به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازقم، دوستی می گفت وقتی نام شهر قم را می شنیدم، بی اختیار تمامی نمادهای مقدس و کلیشه‌ها و اسلوب‌های خاص معنوی مربوط به یک آرمانشهر به ذهن من منتقل می‌شد؛ همراه با فرهنگی معنوی که می تواند در چرخ دنده‌های اصطکاک فرهنگ غرب با روح و روان انسان نقطه امید و اتکای قابل اعتمادی باشد. در این انتظار و تصور بودم که شهری خواهم دید که تمام نمادها و نشانه‌های یک دین و تمام آرمان های آن را متجلی در همه مظاهر یک شهر خواهم دید.

اما وقتی گام به شهر قم نهادم و ساختمان‌هایی آن‌چنانی با طرح‌هایی این‌چنینی دیدم، تمام آن تصورات به یک‌بار رنگ باخت و دانستم آن جایی که من در تصور داشتم، این جا نیست.

به راستی چرا دقت نداریم که فیزیک‌، فرهنگ می آورد و اگر ما می خواهیم متولیان فرهنگ و مروجین اسلوب و سبک زندگی اسلامی و ایرانی باشیم،آیا تا این حد واقفیم که به آیندگان، با سازه‌های جدید با نمای جدید رومی چه پیامی را منتقل می کنیم؟!

به راستی آیا این قدر از فرهنگ ملی و مذهبی، اسلوب و الگو نداریم که مجبور شدیم از دنیای باستان آنهم از طرح هایی که تاریخ آن‌ها را منقضی کرده و کشورهای مبدأ خود رغبت آن چنانی به احیای آن طرح‌ها ندارند، ما بیایم گرته‌برداری کنیم که چه شود؟

آیا می‌دانیم که سازه‌هایی که چنین سرهم بندی می شوند تا چه حد در برابر خطرات ناشی از زلزله مقاومند؟

و بالاخره این که با ایجاد چنین سازه‌هایی که روح تمایز و تفاخر صاحبان آن را به دیگران ابلاغ می کند، چگونه می خواهیم از فرهنگی صحبت کنیم که همگی برابر و یکسانند؟

روی‌آوری به سبک و نمای رومی‌، خیانتی به فرهنگ و تاریخ غنی ما است

ذوالنوری؛ نماینده مردم استان در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازقم، با اشاره به مبحث نمای ساختمان‌ها و تناسب آن با فرهنگ هر کشور اظهار کرد: نوع بنا و مهندسی ساختمان‌ها و ابنیه ها، نشانه‌هایی از فرهنگ هر مرزو بوم هست.

وی در این خصوص افزود: ما در دنیا، از نظر معماری چه در ابعاد ملی و چه در ابعاد مذهبی صاحب سبک هستیم و به عبارتی خودمان برند هستیم.

نماینده مردم استان قم، ورود اسلام به ایران را تاثیر گذار بر سبک و نوع معماری ارزیابی کرد و گفت: با ورود پر‌برکت اسلام به کشور ما ،معماران سنتی علاوه بر رعایت شاخصه‌های ملی در ساختمان‌ها، پیام و نشانه‌های مذهب را هم در بنا گنجاندند. در نتیجه حاصل آن بناهایی شد که هم اکنون جاذب توریسم و گردشگران از سراسر جهان است؛ با این اوصاف اگر ما بیایم این مجموعه را با سبک منبعث از غرب مضمحل کنیم، این کار یک خیانت نابخشودنی به فرهنگ و تاریخ غنی ماست.

وی به ارگان‌ها و نهادهایی که موثر در امر نظارت ساخت و سازها هستند، تاکید کرد: هم اکنون وزارت مسکن، شهرداری‌ها و اداره راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی ساختمان و وزارت کشور باید توجه ویژه به این موضوع داشته باشند و بر شعاع نظارتی خود بیفزایند.

وی دغدغه مراجع تقلید را یادآور شد و تصریح کرد: نگرانی مراجع بجاست؛ بویژه محیط قم که ام القرای کشورهای اسلامی و خیزش گاه انقلاب و پایگاه باورهای دینی و شیعی جهان است و نباید نسبت به این حساسیت ها بی توجه بود.

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: آنچه از دید مخاطب بیرونی مهم است، بار و اثری است که این نماها و ساختمانها و فرهنگ ها انتقال می‌دهد. حال ما باید بدانیم چه فرهنگ و چه آرمان‌هایی را می خواهیم منتقل کنیم؟ آیا این متناسب با فرهنگ اسلامی ما هست؟

مقومی؛ رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازقم، با اشاره به عدم سنخیت ساخت بناها با نمای رومی آن هم در ظرف و بستر فرهنگ بومی گفت: امروز نماهای رومی در واقع با موضوع ایمنی و فرهنگ ما سنحیتی ندارد، که بر این اساس درسال‌های اخیر برای جلوگیری از گسترش آن اقدامی در کمیته سیما منظر شهری صورت گرفته که البته کافی به نظر نمی رسد.

