محمدصادق کریمی، کارشناس حوزه نفت و گاز در گفتگو با  خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،درباره ماهیت بورس نفت گفت: در میان کارشناسان و مسئولین کشور، تلقی‌ها از بورس نفت و عرضه نفت در بورس متفاوت است  به این معنی که آن چیزی که مسئله ما است و به نوعی وقتی در داخل می‌گویند عرضه نفت خام در بورس راه حل خوبی است، لزوما با چیزی که در ادبیات اقتصادی دنیا درباره بورس نفت می‌گویند فرق دارد.

وی افزود:در دنیا بورس را به عنوان یک راهبرد برای مقابله با تحریم نمی شناسند و در واقع بورس‌های دنیا مشکل فروش نفت کشورها را حل نمی کنند.

کریمی تصریح کرد: عرضه نفت ایران در بورس انرژی به معنی بورس نفت و محموله هایی است که به دلیل تحریم یا دلیل دیگری فروش نرفته است. در این شرایط باید از ظرفیت بخش خصوصی که در کنار ظرفیت وزارت نفت است استفاده کرد ؛راهکار این است که یا آنها فرابخوانیم و با ضمانت یا بی ضمانت به این شرکت های خصوصی نفت بدهیم؛ یا نفت را وارد بورس کنیم و بگویم هر کسی علاقمند است بخرد.

وی درباره شیوه ردیابی نفت ایران در بازار جهانی اظهار داشت: سوالی که مطرح می شود این است که شناسایی نفت ایران عملا در شرایط تحریم چگونه اتفاق می‌افتد. ما می‌دانیم در دوره قبل تحریم‌ها، آمریکا هر 6 ماه یک بار نفت چین و هند و کره را چک می کرد. نمیدانم دقیقا چطور این چک کردن رخ می دهد اما به ذهنم می رسد که یکی در آمریکا برگه ماموریت پر می کند، به چین می رود و از شرکتی که از ایران نفت خریده نمونه‌گیری می کند و بعد مقایسه می‌کند که آیا ویژگی های نفت ایران را دارد یا خیر. یا اینکه از روی حمل و نقل کشتی ها یا تراکنش مالی یا چک کردن نفت از تانکر ها مشخص می شود.

وی افزود:به نظر بنده مورد دوم منطقی‌تر به نظر می رسد. همچنین باید توجه داشت اسناد فروش نفت کشور قابل تغییر است و اتفاقا دست بخش خصوصی در مقایسه با وزارت نفت در این حوزه بازتر است.

ارزی بودن شیوه تسویه در بورس نفت ، باعث کاهش صادرات و دسترسی به درآمد آن می شود

این کارشناس حوزه نفت و گاز درباره شیوه تسویه پرداخت ها در بورس نفت تصریح کرد: از سویی باید ببنیم تسویه نفت خام با چه ارزی باید انجام شود و با ارزی بودن شیوه تسویه، صادرات نفت و دسترسی درآمد ما کم می شود. ما باید تصمیم بگیریم که ریال را مبنای قیمت گذاری و تسویه قرار دهیم.

وی ادامه داد:در سازوکار بورس عرضه کننده قیمت پایه را تعیین می‌کند و طبق قاعده قیمت از آن مبلغ پایین نمی‌آید می بایست قیمت ریالی بگذاریم و براساس آن رقابت انجام شود. اگر حجم محموله ها را کوچک و به ویژه حواله ای کنیم، می‌توان ضمانت از بانک داخلی گرفت که این ضمانت‌ها قابل احصا هم هست.

کریمی گفت:برای تسهیل این کار پیشنهاد من این است نفت خام در قراردادهایی که یک طرفش شرکت نفت است، با حجم کوچک عرضه شود و این قراردادها قابل انتقال به غیر هم باشد. اگر قرارداد 1000 بشکه‌ای باشد، خریدار خرده پا هم می‌تواند نفت بخرد و ریالی هم بخرد. صادرکننده هم می‌تواند دنبال این قراردادهای کوچک باشد و تجمیع آنها از خرده پاها، محموله‌ای بزرگ دریافت کند و صادر کند.

برای خریدار به بورس نفت نباید شرط ورود گذاشت

وی در خصوص راهکار عملکرد بهتر بورس خاطر نشان کرد:برای خریدار در بورس نباید شرط ورود بگذاریم ؛ 10 درصد معامله را بگیریم و اجازه دهیم کار صورت گیرد .اما نکته اینجا است در شرایطی که ما با تحریم ها روبرو هستیم، سرعت حرکت ما برای حل مشکل با سرعت نزدیک شدن به 14 آبان همخوانی ندارد.

وی افزود:اکنون یک مصوبه برای بورس نفت در سطح سران داریم که باید اجرایی شود که البته یک اشکال اساسی دارد و آن ارزی بودنش است.باید جلوی خریدار گزینه بگذاریم که هم تسویه به صورت ریالی است و هم ارزی و او خودش انتخاب کند. ولی سرعت اجرای آن مهم است.

این کارشناس اقتصادی گفت: در حال حاضر شاهد کاهش صادرات نفت هستیم. پیشتر به بورس نفت فکر نکردیم اما الان باید نفت را عرضه کنیم ببینم اگر شیوه ارزی مشکل دارد سریع شکل تسویه را تغییر دهیم. این فعالانه عمل کردن است که منتج به نتیجه می شود.

کریمی ادامه داد: زنگنه در خصوص راه اندازی بورس نفت اعتقاد دارد این مصوبه تصمیمی در سطح سران است یعنی کشور چنین تصمیمی گرفته است. در حالی که عرضه یک کالا در بورس چیزی در حد تعامل بین شرکت بورس انرژی و شرکت عرضه کننده است. یعنی این وزارت نفت اراده‌ای برای اجرای این روش و حل اشکالات آن ندارد. حتی این مصوبه در ابتدا تایید هیات دولت را نگرفت و به سطح سران سه قوه ارجاع داده شد. لذا اگر این سرعت در اجرا رخ ندهد ما شکست می خوریم.

سقف معامله ،گلوگاه تفاوت  بورس نفت و بورس پتروشیمی است

این کارشناس حوزه نفت و گاز با مقایسه بورس نفت با بورس پتروشیمی اظهار داشت: مسئله نفت در بورس را نمی توان با بورس پتروشیمی را مقایسه کرد. در بورس پتروشیمی معامله سقف دارد ولی محموله صادرات سقف معامله ندارد. در بورس پتروشیمی به قیمت پایه عرضه می شود و تکلیف شده با نرخ دولتی باید تسویه شود ولی خریدار آزاد است به هر قیمتی خواست بفروشد.

وی افزود:در بورس پتروشیمی عرضه داخلی صورت می گیرد در بورس نفت صادراتی است. به طور کلی گلوگاه تفاوت این دو هم سقف معامله است. بدون سقف معامله قیمت بالا می رود. ضمن آنکه باید قیمت پایه را از قیمت معامله جدا کرد.

گفتنی است ، در روزهای گذشته شورای عالی هماهنگی اقتصادی با هدف متنوع‌سازی روش‌های فروش نفت، طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی در داخل کشور به صورت ارزی را تصویب کرد. سپس علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در مورد مراحل پیاده‌سازی این مصوبه به خبرگزاری رسمی دولت توضیح داده و اعلام کرد: «امیدوارم عرضه نفت خام در بورس انرژی از هفته آینده آغاز شود که در آن صورت به شکل محموله های پنج هزار بشکه ای و در مجموع یک میلیون بشکه خواهد بود».

انتهای پیام/