در این مطلب یادداشت، سرمقاله، عناوین و گزارشات ویژه چهاردهم بهمن‌ماه روزنامه‌ها و جراید سراسر کشور را مطالعه می‌کنید.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، روزنامه‌ها در صفحات خود اخبار، یادداشت، سرمقاله و عناوین ویژه و اختصاصی دارند که بر اساس اتفاقات روز منتشر می‌شود. همچنین جراید در بخش سرمقاله و یادداشت روز به بیان دیدگاه‌ها و نظریات اصلی و اساسی خود می‌پردازند؛ نظراتی که بیشتر با خط خبری و سیاسی این جراید همخوانی دارد و می‌توان آن را سخن اول و آخر جراید عنوان کرد که اهمیت ویژه‌ای در رسانه‌ها نیز دارد.

زوایای پیدا و پنهان برجام اروپایی/علل مردودبودن افزایش یارانه‌ها/هشدار سقوط در شکاف طبقاتی/استیضاح ترامپ به نفع ایران است؟

یادداشت، سرمقاله، عناوین و گزارشات ویژه روزنامه‌های و جراید سراسر کشور چهاردهم بهمن‌ماه به شرح زیر است:


 اقتصاد رفتاری فرصت‌ها، تهدیدها!

 جعفر بلوری در یادداشت امروز کیهان با عنوان " اقتصاد رفتاری فرصت‌ها، تهدیدها! " نوشته؛ ۱- روانشناسان می‌گویند، اغلب آدم‌ها ترجیح می‌دهند از بین دو گزینه «سود بردن» و «زیان ندیدن»، گزینه دوم را انتخاب کنند! دوری از «زیان و خسارت» برای بیشتر آدم‌ها، مهم‌تر از «رسیدن به سود» است. به عبارت دقیق‌تر، انسان‌ها زیان‌گریزند طوری که، تنفر از دست دادن برای آن‌ها تقریبا دو برابر میل به‌دست آوردن است. (دکتر ریچارد تیلر و کاس آرسانستین دو اقتصاددان مشهور آمریکایی).

 
۲- تصورکنید فصل زمستان است و سرمای شدید همه را غافلگیرکرده. مصرف گاز به شدت افزایش یافته و در برخی مناطق کشور، گزارش‌های نگران‌کننده‌ای از افت فشارگاز به دست دولت رسیده است. اوضاع در کشور همسایه نیز که صد‌در‌صد وارد‌کننده گاز است بحرانی است و مقامات آن کشور اعلام کرده‌اند، حاضرند برای واردات ۲۰ درصد گاز بیشتر، دو برابر قیمت قبل را پرداخت کنند.
1
 
باز هم تصورکنید، بررسی‌های دولت نشان می‌دهد، با ۲۰ درصد صرفه‌جویی، می‌توان این معضل را در داخل کشور حل کرد لذا تصمیم می‌گیرد، برای جلوگیری از مصرف زیاد، مردم را به صرفه‌جویی تشویق کند. دولت به این نتیجه هم رسیده که اگر بشود این صرفه‌جویی را به ۳۰ یا حتی ۴۰ درصد رساند، علاوه‌بر اینکه می‌شود جلوی میلیارد‌ها تومان خسارت را گرفت، می‌توان مازاد آن را هم به کشور همسایه‌ای که زمستان سخت جان مردمش را تهدید می‌کند، با قیمت خوب صادر کرد و از این راه «ارز‌آوری» نمود. فواید سیاسی این کمک را هم بگذارید کنار فواید اقتصادی آن. به نظر می‌رسد رسیدن به این هدف سخت است اما، غیرممکن نیست. این را هم در نظر بگیریدکه در صورت نزدیک شدن به این هدف، چه فوایدی عاید کشور خواهد شد.یکی از راه‌ها، استفاده از روش‌های همیشگی است. یعنی در رادیو و تلویزیون به طور مرتب مردم را به صرفه‌جویی تشویق کنیم. به مردم آموزش دهیم که مثلا، جداره‌های در و پنجره‌ها را بگیرید، در خانه لباس گرم بپوشید و تا آنجا که ممکن است، در مصرف گاز صرفه‌جویی کنید. روی قبض‌های گاز هم بنویسیم: «اگر شما از روش‌های صرفه‌جویی در گاز استفاده کنید، سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان صرفه‌جویی خواهی کرد.» و... همه این راه‌حل‌ها، با کمی بالا و پایین، موثرند اما، احتمالا با این روش، به هدف نزدیک هم نخواهیم شد.
 