وی با تاکید بر اهمیت ایمنی ساختمان علاوه بر زیبایی آن، گفت: شهروندان در ساخت ساختمان بیش از این که به نما و تزئینات خانه بپردازند، نسبت به استحکام بنا باید توجه داشته باشند.

وی در این باره ادامه داد: مواردی از جمله اتصال دیوارها و اجزایی که سازه‌ای نیستند با ستون‌ها در ساختمان بسیار مهم است و عدم رعایت مسائل ایمنی می‌تواند آسیب‌زا باشد. ضمن این که به هر حال نمای رومی در برابر زلزله بسیار خطرناک است.

سه حلقه طرح و نظارت و اجرا و مشکلات پیش روی آن

مقومی بیان کرد: در مجموع بر روند کار سه حلقه وجود دارد؛ شامل اجرا ، طراحی و نظارت؛ که دو حلقه طراحی و نظارت در قم به صورت کامل وجود دارد ولی متاسفانه در حوزه اجرا، با مشکلاتی مواجه هستیم.

وی ضمن گلایه از عدم همکاری دیگر ارگان‌ها در جلوگیری از رواج این سبگ و سیاق گفت: برخی دستگاه‌ها در حل این مسأله، همراهی خوبی ندارند در حالی که تحقق مصوبات، نیاز به همیاری ارگان‌های مسئول دارد.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان  در خصوص پارامتر های موثر در جلوگیری از ساخت نماهای رومی، گفت: لحاظ کردن فرهنگ و سبک زندگی اسلامی و ایرانی در طراحی ساختمان‌ها از مهم‌ترین عواملی است که باعث می شود که نما و منظر شهری در شأن جامعه اسلامی باشد.

برگزاری دوره‌های اطلاع‌رسانی

وی ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی را نیازمند اجرا و آموزش دوره‌هایی دانست و در این باره اذعان کرد: در این زمینه دوره‌های تخصصی ویژه برگزار شده و در نشریه سازمان نظام مهندسی نیز به صورت مداوم در خصوص اجرای دوره‌های مذگور تبلیغ و اطلاع‌رسانی می‌شود.

 رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان افزود: در چند سال گذشته که نمای رومی در سطح شهر بسیار شایع شده است، با وضع مقررات و اطلاع‌رسانی تا حدودی جلو ساخت این نماها گرفته شده است. گرچه همچنان کار فرهنگی در این باره لازم است.

وی همچنین با نگاه نقادانه این بناها را در شرایط بحرانی، بسیار آسیب‌پذیر دانست و گفت: به دلیل تناسب نداشتن استحکام بنا با نمای سنگی، موجب ایجاد بحران ایمنی در سطح شهر می شود.

مقومی خاطر نشان کرد: پس از سفر مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۹ به قم و تاکید ایشان مبنی بر رعایت سبک الگوی ایرانی ـ اسلامی در تمامی ضوابط در استان‌، ضوابطی برای طراحی نمای ساختمان‌ها در قم تعیین و به دستگاه ها و ارگانهای مربوطه ابلاغ شده است.

جانقربان؛ معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازقم، با اشاره به اقدامات انجام شده درراستای طرح ممنوعیت روی‌آوری به نمای رومی در قم، گفت: بحث کمیته سیما منظر در سال ۱۳۹۳ که دبیرخانه آن در اداره کل راه و شهرسازی استان بود، تشکیل شد تا برهر گونه ساخت و ساز نظارت داشته باشد.

تاریخچه  سیمای منظر قم

وی به سیر و تاریخچه سیمای منظر قم اشاره کرد و گفت: در سال  ۱۳۷۸ این مبحث در خصوص کل کشور ضوابط و مقررات آن را شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب و به تمام نهادهای مربوطه ابلاغ و ارسال نمود.

وی افزود: در سال ۹۳ در شهر قم، دستورالعمل نما و سیما منظر را تصویب کردیم و با مصوبه کمیسیون ماده پنج در تاریخ ۲۶/۰۸/۹۵ به تمام مراکز درگیر یعنی شورای شهر، سازمان اداره راه و شهرسازی، سازمان میراث فرهنگی و سازمان نظام مهندسی مصوبات و مصادیق آن ابلاغ و اعلام شد.

مصوبه کمیسیون ماده پنج و طرح ممنوعیت ساخت و سازهای نمای رومی

جانقربان در ادامه دلائل ممنوعیت استفاده از طرح و نمای رومی را بررسی کرد و گفت: طبق این مصوبه کمیسیون ماده پنج ،سبک نمای باستان‌گرایانه با تکنیک اجرای سنگ سفید مسمی به نمای رومی یا کلاسیک ممنوع است.

وی افزود: استفاده از عناصر شاخص معماری یونان و روم باستان، شامل سنتوری، ستون،ستون نما، پایه ستون و سرستون، قوس‌های نیم‌دایره، هجارهای تزئینی، تزئینات پرتکلف واستفاده از حروف لاتین طبق این مصوبه ممنوع است.

