در ابتدای این جلسه  سلطانخواه، رئیس کمیسیون نخبگان و آینده نگاری علم و نوآوری با اشاره به سابقه فعالیت‌های این کمیسیون در رابطه با موضوع مهاجرت تحصیلی گفت: نتایج بررسی‌ها و مطالعات صورت گرفته در جلسات این کمیسیون در قالب کتابی توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شده است که در این کتاب روند مهاجرت تحصیلی دانشجویان در جهان مورد توجه قرار گرفته است.

پس از سخنان  سلطانخواه، ادامه جمع ­بندی و خلاصه‌ای از روند مهاجرت تحصیلی دانشجویان در جهان طی گزارشی ارائه شد؛ که در بخش اول این گزارش آمار مهاجرت دانشجویان در جهان به تفکیک ۱۷ کشور براساس گزارش انستیتو آمار یونسکو (UIS) تا سال ۲۰۱۴ و همچنین نماد‌های مربوط به شاخص­‌های کلیدی (تعریف شده توسط یونسکو) که شامل نرخ مهاجرت دانشجو به خارج از کشور، نرخ ناخالص ثبت نام خارج از کشور و نرخ مهاجرت دانشجو به داخل کشور هستند؛ مورد دسته بندی قرار گرفت.

 

در بخش دیگر این گزارش تحقیقاتی، مهاجرت تحصیلی دانشجویان به آمریکا و بالعکس براساس گزارش انستیتو آموزش بین المللی (IIE) به طور خاص و در بخش سوم روند تغییرات تعداد دانشجویان مهاجر برخی کشور‌ها به آمریکا در ۱۷ سال اخیر بر اساس گزارش انستیتو آموزش بین المللی (IIE) بررسی شد.

 

در این گزارش آمار مهاجرت چند کشور از اروپا، آسیای شرقی، امریکا، غرب آسیا و کشور‌های اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و این نکته مورد اشاره قرار گرفت که در چهار کشور اروپایی عموما مقصد مهاجران امریکا نمی­باشد، بلکه کشور‌های داخل اروپا است.

 

براساس گزارش مذکور تعداد کل دانشجویان مهاجر ایرانی در کشور‌های دیگر حدود پنجاه هزار نفر با نرخ مهاجرت به خارج ۱/۱ درصد می­باشد و همچنین تعداد مهاجر مهمان در ایران براساس آمار وزارت علوم و بهداشت ۱۱۲۸۸ نفر با نرخ مهاجرت به داخل ۰.۲ درصد است.

در ادامه این گزارش تأکید شد بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی تا سال ۲۰۱۴ در آمریکا با تعداد ۹۶۹۶ نفر بوده و پس از آن کانادا با ۴۲۵۴ دانشجو و ایتالیا با ۳۶۳۷ دانشجو رتبه دوم و سوم درپذیرش دانشجوی ایرانی را دارا هستند.

در بخش دیگری از این گزارش با بررسی فرآیند تبادل دانشجو در ایالات متحده آمریکا؛ چین در سال ۲۰۱۶ -۲۰۱۵ با تعداد ۳۲۸۵۴۷ دانشجو مقام اول را در ارسال دانشجو به امریکا داشته و همچنین تعداد ۱۶۵۹۱۸ دانشجوی هندی در امریکا به تحصیل اشتغال داشته­اند که با این تعداد دانشجو، هند مقام دوم را به خود اختصاص داده است.

همچنین عربستان سعودی هم با تعداد ۶۱۲۸۷ دانشجو در آمریکا مقام سوم را دارد که حضور این تعداد دانشجو ۲/۰۶ میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا کمک کرده است.

 در ادامه نیز جایگاه جمهوری اسلامی ایران در تبادل دانشجو به آمریکا مورد بررسی قرار گرفت و بر همین اساس در سال ۲۰۱۷ – ۲۰۱۶ تعداد ۱۲۶۴۳ دانشجوی ایرانی در امریکا به تحصیل مشغول بوده‌اند که این تعداد ۴۳۱ میلیون دلار به اقتصاد امریکا کمک کرده ­اند و در نتیجه ایران مقام یازدهم را در اعزام دانشجو به امریکا داشته است.

بنا بر آمار ۱۱۵۹۹ دانشجوی انگلیسی در آمریکا به تحصیل اشتغال داشته اند که ۴۲۱ میلیون دلار به اقتصاد آمریکا کمک کرده اند و با این آمار انگلیس مقام دوازدهم را در ارسال دانشجو به امریکا داشته است؛ حال آنکه در مقابل ۳۸۱۸۹ دانشجوی آمریکا در انگلیس به تحصیل اشتغال داشته اند و این در حالی است که ۳۲۸۵۴۷ دانشجوی چینی در آمریکا مشغول به تحصیل بوده اند و ۱۱۴۳ میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا کمک کرده و در مقابل ۱۲۷۹۰ دانشجوی آمریکایی در چین مشغول به تحصیل بوده اند.

همچنین در این گزارش در مورد تفکیک دانشجویان ایرانی در آمریکا در مقاطع تحصیلی مختلف آمده است: فوق دیپلم و کارشناسی ۷/۷ %، کارشناسی ارشد و دکتری ۷۵.۸ %، مهارتی ۱۴.۸ % و سایر ۱.۸ % و بر همین اساس ۷۵.۸ درصد از مهاجرت‌های تحصیلی دانشجویان ایرانی به ایالات متحده آمریکا از بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بوده که ایران بیشترین، هند و ترکیه بعد از ایران، بیشترین میزان ارسال دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی را به خود اختصاص داده است.

در ادامه این جلسه اعضا به بیان نظرات و پبشنهاد‌های خود پرداختند، که اهم آن به شرح ذیل است: تنظیم جدول مقایسه­ای براساس نرخ مهاجرت، شناسایی روند جذب دانشجو در کشور‌های موفق، بررسی علل و عوامل مهاجرت نخبگان در کشور‌های مهاجر فرست، احصاء برنامه­های مهاجرتی و بورس در کشور‌های پیشرو، فرصت‌ها و تهدید‌های مهاجرت نخبگان به خارج و عدم بازگشت آن‌ها، نبود جذابیت‌های علمی و خدمات رفاهی در بهره­گیری از نخبگان درکشور، توجه به مزیت­های اقتصادی پذیرش تحصیلی دانشجویان، احصاء آمار مهاجرت نخبگان ایرانی به تفکیک رشته تحصیلی، سیاستگذاری چرخش نخبگان در کشور و تقویت تمایل به بازگشت مهاجران به کشور.

 

در پایان این جلسه  سلطانخواه نیز گفت: براساس تحلیل و رهیافت، جغرافیای مهاجرت ثابت نیست و در طول زمان با تغییراتی همراه است که این تغییرات به سیاست‌ها و برنامه‌های دولت‌های کشور‌های مهاجرپذیر مربوط می‌شود.

وی افزود: همانطور که در گزارش آمده است، کاهش "درصد پذیرش دانشجوی مهاجر" در آمریکا از ۲۸ درصد کل دانشجویان مهاجر در سال ۲۰۰۱ به ۲۵ درصد در سال ۲۰۱۶ نشان از تغییر جغرافیای مهاجرت دارد که این تغییرات به سیاست‌ها و برنامه‌های دولت‌های کشور‌های مهاجرپذیر مربوط می‌شود و در سال ۲۰۱۶، چین بیش از ۱۰ درصد از کل دانشجویان مهاجر جهان را در خود جا داده است.

 

انتهای پیام/