۳- در بند یک اشاره کردیم که، روانشناسان می‌گویند، انسان‌ها بیشتر از اینکه متمایل به سود باشند، زیان‌گریزند. با استفاده از این اصل روانشناسی شاید بتوان به هدفی که در بند ۲ گفتیم نزدیکتر شد. مثلا با یک تغییرکوچک روی قبوض گاز. اگر روی قبوض به‌جای آن جمله بالایی بنویسم، «اگر شما از روش‌های صرفه‌جویی در گاز استفاده نکنید، سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از دست خواهید داد»، طبق اصل «زیان‌گریزی»، نتیجه بسیار بهتری خواهیم گرفت و در نتیجه به هدف نزدیکتر خواهیم شد! (همان) این سه نکته مقدمه‌ای بود برای رسیدن به موضوع یادداشت امروز یعنی «اقتصاد رفتاری». موضوعی که شاید در شرایط امروز اقتصادی کشور بتواند کمی کمک حالمان باشد. اگر مقصران وضع اقتصادی امروز را به سه گروه، تحریم‌ها، سوء‌مدیریت‌ها و بخشی از جامعه (احتکار، گرانفروشی و...) تقسیم کنیم، شاید بتوان از این علم میان رشته‌ای کمک گرفت و با تلنگری بر ذهن مردم و حتی مسئولین شرایط را بهبود بخشید.
 
در مثال بالا روانشناسی به کمک اقتصاد آمد. (این روش در برخی کشور‌ها و در مورد بنزین، برق و انرژی استفاده شده و نتایج حیرت‌انگیزی نیز به دست آمده است) در تعریف اقتصاد رفتاری آمده؛ علمی «میان رشته‌ای» و ترکیبی از روانشناسی و اقتصاد. هستند روانشناسانی که با کمی مطالعه راجع به اقتصاد، توانسته‌اند در حوزه «اقتصاد رفتاری» بدرخشند و کمک شایانی به حل برخی معضلات مثل آلودگی هوا، اسراف، هدایت مردم به سمت رفتار‌های سازنده اقتصادی و به طور کلی بهبود وضعیت کشورشان کنند آن هم با کمک و هدایت مسئولان به مسیر درست. برخی توانسته‌اند از تهدید‌ها و معضلات حتی، فرصت بسازند و کسب درآمد کنند. (مثال گاز و سرما و کشور همسایه) در مقابل هستند مدیرانی که، فرصت‌ها را به تهدید تبدیل می‌کنند! آن هم در حالی که شعار‌های همان کشورها، دائم وِرد زبانشان است! بیش از این ادامه نمی‌دهیم و به نکته چهارم و تجربه موفق دیگر در این حوزه می‌پردازیم.
 
۴- چرا وقتی در ترافیک هستیم و یک راننده بی‌حوصله، وارد خاکی کنار جاده می‌شود و با خفه کردن مردم با گرد و خاک، به مسیر خود ادامه می‌دهد، رانندگان دیگر هم بلافاصله همین کار را تکرار کرده و وارد حاشیه جاده می‌شوند؟ چرا وقتی در یک جمع، چند نفر از یک سریال نه چندان خوب تلویزیونی یا مثلا از یک برنامه خیلی معمولی زیاد تعریف و تمجید می‌کنند، بقیه هم «کورکورانه» از آن فیلم یا برنامه تعریف می‌کنند؟ چرا وقتی می‌شنویم، «خیلی‌ها» در حال خریدن دلار یا سکه یا خودرو هستند ما به صرف اینکه «خیلی‌ها» این کار را می‌کنند، به انجام این کار گرایش پیدا می‌کنیم، حتی با وجود آگاهی از این نکته که، چنین کاری در کل، به ضرر کل جامعه و ما خواهد بود؟
 
