به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، نخستین شب سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر با اجرای ۱۴ کنسرت در هفت سالن سوره حوزه هنری، فرهنگسرای نیاوران، ایوان شمس، تالار رودکی، برج آزادی، تالار وحدت و برج میلاد و اکران سه فیلم مستند در خانه سینما، به پایان رسید.

آغازگر کنسرت‌ها، اجرای ارکستر ملی ایران بود. غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران، سید محمد مجتبی حسینی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی ترابی مدیر دفتر موسیقی، شاهین فرهت دبیر سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر و علی‌اکبر صفی‌پور مدیرعامل بنیاد رودکی و عباس آخوندی وزیر سابق راه، مسکن و شهرسازی مهمان ویژه نخستین کنسرت جشنواره در تالار وحدت بودند. این کنسرت در دو بخش ایرانی و آذربایجانی اجرا شد.

سرود گل، پیروزی، رزم‌آوران، پیروزی خرمشهر، نوروز در سنگر از ساخته‌های همایون رحمانیان در بخش ایرانی به رهبری فریدون شهبازیان و خوانندگی اسفندیار قره‌باغی اجرا شدند. آرشین مال الان، عسگرین نغمه، سنده قالماز، خانه خانه و آیریلیق از قطعات خاطره انگیزی بود که در بخش آذری به رهبری پاشایوف و خوانندگی سمیر جعفروف اجرا شد.

برنامه‌های جشنواره موسیقی در تالار وحدت با اجرای تریوی امئل پایان یافت. این تریو متشکل از پیانو، ویلن و چلو برنامه‌ خود را با یکی از ساخته‌های موسیقیدان ایرانی، استاد شاهین فرهت آغاز کرد. قطعه‌ «تریو برای پیانو، اپوس ۹۶» در حضور این آهنگساز اجرا و در پایان تریو امئل مورد تشویق مخاطبان و آهنگساز این قطعه قرار گرفت. اما امئل کار خود را با اجرای قطعاتی از یوهان برامس ادامه داد. قطعاتی که طبیعتاً در فضای کاملاً رمانتیک قرار دارد. قطعه‌ «تریو برای پیانو، اپوس ۱۰۱» در گام دو مینور و چهار قطعه‌ی دیگر از این آهنگساز بزرگ آلمانی، پایان‌بخش، بخش نخست این برنامه بود تا این تریو پس از استراحتی کوتاه دوباره بر روی صحنه‌ی تالار وحدت حضور یابند و بخش دوم را با اجرای قطعه‌ای از پیتر کوپاچ پی بگیرد. «ناگزیری» از کوپاچ که در سال ۲۰۰۹ ساخته شده بخش نخست قسمت دوم برنامه‌ی تریو امئل بود و اجرای چهار قطعه از بدریخ اسمتانا در پی آن، بخش دو این برنامه را تشکیل می‌داد. امئل پس از اجرا‌هایی از یک آهنگساز معاصر و یک آهنگساز قدیمی، این ترکیب را در بخش دوم نیز حفظ کرد. امئل پس از اجرای ساخته‌ای از کوپاچ سراغ پدر موسیقی چک یعنی بدریخ اسمتانا رفت. قطعات اجرا شده در قسمت دوم فضای متفاوتی نسبت به بخش نخست داشت. تریو امئل را پیتر زولتان نوازنده‌ی پیانو، ولوجا بالژالورسکی نوازنده‌ی ویولن و دامیر هامیدولین نوازنده‌ی چلو تشکیل می‌دهند.

برنامه اجرا‌های تالار رودکی در جشنواره موسیقی فجر با تک‌نوازی پیانو به هنرمندی آرپینه آغاز شد. نخستین قطعه این هنرمند «بالاد شماره ۱ در سل مینور» اثر فردریک شوپن بود. پس از اجرای این قطعه، اثری از کلود دبوسی با نام «سری اول تصاویر» در دو بخش به اجرا درآمد. بخش اول این قطعه با نام «انعکاس در آب» به آرامی آغاز شد و آرپینه ضربات ملایمی بر کلاویه‌ها وارد می‌کرد، اما بخش دوم با نام «حرکت» فضایی پرهیجان و متفاوت داشت.

قطعه‌ای از فردریک شوپن با نام «اسکرتسو شماره ۱ در سی مینور» در ادامه این کنسرت به اجرا درآمد. فضای آرام و خیال‌انگیز این قطعه با ضربه‌های ناگهانی و محکم بر روی کلاویه‌ها شکسته شده و در ادامه با اجرای مداوم نت‌ها با سرعت بالا همراه بود.

