به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، مصطفی ابراهیمی مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه گفت: شپش انگل اجباری خارجی و خونخوار جوامع انسانی است که قدمت آن به دوران قبل از تاریخ بازمی گردد، اگر چه در مناطق متعددی بهبود وضعیت بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی به شپش داشته است، اما همچنان این انگل گستردگی جهانی دارد.

وی با بیان اینکه این بیماری در محل‌های پر جمعیت و در زمان جنگ به علت عدم توجه به بهداشت فردی، بیشتر مشاهده می‌شود، افزود: شپش در کودکان، بسیار شایع‌تر از بزرگسالان و در جنس مونث نیز شایع‌تر از جنس مذکر است.

ابراهیمی ادامه داد: این حشره به دنبال تماس‌های نزدیک بین فردی یا هنگامی که افراد خانواده در فصول سرد برای تامین گرما لباس‌های بیشتری می‌پوشند و به صورت دسته جمعی زندگی می‌کنند، از شخصی به شخص دیگر انتقال می‌یابد.

وی با تاکید بر اینکه شپش به جامعه و یا طبقه اجتماعی خاصی تعلق ندارد و تمام افراد جامعه را به خصوص در همه گیری‌ها مبتلا می‌سازد، افزود: بالا بردن سطح آگاهی‌های جامعه، بهبود رفتار‌های بهداشتی، تشخیص و درمان مبتلایان، به ویژه در مراکز تجمع جمعیتی از راه‌های مهم مبارزه با شپش است که این امر، هماهنگی و همکاری گسترده بخش بهداشت با سایر بخش‌های توسعه را می‌طلبد.

نشانه‌های ابتلا به شپش سر

مدیرگروه بیماری‌های واگیر دانشگاه شپش‌هایی که بر روی بدن انسان زندگی می‌کنند را به سه دسته اصلی شپش سر، شپش بدن و شپش عانه تقسیم بندی کرد و ادامه داد: شپش سر اغلب در اثر تماس با اشیای آلوده نظیر حوله، شانه، برس سر، کلاه، شال گردن، روسری، بالشت و لباس‌های خواب که به طور مشترک مورد استفاده قرار می‌گیرند و یا به وسیله صندلی‌های سالن‌های اجتماعات، کلاس ها، وسایل نقلیه عمومی و کمد‌های لباس حمام‌های عمومی و استخر‌ها انتقال می‌یابد.

دکتر ابراهیمی با بیان این موضوع که شپش سر اغلب در ناحیه پشت گردن و بالای گوش و در دختربچه‌ها در ناحیه بستن مو‌ها در کش سر زندگی کرده و تخمگذاری (رشک) می‌کند، تاکید کرد: در صورت وجود غدد لنفاوی متورم و دردناک در نواحی پشت سر و پشت گوش‌ها و هر مورد زخم در ناحیه پشت سر، باید به فکر آلودگی به شپش سر بود.

او نشانه‌های آلودگی به شپش سر را مشاهده تخم، وجود خارش سر و مشاهده شپش بالغ در روی مو‌ها اعلام کرد.

لباس ها؛ زیستگاه اصلی شپش تن

مدیرگروه بیماری‌های واگیر دانشگاه زیستگاه اصلی شپش تن را درز و چین لباس ها، به ویژه لباس‌هایی که نزدیک بدن قرار دارند عنوان کرد و ادامه داد: این انگل لباس را تنها برای مکیدن خون میزبانش ترک می‌کند و به همین دلیل گاهی آن را شپش لباس هم می‌نامند؛ شپش تن در مکان‌هایی با جمعیت متراکم و با وضعیت بهداشتی نابسامان و یا در جوامع فقیر و مواقع بروز بحران‌ها و بلایا دیده می‌شود و به تغییرات درجه حرارت بسیار حساس است؛ حرارت بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد و بدن سرد را به سرعت ترک می‌کند.

او تاکید کرد: برای یافتن آلودگی به شپش تن می‌بایست درز و چین‌های لباس‌ها را بررسی کرد؛ چرا که تنها در موارد آلودگی بسیار شدید است که می‌توان شپش تن را بر روی تن مشاهده کرد، وجود خراش در ناحیه دو کتف که در اثر خاراندن به وجود می‌آید از نشانه‌های وجود شپش تن است.