پاسخ این سؤال‌ها را هم که بسیار مهم هستند، می‌توان در همین علم میان‌رشته‌ای جست. به قول پزشک‌ها «تشخیص نیمی از درمان است.» با تشخیص دلایل بروز چنین رفتار‌های جمعی می‌توان راحت‌تر راه‌حل را یافت و بعضا جلوی برخی فجایع انسانی را گرفت. برای درک بهتر مسئله، زمین‌لرزه ۵/۲ ریشتری سال ۹۶ را که تهران را لرزاند و مردم با مشاهده هجوم عده‌ای به خیابان‌ها و پمپ بنزین‌ها، به خیابان‌ها و پمپ بنزین‌ها هجوم آوردند را به یاد بیاورید. عده زیادی از مردم با مشاهده وحشت دیگران (نه زمین‌لرزه) به وحشت افتادند! خیابان‌ها قفل شد، پمپ بنزین‌ها شلوغ و مصرف بنزین به شدت بالا رفت. اگر زمین‌لرزه قوی‌تر بود و باعث خرابی و ریختن آوار بر سر مردم می‌شد، با خیابان‌های قفل‌شده، چطور می‌شد به مصدومان و زیر آوار ماندگان کمک کرد؟! قطعا، با این «تقلید کورکورانه» فاجعه بزرگی رخ می‌داد اگر زمین‌لرزه یکی دو ریشتر بالا یا پایین می‌شد.
 
تشخیص روانشناسان از دلیل بروز این رفتارها، اما این است: «مردم از بقیه یاد می‌گیرند». «مردم گاهی قرائن، حواس آشکار و عقل و علم خود را هم نادیده می‌گیرند.» گاهی به خاطر اطلاعاتی که از رفتار دیگران دریافت می‌کنند، و گاهی حتی به خاطر اینکه، تمایلی ندارند با «گروه» و «اکثریت»، مخالفت کنند! این موضوع می‌تواند مثبت باشد و با کمی مدیریت مسئولان دولتی، نتایج خوبی به همراه داشته باشد. مثلا تصور کنید اکثریت دانشجویان خانم در یک دانشگاه چادری هستند، قطعا طبق این اصل، برای بد‌حجاب‌ها شرایط سخت‌تر خواهد شد و احتمال چادری شدن آن‌ها افزایش خواهد یافت. عکس این موضوع نیز کاملا صادق است!
 
۵- غرض از ذکر این مطالب، اعلام این نکته است که، برخی معضلات بزرگ، راه‌حل‌های کوچک دارند و می‌توان از برخی معضلات و تهدید‌ها فرصت ساخت. برخی اما، از «فرصت» تهدید می‌سازند! و با ترساندن مردم، به تهدید‌ها اعتبار می‌بخشند!‌ می‌توان مثل همان‌هایی که سنگشان را به سینه می‌زنیم، تلاش کنیم و به نتیجه برسیم. هیچ کشوری با آویزان شدن به این و آن به جایی نرسیده. فقط مدیر با‌اراده و دغدغه‌مند است که «می‌تواند.» مدیر اگر دغدغه‌مند باشد، راه‌حل را در پشت میز و «حرف‌درمانی» نمی‌جوید.  باور بفرمایید بسیاری از کشور‌ها از همین تهدیدِ «آلودگی هوا و محیط زیست» فرصت ساخته ضمن کاستن از میزان آلودگی، برای مردم کسب و کار ایجاد کرده و پول و ثروت ساخته‌اند.
 
