اختلالات خواب می‌تواند بر عملکرد روزانه افراد اثر نامطلوب بگذارد، اما با تشخیص درست این اختلالات و درمان صحیح آنها افراد می‌توانند زندگی مطلوب داشته باشند.

به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران، خواب عبارت است از توانایی نداشتن در کنترل محیط فیزیکی و کاهش یا فقدان میزان هوشیاری، تعلیق نسبی ادراک حسی و غیر فعال شدن بیشتر یا همه عضلات ارادی البته خواب و بیداری در بین پستانداران، پرندگان، ماهی‌ها و سایر جانداران وجود دارد.

بیشتر بخوانید: تاثیرات وحشتناک بی‌خوابی برای سلامتی+ اینفوگرافی

خواب یکی از نیاز‌های طبیعی بدن است و اختلالات خواب بر عملکرد روزانه افراد تاثیرات منفی می‌گذارند، برای آشنایی با انواع بی‌خوابی و راهکار‌های طب سنتی برای رفع این عارضه با خسرو صادق نیت استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات اختلالات خواب و حیدر عظمایی محقق و پژوهشگر طب سنتی گفت‌وگو کردیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.

شایع‌ترین اختلالات خواب

خسرو صادق نیت استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران، درباره شایع‌ترین اختلالات خواب اظهار کرد: بی‌خوابی و وقفه تنفسی در خواب (آپنه) از جمله شایع‌ترین اختلالات خواب هستند به طوری که حدود ۳۰ درصد از افراد در طول زندگی خود بی‌خوابی را تجربه کرده‌اند و حدود ۱۰ درصد اشخاص به بی‌خوابی مبتلا هستند، بی‌خوابی در زنان شیوع بیشتر دارد، در حالی که آپنه در مردان بیشتر دیده می‌شود، به طوری که حدود ۲۴ درصد مردان و ۱۰ درصد زنان به وقفه تنفسی در خواب دچار هستند.

انواع بی‌خوابی

وی بیان کرد: به طور کلی بی‌خوابی به چهار دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شود، بی‌خوابی نوع اول، بی‌خوابی در آغاز خواب است، در این نوع بی‌خوابی فرد می‌خوابد، اما حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد تا به خواب برود، در بی‌خوابی نوع دوم فرد می‌خوابد، اما به شکل مکرر از خواب بیدار می‌شود که به این بی‌خوابی، بی‌خوابی از نوع تداوم نداشتن خواب می‌گویند، در این نوع بی‌خوابی شخص خواب منقطع دارد، در بی‌خوابی نوع سوم شخص می‌خوابد، اما پیش از صبح و قبل از ساعت مقرر از خواب بیدار می‌شود، در بی‌خوابی نوع چهارم فرد به اندازه کافی (حدود ۷ تا ۸ ساعت) می‌خوابد، اما صبح که از خواب بیدار می‌شود احساس کسالت و خواب آلودگی دارد، مبتلایان به بی‌خوابی به یک نوع یا ترکیبی از انواع بی‌خوابی دچار هستند.

درمان بی‌خوابی متناسب با علت ایجاد آن متفاوت است

صادق‌نیت افزود: بی‌خوابی علل مختلف دارد، درمان بی‌خوابی باید با توجه به علت به وجود آورنده آن انجام شود، زیرا اگر افراد بدون در نظر گرفتن علت بی‌خوابی خود، دارو‌های خواب آور را مصرف کنند، مدتی مشکلشان برطرف می‌شود، اما به طور مجدد بی‌خوابی در آنها بروز پیدا می‌کند، دارو‌های خواب آور می‌توانند اعتیادآور هم باشند، بنابراین مبتلایان به بی‌خوابی باید با نظر پزشک درمان شوند.

رئیس مرکز تحقیقات اختلالات خواب تأکید کرد: مصرف قرص‌های خواب آور بدون تجویز پزشک ممکن است بی‌خوابی را تشدید کند، یکی از شایع‌ترین علت بی‌خوابی رعایت نکردن بهداشت خواب است، مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۵۰ درصد افرادی که دچار بی‌خوابی هستند با رعایت کردن اصول بهداشت خواب، مشکلشان برطرف می‌شود.