پس از استراحتی کوتاه، بخش دوم برنامه با قطعه «دوازده آهنگ» اثر پییر بولز آغاز شد. این قطعه با نواختن چند نت آرام آغاز شد و پس از آن ضربات سنگین و مداوم بر کلاویه‌ها و تکرار آن‌ها فضایی ملتهب را ایجاد کرد. پس از آن دوباره آرامشی برقرار شد که با سکوت‌های طولانی همراه بود، اما گهگاه این آرامش با ضربه‌های محکم هنرمند بر ساز درهم می‌شکست. به مرور این فضای آرام به فضایی نگران‌کننده و ملتهب تبدیل شد و سرانجام این قطعه با نت‌های سنگین به پایان رسید.

سانس دیگر تالار رودکی به اجرای ارکستر سمفونیک رسانه هنر اختصاص داشت که بار‌ها تجربه حضور در این سالن را دشته است. این کنسرت به رهبری امیر پدرام طاهریان و پس از ۱۲ سال روی صحنه رفت.

اجرای همایون پرنیا به رهبری حسین پرنیا در ایوان شمس از اجرا‌های پر طرفدار شب اول جشنواره بود. در این اجرا فاضل جمشیدی به عنوان خواننده گروه موسیقی «همایون پرنیا» را همراهی کرد. پیش از آغاز برنامه، فاضل جمشیدی به نمایندگی گروه به حاضران خوشامد گفت و افزود: «ما بعد از ۱۲ سال به جشنواره فجر آمدیم. دلیلش هم تغییر مدیریتی است که در این جشنواره روی داد. از همکاری با آقای پرنیا بسیار خوشحالم، زیرا او به قطره قطره اشعار توجه می‌کند و خودتان با شنیدن آثار در می‌یابید روی همه آن‌ها فکر شده است.»

این اجرا با آوازی در مایه اصفهان بر روی شعر مولانا آغاز شد. در این آواز گردش‌های ملودیک و تغییر جملات سازی برای سرک کشیدن به گوشه‌های مختلف آواز اصفهان جلب توجه می‌کرد.

در ادامه تصنیف «خواب نیلوفر» با شعری از ه. ا. سایه (هوشنگ ابتهاج) در لابلای آواز جای گرفت و دوباره نوبت به ساز و آواز بر روی شعر مولانا رسید.

«بیقرار» باز هم با شعری از مولانا بخش دیگر اجرای گروه «همایون پرنیا» بود. در این بخش کمانچه و نی جواب آواز جمشیدی را دادند و در ادامه پاسکاری موقر و متینی میان ساز‌های مختلف گروه شکل گرفت. پایان بخش قطعه بیقرار و آغاز تصنیف «صد ترانه» با شعر هوشنگ ابتهاج و آهنگسازی حسین پرنیا تنها به اندازه سکوتی اندک با هم فاصله داشت. سنتور آغازگر تصنیف صدترانه بود و در ادامه بقیه ساز‌ها هم همراه شدند. همخوانی گروه با جمشیدی نشانه هماهنگی بالای اعضا در اجرای این تصنیف بود.

«خیام خوانی» دیگر بخش اولین اجرای جشنواره موسیقی فجر در ایوان شمس بود. ساز تار در این بخش میدان دار بود و فضا را برای ارائه آواز‌ها بر روی اشعار ماندگار خیام نیشابوری فراهم می‌کرد. در این بخش جمشیدی گوشه‌ای از توانایی اش در بم خوانی را هم ارائه داد. تصنیف «این نیز بگذرد» با شعری از رهی معیری قطعه بعدی بود که گروه برای مخاطبان اجرا کرد. در بخشی از اجرا یک مصرع را خواننده می‌خواند و در ادامه گروه با همخوانی جوابش را می‌دانند و در بخش دیگر خواننده و اعضا همراه می‌شدند برای ارائه شعر رهی. این قطعه بسیار مورد توجه قرار گرفت و با تشویق‌های طولانی حاضرین در ایوان شمس مواجه شد.

در پایان این بخش حسین پرنیا آهنگساز گروه «همایون پرنیا» با اشاره به نگاهی که غالب رسانه‌ها به موسیقی دارند گفت: «جشنواره فرصتی است تا مردم کار‌هایی را بشنوند که رسانه‌ها اجازه شنیدنشان را نمی‌دهند. او در ادامه ابراز امیدواری کرد شرایط برای حضور رایگان مردم در جشنواره موسیقی فجر سال آینده فراهم شود.»

در ادامه سرپرست گروه و دیگر اعضا چند دقیقه‌ای گروه نوازی کردند و سپس نوبت به اجرای «پریشانی» با شعری از محمدعلی بهمنی و آهنگسازی حسین پرنیا رسید. در این بخش نوازنده نی بیش از دیگر اعضای گروه با خواننده همراهی کرد. هم ساز و هم آواز میان دشتی و اصفهان رفت و آمد داشتند. «ای عشق همه بهانه از توست» پایان بخش اجرای گروه «همایون پرنیا» در اولین شب جشنواره سی و چهارم موسیقی فجر بود. وجه ملودیک و ریتم جذاب این قطعه باعث شد مردم خیلی زود در همخوانی به گروه اضافه شوند و با خواننده همراهی کنند.
تشویق‌های پی در پی و دنباله دار مخاطبان و درخواست اجرای قطعه «گلپونه‌ها» از سوی بسیاری و قطعه «مرغ سحر» که تعداد دیگری از حاضران درخواست اجرای آن را داشتند باعث شد گروه بعد از ادای احترام به مخاطبان صحنه را ترک نکنند و گلپونه را به واسطه آهنگسازی «حسین پرنیا» و با ادای احترام به روح ایرج بسطامی و استادش محمدرضا شجریان اجرا کنند.