۶- جامعه تشکیل شده از «فرد» از این روی، با «تربیت» افراد از دوران کودکی، می‌توان یک «جامعه تربیت‌شده» ساخت که موقع وقوع زلزله، برای وقوع بحران تلاش نکند! فرهنگ بر اقتصاد مقدم است. با ساختن فرهنگ چه‌بسا اصلا، معضل به آن اندازه‌ای نشود که نیازی به یافتن راه‌حل آنچنانی داشته باشیم.  به بیان دقیق‌تر، اگر مسئله «فرهنگ» حل شود، بسیاری از معضلات حتی اقتصادی، سیاسی و... اصلا به وجود نمی‌آیند که نیازی به یافتن راه‌حل باشد. آیا فردی که اعتقادات مذهبی قوی دارد، در ظاهر و باطن از گناه گریزان و به حساب و کتاب قیامت باور دارد، رشوه می‌گیرد؟! اختلاس می‌کند؟! پاسخ روشن است. اگر فردی را می‌بینیم که اعتقادات مذهبی دارد، اما رشوه می‌گیرد، این فرد مذهبی به مفهوم واقعی کلمه نیست، حالا تصور کنید در شرایطی که احتیاج به تقویت دین و فرهنگ بیش از هر زمانی ملموس است، برخی به جای حمایت از بخش‌های دینی و فرهنگی، بودجه آن را کاهش داده و یا تقریبا حذف می‌کنند! این اقدام می‌تواند برای جامعه آسیب‌های جدی در پی داشته باشد. نکته‌هایی که اشاره کردیم راه‌هایی برای تشخیص بیماری و درمان آن و بعضا حتی «مُسکن» بود. راه‌حل ریشه‌ای همان است که در آخر گفتیم. به قول رهبر عزیز انقلاب، راه‌حل، بازگشت به «ارزش‌های اول انقلاب است.»

  وزارت دفاع متعهد به تجهیز نیرو‌های مسلح

امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح در یادداشت امروز ایران با عنوان "  وزارت دفاع متعهد به تجهیز نیرو‌های مسلح " نوشته؛ در ایام چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، ورود به دهه پنجم انقلاب شکوهمند اسلامی را جشن می‌گیریم که بیش از پیش آثار و ثمرات آن بر همه ملت ایران و جهانیان آشکار شده است. پیشرفت‌های متعدد ایران در عرصه‌های مختلف علمی، صنعتی، فناورانه، اجتماعی، علوم انسانی و پزشکی از جمله آن است و برجسته‌ترین این پیشرفت‌ها، اعم از سخت افزاری و نرم افزاری در عرصه دفاع و نیرو‌های مسلح روی داده است. امروز میهن عزیز اسلامی به برکت انقلاب دارای ارتش حزب‌اللهی، انقلابی، کارآمد و به تعبیر فرماندهی معظم کل قوا، شجره طیبه است که با داشتن فرماندهان و کارکنان ولایی، مؤمن، متدین و جهادی و پرتلاش در سطوح مختلف از دل آحاد ملت مسلمان ایران شکل گرفته و خود را فدائیان انقلاب، میهن عزیزمان، مردم و ولایت فقیه می‌دانند.

1

از سوی دیگر به برکت انقلاب اسلامی، ملت عزیزمان حامی دیگری یافته است؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که برای حفظ و تأمین امنیت ملت و کشور در دوردست‌ها جانفشانی می‌کنند و با دارا بودن فرماندهان و کارکنان شجاع، دلسوز و مخلص به عهدی که با خدا و ملت بسته‌اند، پایبندند. در کنار این‌ها بسیج سرافراز هم بدون چشمداشت در همه عرصه‌های امنیت عمومی و محرومیت زدایی و ارائه خدمات اجتماعی حضور فعال و سازنده دارد و در خدمت کشور است. مردم ایران، بصیرتر از همه دوران‌ها در کنار نظام اسلامی و نیرو‌های مسلح‌شان هستند و اطمینان دارند که سربازان آنان در ارتش عزتمند، سپاه پاسداران مقتدر، بسیج همیشه در صحنه و نیروی انتظامی زحمتکش هر روز آماده‌تر از گذشته نسبت به دفاع از ملت شریف ایران، انقلاب اسلامی، میهن عزیز و آرمان‌های بلند و مقدس انقلاب و امام راحل و اسلام ناب محمدی هستند و در این راه آرام و قرار ندارند. نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، نماد وحدت، همدلی و مدیریت جهادی در کشور هستند که توانسته‌اند در دوران‌های مختلف با تأسی به راه امام راحل و شهدای گرانقدر در عرصه‌های مختلف علمی، فناوری، رزمی و پشتیبانی از شرایط دشوار تحمیلی دشمن عبور کنند و به قله‌های سرافرازی دست یابند.