دلایل ممنوعیت این گونه ساخت وسازها

وی همچنین به اهم دلایل چرایی جبهه‌گیری شهرداری در قبال این موضوع پرداخت و تصریح کرد: این سبک به نوعی تقلید از نماد‌های غربی و کلیسایی است نه صرفا نمای رومی؛ می‌تواند به اختلاف طبقاتی و فرهنگی دامن بزند؛  به طور کلی مقوله تغییر سبک زندگی و رواج سبک زندگی دیگر فرهنگ‌ها و کشور‌ها را در بر خواهد داشت و این که حس تفاخر و رواج سندروم کاخ نشینی را دربر خواهد داشت.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم به برخی از راهکارهای انجام‌شده در خصوص جلوگیری از این نوع سازه اشاره کرد و ابراز داشت: ما هم اکنون دنبال این هستیم که علاوه بر شهر قم در سطح مناطق هم کمیته های سیما منظر تشکیل دهیم که همه موارد در حوزه معاونت زیباسازی جمع نشود و از ظرفیت مناطق هم استفاده شود و سعی بر آن است تا از شهرهایی که به نوعی تجربه هایی داشتند؛ مثل اصفهان، تهران، کاشان و یزد در ساختمان‌ها وسازه‌هایی با الگوی اسلامی و ایرانی استفاده شود.

مهندسین و مالکان و ضرورت رعایت قوانین ساخت و ساز

جانقربان در خصوص چرایی عدم توفیق شهرداری در جلوگیری از این گونه نماها علی رغم مصوبات و تلاش‌ها، با نگاه نقادانه و آسیب‌شناسی گفت: در این باره، مطالبی موثر و مهم است؛ بحث رعایت اخلاق از سوی مهندسین ناظر جهت جلوگیری از تخلفات ضروری است و شایسته است گام‌های برجسته‌ای برداشته شود که در این خصوص برنامه‌هایی جهت فرهنگ‌سازی در سطح مهندسین ناظر از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان در حال اجرا است.

 وی به طیف دوم ماجرا اشاره کرد و گفت: از طرفی اخلاق سازندگان و شهروندان به عنوان صاحبان ملک از مولفه های بسیار موثر در کیفیت ساخت و ساز و توجه به شرایط و ضوابط به شمار می آیند.

وی ادامه داد: شکی نیست که تبلیغات عامل مهم در نهادینه کردن موضوعات اجتماعی و فرهنگ‌سازی به شمار می‌آیند که می توانند به صورت قاعده مند در حفظ هویت فرهنگ جامعه، نقش محوری داشته باشند و د راین میان جایگاه مهم رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها غیر قابل انکار است.

فارغیان؛ مشاور مدیر کل راه و شهرسازی استان در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازقم، با اشاره به نقش معماری در ارائه فرهنگ و روح حاکم هر جامعه به مخاطبین گفت: هر معماری نمود و فرهنگ آن جامعه است؛ یعنی فرهنگ جامعه در معماری آن تجسد و تجسم می یابد. متاسفانه با این که در ابعاد اجتماعی و سیاسی بعد از انقلاب، تحولاتی را داشتیم، اما این تحولات در حوزه معماری و شهرسازی اتفاق نیفتاد و ما، کما کان الگوهایی را از دیگر کشورهای غربی گرفته ایم. البته جالب است که این اقتباس ناقص و ناشیانه و همراه با سوداگری خاص است که با تاخیر و متفاوت از الگوهای پایه و مبدأ هست که هیچیک از شاخصه‌های بناهای موجود در کشوری همچون ایتالیا را ندارد.

تاکید مقام معظم رهبری در خصوص جلوگیری از ترویج سبک‌های غربی در ساخت و ساز

وی به روی دیگر قضیه اشاره کرد و نگرانی رهبر معظم انقلاب را گوشزد کرد و گفت: اعضای شورای شهرسازی و معماری ایران در سال ۷۵ دیداری را با رهبری معظم داشتند که در این دیدار، ایشان بر ترویج سبک و سیاق الگوی کشورمان در ساخت و سازها تاکید و پا فشاری داشتند که پیرو آن نیز دیدارهایی با مراجع تقلید انجام شد که همگی به شدت مخالف با رواج سبک فعلی در کشور بودند.

سه نهاد و همکاری در خصوص ممانعت از هر گونه ساخت و ساز نمای رومی

فارغیان ابراز امیدواری کرد و گفت: هم اکنون با جلسات مستمری که برگزار شده و کارشناسانی که از نقاط مختلف دعوت شده اند، مقرر گردیده که نظارت شدت یافته و از هر گونه ساخت و ساز جلوگیری شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر در بحث سیما منظر سه نهاد داریم: شورای عالی سیما منظر استان،کمیته سیما منظر استان، و کمیته های کنترل نما که ترکیب و فعالیت همگی دقیقا مشخص شده است و همگی با همکاری هر سه نهاد موثر یعنی شهرداری ،سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و اداره کل راه و شهرسازی استان در طرح ممنوعیت رواج سبک رومی، کار خود را ادامه می دهند و امید است هم مهندسین و هم مالکان در این خصوص توجه لازم را مبذول داشته تا از ترویج بیش از این جلوگیری شود .

انتهای پیام/ش

گزارش از محمد علیدوست