دکتر ابراهیمی در خصوص شپش عانه نیز توضیح داد: زیستگاه اصلی شپش عانه همانطور که از نام آن مشخص است به طور معمول ناحیه عانه است و تمایل آن به زندگی در محل‌های مرطوب بدن باعث انتخاب این زیستگاه شده است؛ در مواقع آلودگی شدید در نواحی زیر بغل، سطح داخلی فوقانی ران‌ها و سطح قدامی شکم، به ویژه در ناحیه ناف و نوک پستان و سینه و ابرو در مردان پر مو این شپش مشاهده می‌شود. این شپش تنبل بوده و در مواقع خونخواری ممکن است بیش از یک روز به محل ثابتی، چسبیده باقی بماند.

مدیرگروه بیماری‌های واگیر دانشگاه با بیان اینکه هر سه گونه شپش در تمام نقاط جهان انتشار دارند، گفت:، اما اغلب در مناطق معتدل و سردسیر بیشتر یافت می‌شوند، هر چند شپش تن تحت تاثیر بهبود استاندارد‌های زندگی در بسیاری از جوامع در سال‌های اخیر کمتر دیده می‌شود، اما شپش سر و عانه در تمام نقاط جهان به وفور یافت می‌شود.

عوارض «پدیکولوزیس»

او ادامه داد: وجود شپش بدن، سر یا شپش عانه روی بدن شخص، «پدیکولوزیس» نامیده می‌شود که عوارض اصلی آن شامل خارش شدید پوست به علت تلقیح ماده بزاقی و مواد دفعی شپش به زیر پوست، پوسته پوسته شدن و ضخیم شدن پوست در اثر خاراندن زیاد، بروز عفونت‌های ثانویه باکتریال به دنبال خاراندن زیاد پوست (مثل زرد زخم) و در مورد شپش تن ابتلا به بیماری‌هایی همچون تیفوس همه گیر، تب راجعه همه گیر و تب خندق است.

دکتر ابراهیمی مهمترین عارضه شپش را خاراندن شدید دانست که فرد را کلافه، خسته و پریشان و بی خواب می‌سازد و همین امر می‌تواند یکی از علت‌های افت تحصیلی در دانش آموزان باشد.

او ادامه داد: بعضی اوقات پوسته‌های سفید ریز مثل شوره در مو ممکن است با تخم شپش اشتباه شوند، اما باید توجه داشت که تخم‌های شپش به سختی کنده می‌شوند، چون به قسمت ساقه می‌چسبند، در حالی که شوره سر یا سایر پوسته‌ها به راحتی با برس برداشته می‌شوند؛ از طرفی رشک اگر بین دو تا انگشت له شود مانند دانه کنجد صدا می‌دهد در حالیک ه. پوسته سر اینگونه نیست.

پیشگیری از ابتلا به شپش

دکتر ابراهیمی راه‌های پیشگیری از ابتلا به شپش را شست و شوی مرتب سر با شامپو‌های معمولی و شانه کردن مو، شانه کردن روزانه مو‌های سر و تمیز کردن همه روزه برس و شانه، شست و شوی منظم لباس ها، روسری و کلاه، استفاده نکردن از وسایل شخصی دیگران و پرهیز از تماس با اشیاء و لباس‌های فرد آلوده، استفاده نکردن از وسایل آرایش عمومی در آرایشگاه ها، معاینه مرتب مو‌های دانش آموزان، استفاده از ملحفه یک بار مصرف در زمان مسافرت با قطار یا اقامت در مسافرخانه، هتل یا زائرسرا‌ها و سالن‌های ورزشی، عنوان کرد.

مدیرگروه بیماری‌های واگیر دانشگاه درمان شپش سر را استفاده از لوسیون دایمتیکون (دایلیس) یا شامپو پرمترین یک درصد بیان که در مراکز بهداشتی درمانی موجود است.

او تاکید کرد: لوسیون بایستی روی مو‌های خشک استفاده شود و به مدت هشت تا دوازده ساعت روی مو بماند، سپس شسته شود و یک هفته بعد مجدد استفاده شود، اما شامپو پرمترین روی مو‌های مرطوب استفاده می‌شود و به مدت ۱۰ دقیقه روی موی سر می‌ماند سپس شسته شده و هفته بعد مجدد تکرار می‌شود.

دکتر ابراهیمی ضمن تاکید بر این موضوع که شپش سر اغلب در خارج از بدن میزبان زیاد زنده نمی‌ماند، پاکسازی محیط خانه در پیشگیری و درمان همه گیری را بسیار با اهمیت دانست.

او جاروبرقی کشیدن فرش ها، موکت و روکش ماشین و استفاده از شانه دندانه ریز و محلول آب سرکه (نسبت مساوی یعنی نصف پیمانه آب و نصف پیمانه سرکه) در شانه کردن مو را بسیار مهم دانست.
انتهای پیام/م