سه اجرای فرهنگسرای نیاوران در سه بخش بین الملل، جوانان و بانوان انجام شد. اجرای موغام از کشور آذربایجان در بخش اول، و دو اجرای فشرده در ساعات پایانی از ارکستر نوجوانان رودکی به سرپرستی قادر رودکیان و گلبانگ با رهبری بهناز ذاکری بخش‌های دیگر کنسرت‌های نیاوران را به خود اختصاص دادند.

خنیاگران خیام به رهبری صمد برقی و گروه فاخته به سرپرستی رضا موسوی زاده و خوانندگی اشکان کمانگری با اجرای فشرده، چراغ جشنواره را در برج آزادی روشن کردند.

بخش نواحی جشنواره در شب نخست در تالار سوره حوزه هنری اتفاق افتاد. راست موغام تبریز به سرپرستی شهریار صدیق و زندگی مازندران به سرپرستی علی حسن نژاد در این سالن به اجرای کنسرت پرداختند. گروه فاخته با خوانندگی کمانگری نزدیک به دو سال همکاری می‌کند.

پایان بخش اجرا‌های روز نخست دو سانس کنسرت بهنام بانی در سالن همایش‌های برج میلاد بود. نکته قابل توجه سولداوت بودن این اجرا بود. این کنسرت زودتر از همه کنسرت‌های جشنواره بلیت‌هایش فروخته شد.

شوخی‌های همیشگی بانی در کنسرت‌هایش این بار هم دیده می‌شد. بانی با این شوخی‌ها در میان اجرای قطعات فضای شادی را در سالن ایجاد می‌کرد. «دنیا»، «من یه دیوونم»، «دل نکن» «اخماتو وا کن»، «چه بخوای»، «بسمه»، «عاشقم کرده»، «تویی انتخابم»، «علاقه خاص»، «وای دل بیقرارم» و «قرص قمر» قطعات حسی و ریتمیک مختلفی بود که یکی پس از دیگری اجرا شد.

اکران سه فیلم درباره موسیقی

در نهایت با اکران سه مستند مایسترو، سمفونی ایران شش قرن و شش سال در خانه سینما روز نخست موسیقی فجر به پایان رسید.

در اولین روز اکران فیلم‌ها، مستند «مایسترو» ساخته وحید زارع زاده ساعت ۱۶:۳۰ اکران شد. این مستند ۴۴ دقیقه ای که سال ۹۰ ساخته شده است، زندگی لوریس چکناوریان آهنگساز بین‌المللی و خالق آثاری چون آلبوم «رستم و سهراب» و رهبر سمفونی «رسول عشق و امید» را به تصویر کشید.

در سانس ۱۶:۳۰ همچنین مستند دیگری با نام «سمفونی ایران» به کارگردانی وحید موساییان اکران شد. در این مستند فریدون شهبازیان آهنگساز مشهور ایرانی برای یافتن ریشه‌های موسیقی مقامی این سرزمین کهن به سفری طولانی می‌رود. سمفونی ایران سال ۹۵ ساخته شده و مدت زمان آن ۶۵ دقیقه است.

و اما در سانس پایانی، مستند «شش قرن شش سال» به کارگردانی مجتبی میرطهماسب، ساعت ۱۸:۳۰ به نمایش در آمد. در خلاصه داستان این مستند آمده: «گروهی موسیقیدان تلاشی را آغاز می‌کنند که تصنیف‌های منسوب به «عبدالقادر مراغی»، برجسته‌ترین موسیقی‌دان، نظریه‌پرداز، نویسنده و شاعرِ ششصد سال پیش را به استناد کتاب‌ها و رسالات کُهن و از لابه‌لای تاریخ و فرهنگ ایران بازیابی و بازخوانی کرد. این گروه پس از شش سال کنکاش و تلاش و تمرین موفق می‌شود، آثاری که قرن‌ها پیش از ایران به ترکیه نقل مکان کرده بودند را برای اولین بار ضبط و منتشر کند.»

«شش قرن شش سال» ۸۵ دقیقه است و در سال ۹۲ ساخته شده است. در این مستند، محمدرضا درویشی، همایون شجریان، نگار بوبان، ساناز نخجوانی، علی صمدپور، سیروس جمالی، آرش شهریاری، سیامک جهانگیری، بهزاد میرزایی، سامر حبیبی، احسان ذبیحی‌فر و محمدرضا شجریان به عنوان بازیگر حضور دارند.

انتای پیام/