موارد مهم اصول بهداشت خواب

وی اظهار کرد: اتاق خواب باید از نظر نور، سر و صدا و دما در وضعیت مطلوب باشد، اتاق خواب یا رختخواب باید تنها برای خوابیدن استفاده شود، بنابراین فرد در رختخواب باید از مطالعه کردن، گوش دادن به موسیقی، تماشای تلویزیون، کار کردن با تلفن همراه و چک کردن پیامک‌ها خودداری کند، افراد همچنین باید خواب منظم داشته باشند به طوری که هر شب ساعتی مشخص به رختخواب بروند و صبح‌ها هم  ساعتی مقرر از خواب برخیزند.

صادق نیت بیان کرد: مصرف مواد محرک و نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه، نسکافه و کاکائو پیش از خواب  در بروز بی‌خوابی موثر است، بنابراین اشخاص باید سه تا چهار ساعت پیش از خواب از مصرف این مواد پرهیز کنند، نخوردن شام یا خوردن شام سنگین هم با بهداشت خواب مغایر است، در نتیجه افراد باید یک تا سه ساعت پیش از خواب شامی سبک میل کنند، مبتلایان به بی‌خوابی در گام نخست برای رفع مشکلشان باید به متخصص طب خواب مراجعه کنند، این افراد اگر نیاز باشد بسته به نظر متخصص به پزشکی دیگر ارجاع داده می‌شوند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: از مشکلات شایع خواب می‌توان به آپنه اشاره کرد که مهم‌ترین علامت آن خُروپُف شبانه است، افراد اغلب خُروپُف را نشانه خواب می‌دانند، اما این علامت نشان‌دهنده تنگ شدن راه هوایی فرد است، خُروپُف در مردان نسبت به زنان شایع‌تر است به طوری که یک سوم تا یک چهارم آقایان از این عارضه رنج می‌برند، خُروپُف در مردان بالای ۴۰ سال و آقایان دچار اضافه وزن و چاقی بیشتر دیده می‌شود.

وی تأکید کرد: خُروپُف نشان دهنده قطع تنفس فرد است بنابراین بر اندام‌های حیاتی ما اثری نامطلوب می‌گذارد به طوری که خُروپُف احتمال سکته مغزی و ابتلا به فشار خون بالا را در اشخاص افزایش می‌دهد، خُروپُف همچنین قند خون را در افراد بالا می‌برد یا درمان دیابت را مشکل‌تر می‌کند، افسردگی و اضطراب در مبتلایان به خُروپُف تشدید می‌شود، از سوی دیگر خواب آلودگی در این اشخاص افزایش پیدا می‌کند و خطر تصادفات مرگبار بیشتر می‌شود.

صادق نیت بیان کرد: مبتلایان به خُروپُف در سه مورد باید به متخصص خواب مراجعه کنند تا مشکلشان رفع شود، مورد نخست افرادی که دچار خُروپُف بوده و در طی روز خواب آلوده هستند، مورد دوم اشخاصی که مبتلا به خُروپُف بوده و فشار خون آن‌ها بالاست و مورد سوم افرادی که دچار خُروپُف هستند و گاهی هنگام خواب نفسشان قطع و دوباره با خرناسی راه تنفس آنها باز می‌شود.

بیشتر بخوانید: همه آنچه درباره بی‌خوابی و خُر و پف باید بدانید/ ترفند‌هایی برای آنکه مثل یک کودک شیرین بخوابید

رئیس مرکز تحقیقات اختلالات خواب یادآوری کرد: خُروپُف مشکلی شایع به خصوص در مردان دچار اضافه وزن و چاقی است، اما خوشبختانه این عارضه به خوبی درمان می‌شود به طوری که امروزه درمان‌هایی مختلف برای آن وجود دارد.

میزان خواب به چه عواملی بستگی دارد؟

در ادامه حیدر عظمایی محقق و پژوهشگر طب سنتی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران، در پاسخ به این سوال که میزان خواب به چه عواملی بستگی دارد، اظهار کرد: بدن ما با توجه به سن و طبع به حدود ۶ تا هشت ساعت خواب نیاز دارد، خواب بر عملکرد سیستم عصبی، ایمنی، عضلانی-اسکلتی و سایر اندام‌های بدن اثر می‌گذارد، بنابراین بی‌خوابی عوارضی جدی را برای فرد ایجاد می‌کند.

گیاهان مؤثر در بهبود کیفیت خواب

وی بیان کرد: گیاهانی مانند سنبل‌الطیب، بابونه، بادرنجبویه، گل شقایق، گل سرخ، زعفران، تخم گشنیز، گل گاو زبان، گل ساعتی، به‌لیمو، اسطوخودوس، بهار نارنج، بیدمشک و میوه نسترن در بهبود کیفیت خواب و عملکرد بهتر سیستم عصبی و قلبی-عروقی مؤثر هستند.

