به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، در استان فارس مساجد زیادی از دوره‌های مختلف به جا مانده که هر کدام نمایانگر فرهنگ و هنر مخصوص دوره خود هستند. مساجدی که هر کدام رنگ لعاب و آوازه خاص خود را دارد که معرف پادشاهان، معماران، نقاشان و کاشی کاران دوره خود هستند.

شهرستان داراب با قدمتی چند هزار ساله واقع در جنوب شرقی استان فارس در ۲۶۰ کیلومتری شیراز یکی از قدیمی‌ترین شهرستان‌های استان فارس با قدمتی چند هزار ساله، که فردوسی بزرگ هم نامش را در شاهنامه به زبان آورده است.

آب و هوای داراب به دلیل گرم سیری بودن در زمان نوروز گردشگران زیادی را به سمت خود می کشاند از طرفی دیگر کوهستان‌هایی دارد که با وجود گرم سیری بودن بر سر قله هایش برفی زیبا و در دامنه‌ها گل‌های محمدی را مشاهده می کنید. کشاورزی در داراب رونق بسیار مهمی دارد و محصولاتی مانند گندم و جو و ذرت و پنبه کشت می‌شود. بافت انواع حصیر آثار تاریخی داراب این شهرستان کهن شامل گنبد نمکی، آتشکده آذرخش، کاروان سرای داراب، نقش شاپور و مهمترین آن مسجد چهار مناره است.

در دنیا شبیه‌ترین بنای تاریخی به این مسجد آرامگاه اعتماد الدوله تهرانی در هند است.

نمایش هنر معماران و کاشی کاران ایرانی در مسجد چهارمناره داراب

مسجدی منحصر فرد در دنیای اسلام و قدیمی‌ترین بنای تاریخی شهرستان داراب که به دوره صفوی یا حتی قبل از آن باز می گردد. این بنای مذهبی تنها مسجد چهار مناره در جهان اسلام، دارای چهار مناره بزرگ و قطور که بر روی مناره‌ها هنر معماران و کاشی کاران ایرانی نمایان است. اگر نگاهی نزدیک به مناره بیاندازید آیات قرآنی همانند آیت الکرسی، لاالاالله، محمد رسول الله به زبان کوفی و آجر کاری با طرح لوزی را خواهید دید. وارد صحن اصلی که می شوی حیاط مستطیل شکل که الهام گرفته از مسجد وکیل است دیده می‌شود. در پایین هر مناره دری تعبیه شده که با راهی مارپیچ به دور مسجد راه دارد که از ورودی دو مناره سمت راست راهی به پشت بام پیدا می شود که احتمالا راهی برای موذن بوده. سپس وارد شبستان شده که در هر ضلع آن ایوان‌هایی که راه‌های مارپیچ دارد.

شبستان اصلی مسجد دارای شش پنجره کوچک و دو پنجره پنجره بزرگ و در حیاط مسجد درختان تنومند پرتقال و نارنج و خرما و در گوشه‌ای از حیاط آسیابی که در قدیم مورد استفاده بوده گذاشته شده است.

در مسجد وسایل و بنا‌های قدیمی از چندین دوره به جا مانده که همگی تخریب شده اند و دیگر اثری از آنها نیست مانند منبر و حوض یا آب انباری که آب مورد استفاده اهالی مسجد را مهیا می کرده است.

محمودزاده عضو شورای فنی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، با اشاره به اهمیت به ویژگی‌های مسجد بیان کرد: این مسجد از نظر معماری دارای اهمیت فراوانی است به این دلیل که در چندین دوره ساخته و مرمت شده است.

وی گفت: ویژگی بعدی مسجد که آن را متمایز از بناهای دیگر کرده طراحی شبستان‌ها است که شکل مستطیلی و طولانی آن است که بیشتر الهام گرفته از مسجد وکیل است و در ضلع هر مستطیل یک مناره قطور که با آجر کاری‌های زیبا به حالت لوزی و متوازی الاضلاع همراه با آیات قرانی با خط کوفی و نام حضرت علی است، می درخشد.

محمود زاده در مورد نوع معماری مسجد ادامه داد: بیشترین تزیینات مسجد مربوط به مناره‌ها است که با آجرهایی با اشکال هندسی است. بیشتر مساجدی که در فارس یا ایران وجود دارد برگرفته از معماری مسجد النبی هستند که شامل یک حیاط دور تا دور رواق و شبستان، اما مسجد داراب  از هر چهار طرف راهی پیدا می‌شود که دو راه هم به سمت بالا که یکی خروجی و یکی راه به بلای مناره‌ها برای گفتن اذان دارد.

مبارکی یکی از سرپرستان تور ایران گردی فارغ التحصیل رشته ایران باستان در رابطه با اینکه مسجد به چه دوره متعلق دارد در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، گفت:  مورخان مسجد را به دوره صفوی نسبت داده اند، اما شواهدی دال بر این که از دوره اتابکان فارس یعنی عصر سعدی باشد هم وجود دارد. این اثر در سال ۱۳۵۶ به ثبت ملی رسیده است.

مسجد از لحاظ اشکال هندسی و آجر کاری بسیار شاخص و مسجد را منحصر به فرد کرده است.

وی ادامه داد: در هنر آجر کاری مسجد نام امام علی (ع) زیاد تکرار شده و همچنین با خط کوفی بر روی مناره‌ها جملات لاالاالله و محمد رسول الله زیاد به کار رفته که می‌توان به دوره سلجوقیان سفر کرد.

مبارکی در مورد این که هر چه به قدیم بازگردیم استحکام بنای تاریخی هم بیشتر می‌شود افزود: سلجوقیان طوری کار و آثار هنری را خلق می‌کردند که استحکام حرف اول را می زده و هر چه به دوره‌های زندیه و قاجاریه نزدیک‌تر می‌شویم تزیینات و کاشی کاری بیشتری دیده می‌شود؛ و از طرفی دیگر در این دوره آجر، معماری شاخص است، نام دوم، مسجد سنگی نام دارد به این دلیل که مسجد در دل سنگ و کوه ساخته شده و دور تا دور مسجد را صخره‌های بزرگ و کوه فرا گرفته است.

دارابگرد نامی کهن و نخستین پایتخت ساسانیان

وی مبنای ساخت مسجد را همسو بودن با ریاضی دانست و گفت:بنای ساخت مسجد با ریاضی دست و پنجه نرم کرده، عدد چهار مانند دیواره، گوشواره، قوس، درگاه و مناره زیاد دیده می‌شود که ریشه در باور‌های مردم ایران باستان که آب، آتش، باد و خاک بوده است.

 گردشگران زیادی برای دیدن مسجد و آن‌هایی که عاشق معماری هستند حتما به داراب این شهرستان کهن سفر کرده و تنها مسجد چهر مناره دنیای اسلام را نظاره می‌کنند.

این مسجد تا شهرستان داراب شش کیلومتر بیشتر فاصله ندارد و می‌تواند مسیری برای استراحت و خواندن نماز برای گردشگران در ایام نوروز باشد. درختان نارنج و خرما و سایه‌ای که در حیاط مسجد انداخته اند، لذت استراحت و زیبایی مسجد را دو چندان می‌کند.

عطر بهار نارنج در ایام نوروز داراب را عطر آگین می کند و پیشنهاد می شود بعد از اینکه از مسجد دیدن کردید حتما به تنگه رغز بروید تا مجموعه از آبشار‌های متوع و چشمه‌های با آب خنک را تجربه کنید.

انتهای پیام/چ