به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، مردم استان کرمان همچون سایر نقاط مختلف ایران سال نو را با آداب و رسوم خاصی آغاز می کنند، برخی از این آداب هنوز در بین مردم مرسوم هستند اما برخی دیگر در طول زمان به فراموشی سپرده شده اند.
کاظم حسین زاده کارشناس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری استان کرمان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، گفت: خانه تکانی از آداب مرسوم در بین مردم کرمان است، در روزگار قدیم قبل از عید، مردم خانه تکانی می کردند و اگر اتاق ها به علت دودزدگی در ایام زمستان سیاه شده بود، حتما آنها را مجدداً کاهگل می کردند.
وی افزود: مردم براین باور بودند که اگر این کار را انجام ندهند تا پایان سال جدید، همه چیز در زندگی برای آنها به شکل نامطلوبی اتفاق خواهد افتاد.
حسین زاده تصریح کرد: آماده کردن لباس نو از دیگر موارد مرسوم شب عید است، به طوری که در گذشته اگر بزرگترها توانایی خرید لباس نو را برای خودشان نداشتند، حتماً دست کم برای کودکان یک تکه لباس نو میخریدند.
وی یادآور شد: سهن (sehen) ریختن و پختن کماچ و سمنو از جمله آداب قدیمی و مراسم خاص مردم استان کرمان قبل از ایام عید است.
کارشناس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری استان کرمان بیان داشت: برای این کار گندم را دو سه روز در آب خیس می کردند و سپس آب را خالی کرده، یک شب آن را در ظرفی در بسته قرار میدادند تا جوانه بزند، سپس جوانه ها را داخل یک سبد یا کیسه قرار میدادند و هر روز آن را خیس می کردند تا جوانه ها کاملا در هم فرو روند، سپس جوانه های در هم تنیده شده را خشک و آرد می کردند و از آن نوعی کماچ به نام کماچ سهن و سمنو می پختند.
حسین زاده گفت: خیرات کردن شیرینی، غذا و میوه بر مزار مردگان در روز پنجشنبه آخر سال که به آن عید مردهها میگویند از دیگر آیینهای قدیمی نوروز در استان کرمان است.
وی افزود: مردم استان کرمان از قدیم به هنگام تحویل سال سفره پهن می کردند و هر چه در منزل داشتند از کماچ، نان و سبزی گرفته تا شیرینی و آجیل و تخم مرغ رنگ شده بر سر سفره قرار میدادند و بر این باور بودند که به هنگام تحویل سال تخم مرغ رنگی روی آینه تکان می خورد.
حسین زاده تصریح کرد: در گذشته در برخی از نقاط استان کرمان مردم باور داشتند که زمان تحویل سال تمام آبهای جاری برای یک لحظه میایستند و اصطلاحاً به آن خواب آب میگفتند.
وی یادآور شد: در برخی از شهرستانها مانند سیرجان موقع تحویل سال اقدام به رشته بری و پختن آش با آن میکنند و باور دارند که با این کار سررشته زندگی تا آخر سال به دستشان خواهد بود.
کارشناس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری استان کرمان بیان داشت: در قدیم کسانی که با سواد و یا در اصطلاح عامیانه ملا بودند هنگام تحویل سال قرآن می خواندند و سکه ای به عنوان برکت به بقیه می دادند.
وی گفت: در بعضی از مناطق استان کرمان، دعای مخصوص تحویل سال را با زعفران و گلاب بر بدنه یک کاسه چینی می نویسند، سپس از آن شربت درست می کنند و برای سلامتی اعضای خانواده در طول سال همگی از آن مینوشند.
حسین زاده افزود: همچنین رسم است که در دید و بازدیدهای عید، مردم این استان سعی می کنند ابتدا به دیدن خانوادههای عزادار و کسانی که به تازگی عزیزی را از دست دادهاند، بروند.
وی تصریح کرد: اگر از زمان عزاداری این خانواده ها مدت زیادی گذشته باشد، اقدام به عوض کردن لباسهای مشکی افراد خانواده به وسیله لباس های اهدایی خود میکنند.
حسین زاده یادآور شد: عید دیدنی کوچکترها از بزرگان فامیل و هدیه دادن بزرگان به بچه ها از دیگر آداب مرسوم عید نوروز در استان کرمان است.
وی بیان داشت: در برخی شهرستان ها از جمله شهربابک، سیرجان و بم مردم شنبه اول سال به گردش و تفریح میروند و اقدام به پختن آش می کنند.
حسین زاده گفت: در قدیم، مردم کرمان سالی یک بار پلو میخوردند و به همین دلیل آن یک بار را به شب عید اختصاص می دادند.
وی افزود: مردم کرمان عقیده داشتند هرکس شب عید باید حتما در منزل خودش بسر ببرد و بر این باور بودند که اگر در موقع سال تحویل در خانه خودشان نباشند تا آخر سال مرتباً این طرف و آن طرف خواهند بود.
حسین زاده تصریح کرد: بسیاری از مردم کرمان قبل از عید به تعداد افراد خانواده و بعضی دیگر یک ظرف سبزه آماده میکنند.
کارشناس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری کرمان اظهار داشت: در قدیم، مردم روز قبل از عید تکه ای سبزه از باغ ها یا بیابان ها می آوردند وآن را با گل بالای سَردر منزلشان می چسباندند و بر این باور بودند که برای شگون و خوش یمنی، روز اول سال چشمشان به سبزه بیفتد.
وی تصریح کرد: در روز ۱۳ فروردین نیز سبزه ها را به خارج از خانه می برند و برای رفع بلا در آبروان یا سر چهار کوچه می گذاشتند.
حسین زاده یادآور شد: مردم استان کرمان از قدیم، روز ۱۳ فروردین را نحس می شمردند و برای رفع نحوست آن، به دامان کوه و دشت پناه می بردند، عده ای حتی تا ۱۳ فروردین به مسافرت نمی رفتند و باور داشتند که سیزده گیر میشوند.
گره زدن سبزه از آیینهای سنتی مردم استان کرمان است، در گذشته برخی هنگام گره زدن سبزه این شعر را میخواندند، "سیزده به در، ۱۴ به تو، از این کُتو به اون کتو، درد و بلام توی کتو" و منظورشان از کتو سوراخی که بین گرهها بوجود میآمد، بود.
دخترهای دم بخت نیز به هنگام سبزه گره زدن از روی شیطنت و برای شگون میگفتند: "امسال اومدم کلیتو (مقنعه) به سر، سال دیگه بچه بغل، خونه شوهر"
برخی از شهر بابکیها روز ۱۳ بدر، ۱۴ سنگ جمع میکنند و در سوراخی قرار میدهند، سپس در آن را میبندند و باور دارند با این کار، تمامی بلاها از آنها دور میشود.
در حال حاضر این باورها بسیار کمرنگ شده و مردم دیگر بسیاری از آنها را از دست داده اند.
«اِی طِرف هِمِهی مردم کِرمون می گیم: قِدِمتون وَر چِمون ما و عِیتونَم مٌوارِکا باشه»
انتهای پیام/ب