چرا خوابمان نمی‌برد؟

این محقق و پژوهشگر طب سنتی افزود: ناراحتی‌های روانی و هیجانات عصبی، مشکلات گوارشی، ابتلا به سنگ کیسه صفرا، بیماری‌های تنفسی، اختلالات قلبی-عروقی، درد‌های عصبی، پُرخوری، مصرف فست‌فود‌ها و غذا‌های ساندویچی، کمبود برخی ویتامین‌ها به ویژه ویتامین‌های گروه B، استفاده بیش از حد از تلفن همراه و سپری کردن زمان طولانی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، نوشیدن و مصرف زیاد ترکیبات کافئین‌دار مانند چای پُر رنگ، قهوه، نسکافه، شکلات، کاکائو، نوشابه، استعمال دخانیات مانند سیگار و قلیان، نوشیدن مشروبات الکلی، مصرف دارو‌های ضد افسردگی و بیداری‌های شبانه در بروز بی‌خوابی نقشی مهم دارند.

چه بیماری‌هایی بر اثر بی‌خوابی ایجاد می‌شوند؟

عظمایی تاکید کرد: افسردگی، اضطراب، استرس، اضافه وزن و چاقی، قند، فشار و چربی خون بالا، تپش نامنظم قلب، اختلال حافظه، آلزایمر، کمردرد و درد‌های استخوانی از جمله بیماری‌هایی هستند که بر اثر بی‌خوابی ایجاد می‌شوند.

اقدامات موثر برای رفع بی‌خوابی

وی تصریح کرد: انجام تمرینات تن‌آرامی، حجامت، یوگا، تنظیم دمای اتاق خواب و ساعات خواب، مصرف معجون شیر بادام و مسهل‌های طبیعی و پاکسازی سموم از معده، کبد، روده و کلیه‌ها به رفع بی‌خوابی کمک می‌کنند، برای تهیه معجون شیر بادام افراد باید یک لیوان شیر را به همراه هفت تا ۱۰ عدد بادام پوست کنده و یک قاشق مرباخوری عسل در مخلوط‌کُن بریزند، گیاهان دارویی مانند شاه‌تره، کاسنی، کیالک، خارشتر و خارخاسک هم با تصفیه خون، خوابی راحت را برای اشخاص ایجاد می‌کنند.

طرز تهیه چهار دمنوش خواب‌آور

این محقق و پژوهشگر طب سنتی با اشاره به اثر مصرف سیب، موز، چغندر (لبو) و کنجد بر هورمون ملاتونین و بهبود کیفیت خواب گفت: مبتلایان به بی‌خوابی برای رفع مشکل خود باید یک قاشق مرباخوری از ترکیب گیاهان نیم‌کوب شده گل‌ گاو زبان، سنبل‌الطیب، به‌لیمو و گل سرخ را به همراه سه تا چهار لیوان آب در قوری دَم و این دمنوش را در طول روز میل کنند، از دیگر دمنوش‌های خواب‌آور می‌توان به ترکیب به‌لیمو، بادرنجبویه، بهارنارنج و گل‌ سرخ یا بیدمشک به همراه گل‌ گاو زبان، میوه نسترن و گل سرخ و مخلوط اسطوخودوس، بابونه، زعفران و گل سرخ اشاره، این سه دمنوش را هم باید مانند دمنوش نخست تهیه کرد.

خواص دیگر چهار دمنوش خواب‌آور

عظمایی اظهار کرد: این چهار دمنوش علاوه بر خواب‌آوری، در رفع سندروم پای بیقرار، سندروم پیش از قاعدگی (PMS)، وسواس فکری، تپش نامنظم قلب، معده درد عصبی، میگرن، پیشگیری از ابتلا به آلزایمر و بروز سکته قلبی، تقویت دستگاه تنفسی، معده، روده و کلیه‌ها هم موثر هستند.

موارد منع مصرف چهار دمنوش خواب‌آور

وی بیان کرد: مصرف این چهار دمنوش خواب‌آور برای زنان باردار ممنوع است، افرادی که هم از دارو‌های فشار خون، ضد افسردگی و آرام‌بخش شیمیایی استفاده می‌کنند، نباید این چهار دمنوش را همزمان با دارو‌های خود بنوشند، بنابراین باید بین مصرف دارو‌ها و نوشیدن دمنوش‌ها ۲ تا سه ساعت فاصله باشد.

انتهای پیام/