکاری
کربوهیدرات ۶۰ گرم
قند ۸ گرم
فیبر ۲۶ گرم
چربی ۱ گرم
این مطلب را از دست ندهید: توقف ریزش مو با چلو خورشت قیمه سیب‌زمینی
پروتئین ۲۵ گرم
ویتامین ب. ۱، ۰/۷ میلی گرم
ویتامین ب. ۵، ۱/۷ میلی گرم
ویتامین ب. ۹، ۲۷۴ میکروگرم
آهن ۴ میلی گرم
خواص لپه برای سلامتی
۱. کاهش سطح کلسترول
لپه منبع خوبی برای فیبر محلول به شمار می‌رود. در واقع، افزودن لپه، به میزان یک فنجان کوچک، به رژیم غذایی می‌تواند تقریبا ۶۵ درصد از ارزش روزانه‌ی توصیه شده برای فیبر را در رژیم غذایی‌تان فراهم کند.
بیشتر بدانید: غلات چه تاثیری در کاهش وزن دارند؟
فیبر برای کاهش سطوح کلسترول خون (مجموع کلسترول، از جمله لیپو‌پروتئین کم چگال، ال‌دی‌ال) بسیار مفید است. فیبر موجود در لپه در مجاری گوارشی به ماده‌ای ژله مانند تبدیل می‌شود. بنابراین، صفرای حاوی کلسترول را در خود به دام می‌اندازد، و از بدن خارج می‌کند.
۲: کاهش خطر ابتلا به سرطان
لپه حاوی ایزوفلاون (به ویژه دایدزین) است که می‌تواند خطر ایجاد برخی انواع سرطان‌ها را، به ویژه سرطان‌های پستان و پروستات را کاهش دهد. ایزوفلاون‌ها اساسا نوعی استروژن گیاهی هستند؛ بنابراین می‌توانند نقش هورمون‌ها را در بدن تقلید کنند.
این مطلب را از دست ندهید: چربی خون را با مصرف کوفته تبریزی فیتیله پیچ کنید
همچنین مطالعات نشان داده‌اند، ایزوفلاون‌های غنی از دایدزین برای کاهش گر گرفتگی در زنان یائسه بسیار مفید هستند. به علاوه، نخود و لپه حاوی مقدار زیادی کومسترول هستند. مطالعه‌ای در کشور سوئد نشان داده است، این ترکیب ممکن است با کاهش خطر تومور‌های گیرنده‌ی منفی در ارتباط باشد.
۳: تنظیم سطح قند خون
میزان بالای فیبر موجود در لپه، علاوه بر کاهش سطوح کلسترول خون، به تنظیم سطوح قند خون نیز کمک می‌کند.
فیبر محلول موجود در این ماده‌ی خوراکی کم گلوکز می‌تواند میزان جذب قند را کاهش دهد، و از این طریق، به رهاسازی آهسته و ثابت گلوکز در خون کمک کند؛ به این ترتیب، لپه می‌تواند از افزایش ناگهانی قند خون پیشگیری کند. با این حال، لپه می‌تواند به اندازه‌ی کافی و مداوم انرژی بدن را تامین کند. از این رو، مصرف لپه برای بیماران مبتلا به دیابت مفید و مناسب است.
۴. کاهش حساسیت به سولفیت
حساسیت به سولفیت می‌تواند با تجربه‌ی علائمی نظیر افزایش سرعت ضربان قلب، سردرد، اسهال، حالت تهوع، و نظایر این‌ها همراه باشد؛ افرادی که دچار حساسیت به سولفیت هستند، با مصرف مواد غذایی حاوی سولفیت به علائم فوق دچار می‌شوند. سولفیت معمولا به عنوان ماده‌ی نگهدارنده به مواد غذایی فرآوری شده‌ای نظیر کیک‌ها و کلوچه‌ها، مرباها، چیپس سیب زمینی، شربت‌ها، نشاسته، سرکه و ... اضافه می‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص شگفت انگیز جوانه‌ها برای سلامتی
بیماران مبتلا به آسم معمولا بیشتر از سایرین در معرض حساسیت به سولفیت قرار دارند.
لپه سرشار از ماده‌ی معدنی کم مقداری به نام مولیبدن است که می‌تواند به زدایش (دفع) سولفیت از بدن کمک کند. یک فنجان لپه‌ی پخته شده‌ی خنک می‌تواند تقریبا دو برابر ارزش روزانه‌ی توصیه شده را برای این ماده‌ی معدنی در رژیم غذایی فراهم کند.