در کنار همه نیرو‌های مسلح جانفشان، به برکت انقلاب اسلامی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح با ظرفیت بسیار بالای علمی، فناوری و دانشمندی، خود را متعهد به تجهیز این نیرو‌ها به جدیدترین و پیشرفته‌ترین فناوری‌های رزمی و حمایت از خانواده‌های نیرو‌های مسلح می‌داند و در این راه تلاش پرثمری را از خود نشان داده و در آینده نیز درخشان‌تر از گذشته خواهد بود. تقارن جشن پیروزی چهلمین سال انقلاب اسلامی با رسوایی‌های استکبار جهانی از ثمرات مهم بین‌المللی انقلاب بود که بعد از این مدت، حقانیت کلام و شعار ملت شریف ایران برای جهانیان مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن و عهدشکنی، دشمنی، کینه‌توزی و شیطان بزرگ بودن، مؤکداً آشکار شد و به جهانیان بیش از پیش اثبات شد که ملت ایران دوستدار صلح و ثبات در جهان است. به ملت عزیزمان این اطمینان را می‌دهیم که برای دفاع از آنان و سرزمین‌مان و آرمان‌های امام و شهدا و در اطاعت از فرمانده معظم کل قوا ذره‌ای عقب نشینی نخواهیم داشت و برای عمل به این عهدمان و برای ارتقای توان دفاعی‌مان از هیچ کشور و قدرتی هراس به خود راه نخواهیم داد و با شجاعت و همدلی ملت، دولت و جوانان و ظرفیت‌های علمی کشورمان به پیشرفت‌هایمان ادامه خواهیم داد.

انقلاب پیشروی تمدن ساز خود را ادامه می‌دهد

دکتر ابراهیمی مدیر عامل بانک انصار در یادداشت امروز جوان با عنوان "انقلاب پیشروی تمدن ساز خود را ادامه می‌دهد" نوشته: انقلاب اسلامی در واپسین دهه‌های قرن بیستم در شرایطی که نظام دو قطبی بین‌الملل تحت‌تأثیر کشمکش‌های آشکار و پنهان امریکا و شوروی که هر یک در راستای منافع خود در پی پیشی گرفتن از رقیب، کنترل و هدایت رویداد‌های جهانی بودند، به وقوع پیوست.

1

در چنین وضعیتی پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در یکی از مهم‌ترین مناطق راهبردی جهان آن هم در حوزه نفوذ امریکا و در همسایگی شوروی، پدیده‌ای عجیب و معجزگون به شمار می‌رفت که اراده کرده بود هنرمندانه، دین را به عرصه حاکمیت بشری بازگرداند.

با ظهور الهام‌بخش این قدرت روز‌افزون و حرکت عظیم، نظام سلطه و استکبار؛ وحشت‌زده، منفعل و مستأصل برابر آن صف‌آرایی همه‌جانبه‌ای را طراحی و در تقابلی ۴۰ ساله، تاکنون انواع سناریو‌های سخت، نیمه‌سخت و نرم را در اشکال و سطوح متفاوت برای دشمنی با ایران اسلامی عملیاتی کرده است.

به فضل الهی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران با اهتزاز پرچم ولایت فقیه، تحت زعامت و رهبری‌های داهیانه و حکیمانه امامین انقلاب اسلامی و به پشتوانه حضور آگاهانه، مؤمنانه و انقلابی آحاد ملت عظیم‌الشأن ایران در عرصه‌های مختلف دفاع از انقلاب و دستاورد‌های سترگ آن و پایبندی به آرمان‌ها و ارزش‌های بلند شهیدان، از تمامی میدان‌های مصاف با دشمنان از فتنه آشوبگری و تجزیه‌طلبی ضد‌انقلاب در ماه‌های اولیه پیروزی تا جنگ تحمیلی هشت ساله و سپس در جدال با توطئه‌های شوم و شیطانی بعد از دفاع مقدس مانند فتنه‌های ۷۸، ۸۸ و ۹۶ سربلند و سرافراز بیرون آمده است و امروز نیز به برکت همین پشتوانه‌های الهی و مردمی با فائق آمدن بر تحریم‌های ظالمانه و جنگ همه‌جانبه اقتصادی امریکا و متحدان شیطان بزرگ، پیش روندگی تمدن‌ساز خود را ورای محاسبات و مناسبات ساخته و پرداخته اتاق‌های فکر بلوک سلطه و صهیونیسم ادامه خواهد داد.

در ایام گرامیداشت ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی حقایق و واقعیت‌های موجود نشان می‌دهد روند سقوط قدرت امریکا و پایان دوران ابرقدرتی کاخ سفید شتاب یافته است و در مقابل با وجود خواست خناسان داخلی و خارجی، این ملت ایران و انقلاب اسلامی هستند که با تأسی به قرآن، اسلام و ولایت، در هندسه قدرت جهانی تجلی شکوهمند و افتخار‌آمیزی برای امت اسلامی و بلکه ملت‌های حق‌طلب و عدالتخواه عالم رقم زده‌اند.

اینجانب به نمایندگی از آحاد مدیران و کارکنان بانک انصار، در این لحظه‌های باشکوه و شورانگیز؛ یاد، خاطره و آرمان بلند قافله شهیدان انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مدافعان حرم و حریم امنیت کشور به ویژه بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران حضرت روح‌الله (ره) را پاس داشته و در خجسته ایام‌الله دهه فجر که در تلاقی با ایام فاطمیه تلاقی الهام‌بخش و معناداری را رقم زده است، با تأکید بر نصب‌العین قرار دادن منویات و رهنمود‌های مقام عظمای ولایت و رهبری حضرت امام خامنه‌ای (مدظله العالی)، آمادگی‌های همه‌جانبه این مجموعه ارزشی و پیشرو در حوزه اقتصاد مقاومتی و پیشگام در نیل به «بانک تراز انقلاب اسلامی»، برای نقش‌آفرینی‌های بزرگ در خدمت صادقانه به مردم شریف و عزیز ایران و صیانت از اهداف و راهبرد‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی در حوزه بانکداری را اعلام داشته و اطمینان می‌دهیم در این مسیر مبارک از هیچ تلاشی فروگذار نخواهیم کرد.

یک انقلاب و دو گفتمان

علیرضا صدقی در سرمقاله امروز ابتکار با عنوان "یک انقلاب و دو گفتمان" نوشته:چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی از جهات مختلف متفاوت و گاه متعارض حایٔزاهمیت است بهطوری که بسیاری از تحلیلگران سعی دارند در قالب‌های گفتمانی متکثر به تحلیل و ارزیابی آن بنشینند. فارغ از چیستی هریک از این تحلیل‌ها و نسبت هرکدام با واقعیت‌های موجود جامعه، ارایٔه و اظهار آنها فرصتی به دست میدهد تا پژوهنده بیطرف به تحلیل این گفتمان‌ها نشسته و در قالب یک «تحلیل گفتمانی» از ابعاد و ظرفیت‌های آنها درکی نزدیکتر به واقعیت پیدا کند. چه اینکه تحلیل گفتمانی تلاشی برای دستیابی به اندیشه‌های پنهان در پس متن است. واکاوی آنچه در پساپشت بازی‌های زبانی و لفاظی‌های سیاسی بهدست میآید، حقیقتی عینی را پیش روی پژوهشگر قرار میدهد. نخست باید دانست که انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ بیش از هر چیز نتیجه اراده جمعی مردمانی بود که در مقطع تاریخی مورد اشاره، به وفاقی «میانطبقهای» دست یافته بودند. وفاقی که در پناه آن و با استفاده از ظرفیت‌ها و امکاناتش توانستند خواستههاشان را از ورای انباشت مطالبات روزمره گروه‌های متکثر اجتماعی بر نظام حاکم تحمیل کرده و تغییری بنیادین را در ساخت، ساختار و بافتار حکومت ایجاد کنند.

1

نتیجه آن شد که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تمام گروه‌های سیاسی ـ. چه آنها که به مبارزه‌های پارلمانتاریستی روی آورده بودند، چه آنها که پیروزی را از کف خیابان و حضور توده مردم در جامعه جستجو میکردند و چه آنها که مشی مسلحانه در مواجهه با حکومت برگزیده بودند ـ. خود را پیروز این انقلاب میدانستند. گرچه این حس مشترک پس از چندی و در منازعه قدرت فرونشست و مردم از میان تمام آنها، یک مسلک و مرام و روش را برای حکومت آینده برگزیدند.