۵: بهبود سلامت قلب
لپه برای سلامت قلب بسیار مفید است؛ زیرا به کاهش تجمع پلاک‌ها در عروقی خونی، و از این طریق، به پیشگیری از بیماری قلبی و عروقی کمک می‌کند. لازم به ذکر نیست که فیبر محلول موجود در این مواد غذایی سطوح کلسترول را کاهش می‌دهد، به این ترتیب، خطر ابتلا به بیماری قلبی را نیز کاهش می‌دهد.
بیشتر بدانید: سویا و مضرات احتمالی آن
به علاوه، لپه حاوی پتاسیم است که می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. فشار خون بالا یا هایپرتنشن نیز یکی از عوامل ابتلا به بیماری قلبی است. همچنین، لپه حاوی آمینو اسیدی به نام تریپتوفان است که به تولید سروتونین در بدن و متعاقبا تنظیم خواب و بهبود خلق و خو کمک می‌کند.
۶: کمک به کنترل وزن
لپه غنی از فیبر و پروتئین است می‌تواند در کاهش وزن به خوبی به شما کمک کند. حتی مصرف مقدار اندکی از این ماده‌ی خوراکی باعث می‌شود به مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید.
به علاوه، لپه یک ماده‌ی غذایی مقوی (غنی از ویتامین B۱، ویتامین B۵، ویتامین K، اسید فولیک، آهن، منیزیوم، روی [زینک]، و غیره) و عاری از چربی است. به خصوص، این ماده‌ی خوراکی برای افراد گیاه‌خوار به عنوان منبع عالی برای پروتئین تلقی می‌شود.
این مطلب را از دست ندهید: خوراک لوبیا سبز بخورید تا افسرده نشوید
لپه علی‌رغم این‌که حاوی کالری اندکی است، به دلیل دارا بودن کربوهیدرات‌های پیچیده، می‌تواند انرژی مورد نیازتان را تامین کند. به سادگی می‌توانید لپه‌ی پخته شده را به سالادها، سوپ‌ها، خورش‌ها، و حتی برگر‌ها اضافه کنید تا از فواید آن برای سلامتی بهره‌مند شوید.
۷. کمک به درمان سندرم روده‌ی تحریک پذیر
از خواص لپه این است که برای مقابله با اختلالات گوارشی نظیر سندرم روده تحریک پذیر و دیورتیکولوز بسیار مفید است، زیرا حاوی مقدار زیادی فیبر محلول است.
غالبا به افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر توصیه می‌شود مقداری زیادی فیبر محلول (به جای فیبر نامحلول) را در رژیم غذایی‌شان قرار دهند؛ زیرا فیبر محلول به افزایش حجم و تسهیل حرکت مدفوع در روده کمک می‌کند.
نکاتی برای تهیه و پخت لپه
قبل از آماده‌سازی نخود‌های خشک برای پخت غذا، چه نخود کامل و چه لپه، هرگونه آلودگی و مواد اضافه‌ی همراه‌شان را پاک کنید. قبل از پخت نخودِ کامل لازم است آن را حداقل هشت ساعت در آب سرد خیس کنید، در حالی‌که لپه به آماده‌سازی قبل از پخت نیاز ندارد. برای پختن لپه کافی است آن را در یک ظرف بریزید و سه فنجان آب به آن اضافه کنید. سپس اجاق را روشن کنید تا آب به جوش بیاید، آن‌گاه شعله را پایین بیاورید، و درِ ظرف را بگذارید و اجازه دهید با شعله‌ی کم به آهستگی حرارت ببیند.
این مطلب را از دست ندهید: کتلت، غذایی مناسب برای ورزشکاران
پختن نخود کامل معمولا یک ساعت به طول می‌انجامد، ولی لپه بعد از حدود نیم ساعت نرم می‌شود. ممکن است در ۱۵ دقیقه‌ی ابتدایی پختن لپه، روی سطح آب کف تشکیل شود که می‌توانید به راحتی آن را با یک قاشق بردارید.
مضرات لپه (موارد احتیاطی و منع مصرف)
لپه نیز همانند سایر حبوبات دارای خاصیت نفاخ است، از این رو توصیه می‌شود قبل از مصرف مدتی خیسانده شده و سپس آب آن دور ریخته شود.
توصیه می‌شود افراد مبتلا به بیماری آسم، از مصرف لپه و سایر غذا‌های نفاخ پرهیز کنند.
انتهای پیام/