نتیجه انتخاب مردم «جمهوری اسلامی» بود. روش و ساختار حکومتی که توانست با رای ۹۸ درصدی موجودیت خود را به قویترین شکل ممکن اعلام کرده و همه رقبای سیاسی داخلی و خارجی را صحنه خارج کند. همین اقبال عمومی و همراهی و همدلی بدنه اجتماعی و لایه‌های گوناگون قدرت بود که توانست اداره نبردی هشت ساله در بیش از ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور متخاصم را ممکن سازد و تمامیت ارضی کشور را در شرایط بحرانزده انقلابی حفظ کند.

فرصتی که با همه پستی و بلندی‌ها و آزمون و خطا‌های فراوانش، همواره بهعنوان تجرب‌های گرانبها در خاطر جمعی ایرانیان به یادگار خواهد ماند. اما پس از جنگ تحمیلی و فرونشستن گرد و غبار آن، آرامآرام رقابت‌های سیاسی رنگ تاز‌های به خود گرفت. حالا همان گروه پیروز سال‌های نخست انقلاب سعی داشتند و هنوز هم سعی دارند که با گفتمان‌هایی متفاوت و بعضا متعارض اداره امور را در نهاد‌های انتخابی حاکمیت به دست گرفته و زمینه را برای به ثمر رساندن آنچه ـ. هر کدام ـ. موروث انقلاب مینامند. مهیا و آماده کنند. بیگمان چهلسالگی انقلاب اسلامی فرصت مناسبی است تا ابعاد و ظرفیت‌های هریک از این گفتمان‌ها را به گفتگو نشست و بهدور از بازی‌های سیاسی واقعیت‌های آنها را نظاره کرد.

هرچند هنوز و از پس چهل سال پیروزی انقلاب، شرایط و موقعیت کشور حساس و خطیر ارزیابی میشود و نمیتوان و نباید به برخی حوزه‌ها ورود کرد لیکن با تمام این اوصاف میشود به قدر بضاعت آنها را تحلیل کرده و ابعاد و فرصت‌های هر کدام را مورد مطالعه و ارزیابی قرار داد. برای تحلیل این گفتمان‌ها در گام نخست باید به کلیدواژه‌ها پرداخت. کلیدواژه‌هایی که نشان از عمق اندیشه و ژرفای برنامه‌های این گفتمان‌ها برای اداره کشور دارد. در گفتمانی که طی دو دهه اخیر به اصولگرایی شناخته میشود، به طور معمول از کلیدواژه‌هایی نظیر «پیروزی‌های بزرگ انقلاب»، «بزرگترین اتفاق قرن بیستم» و... استفاده میشود.

کلیدواژه‌هایی که حتی اگر از بنمایه‌های تیٔوریک ارزشمندی هم برخوردار باشد، بهلحاظ بافت و ترکیببندی بیش از هر چیز جنبه شعاری دارد. در بسیاری از موارد مطرحشده توسط این جریان تردیدی وجود ندارد. کدام تحلیلگر سیاسی قابل اعتماد در دنیا یافت میشود که انقلاب اسلامی را بزرگترین رویداد نظام دوقطبی جهان نداند؟ یا حمایت همهجانبه مردم از حاکمیت در زمان جنگ تحمیلی و انقلاب از نظر چه کسی اتفاق ساده و معمولی بوده است؟ اما این تکرار‌ها و روزآمد نساختن آنها عارض‌های است که گریبان فعالان سیاسی اصولگرا را گرفته و هرنوع انتقادی را به مثابه هجوم به کلیت نظام میدانند.

حال آنکه در سوی دیگر میدان، اصلاحطلبان به حاشیه رانده شده قرار دارند. اصلاحطلبانی که همیشه و همواره متکی بر آراء عمومی بودهاند، «افت پایگاه اجتماعی»، «انباشت مطالبات اجتماعی»، «انسداد سیاسی» و... را به عنوان کلیدواژه‌های اصلی خود برگزیدهاند. همین کلیدواژه‌ها نشان میدهد که آنها تا چه میزان نگران آینده جمهوری اسلامی هستند. نگرانی‌هایی که حکایت از رویکرد دیگرگونه آنها نسبت به رقبای سیاسی خود دارد. با این وصف، باید منتظر ماند و مشاهده کرد که کدام یک از این تحلیل‌ها بیش از دیگری ریشه در واقعیت دارد.

انتهای پیام/

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.