گرافیست نام‌آشنا در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان:
فارغ التحصیلان گرافیک زیاد، اما تقاضای بازار کم است/ صفحه آرایی مطبوعات باید به صورت حرفه‌ای انجام شود
فرزاد ادیبی از شرایط فعلی رشته گرافیک، دانشجویان زیاد این رشته و بازار کار آن‌ها سخن گفت.
به گزارش خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، فرزاد ادیبی فارغ التحصیل رشته گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۳ است. او از طراحان پرکار نسل چهارم محسوب می‌شود که عمده فعالیت‌هایش در زمینه گرافیک فرهنگی از جمله طراحی پوستر، جلد کتاب و مجله، صفحه‌آرایی و تصویرسازی مطبوعات و گاهی نوشته‌هایی درباره هنر گرافیک است.
در خصوص آثار پژوهش و نگارش این هنرمند میتوان به مقاله‌هایی با موضوعات تاریخچه هنر گرافیک، تعریف تایپوگرافی، پاساژ در نوشتار ایرانی و ... اشاره کرد.
این هنرمند که دارای مدرک درجه یک هنری است، دبیری بخش گرافیک در یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را بر عهده داشت. هفته جهانی گرافیک فرصتی را رقم زد تا گفتگویی مختصر در حوزه گرافیک و طراحی با فرزاد ادیبی داشته باشیم که ماحصل آن را در متن زیر می‌خوانید:
آقای ادیبی؛ شما فارغ التحصیل رشته گرافیک از دانشگاه هنرهای زیبا هستید. علت اصلی حضور و گرایشتان به این رشته چه بود؟
چون گرافیک رشته جامعی است و از همه هنرهای دیگر برای بیان و ارتباط استفاده می‌کند، این رشته را انتخاب کردم. در این هنر انتقال پیام و دیزاین حرف اول را می زند و مدیا و تکنیک در مراتب بعدی قرار دارد. به همین دلیل من آن را انتخاب کردم تا بتوانم از این طریق دیدگاهم را منتقل کنم.
در حال حاضر مشغول به چه فعالیت‌هایی هستید؟
مشغول تدریس، مشاوره دادن در حوزه گرافیک، کار حرفه‌ای در زمینه‌های طراحی جلد، پوستر، صفحه آرایی و گاهی هم نگارش مقاله هستم. فعالیت‌های جنبی گرافیک را هم دنبال می‌کنم و گاهی در آن‌ها حضور دارم.
به عنوان نویسنده مقاله‌های هنری، بفرمایید در بخش مقاله، کتاب، پایان نامه‌های هنر و ... چه وضعیتی داریم؟ منابع تئوریمان غنی است؟
در حوزه تئوری تلاش‌های بسیاری توسط دوستان طراح انجام می‌شود. چند دوره پیش که من مشاور و سرپرست کمیته فرهنگی انجمن صنفی طراحان گرافیک بودم، پیشنهاد برگزاری یک مسابقه پژوهشی در رشته گرافیک را مطرح کردم. در نظر داشتیم که یک رویداد رقابتی در بخش‌های ترجمه و تالیف به نام «کتاب اردیبهشت» یا «نشان اردیبهشت» برگزار کنیم، اما متاسفانه آنچه مورد نظر من بود انجام نشد. این مسابقه راهی بود که کمک می‌کرد تا بین بخش‌های نظری و عملی گرافیک پلی برقرار شود. در کل تحقیق ها، تالیف ها، ترجمه‌ها و... مجزا از کار عملی هستند. اگر ارتباطی بین این دو بخش برقرار شود، اتفاق چشمگیری در آثار عملی خواهد افتاد.
هفته گرافیک امسال با شعار زنان طراح برگزار شد. استعداد‌های بانوان طراح ایرانی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
از نسل پنجمی‌های گرافیک به بعد، تعداد بانوان طراح نه تنها کمتر از آقایان نیست بلکه مساوی با آنهاست. در این چند سال اخیر، بانوان در همه زمینه‌ها حضور کمی و کیفی قابل توجهی داشته‌اند. زمانی که متقاضیان، شایسته سالارانه وارد دانشگاه می‌شدند تعداد دانشجو‌های دختر در کلاس‌های من بیشتر از پسر‌ها بود. البته این نسبت الان بیشتر شده است. کافیست دختران و خانم‌های ایرانی شایستگی‌های خود را باور کنند آنگاه به طور برابر و حتی گاهی پیشروتر از آقایان فعالیت خواهند کرد.
نظر شما در خصوص صفحه آرایی و تصویرسازی مطبوعات چیست؟ این مسئله تا چه حد در کاهش و یا افزایش مخاطبان موثر است؟
تصویرسازی و صفحه آرایی بخش‌های اصلی گرافیک مطبوعات محسوب می‌شوند؛ البته بخش‌های پنهان، کم حضور و کم جلوه‌ای مثل فونت و... هم جزو گرافیک مطبوعات هستند، اما این دو موضوع بیشتر به چشم می‌آیند و در دیزاین کتاب و مطبوعات بسیار موثر هستند. تصویرسازی و صفحه آرایی علاوه بر زیبایی، درکاربرد و راحت خوانده شدن مطلب نیز مهم است. امروزه کتاب‌ها و مطبوعات الکترونیک، رویکرد گرافیک مطبوعات کاغذی را تغییر داده اند. البته طراحی پوستر هم از این تغییرات مصون نمانده است، اما بخش اصلی مطبوعات که همان صفحه آرایی و تصویرسازی است باید کماکان به صورت حرفه‌ای رعایت شود.
نظرتان در خصوص طراحی جلد کتاب‌ها چیست؟ ناشران تا چه حد به این موضوع دقت می‌کنند؟
من عضو شورای سیاست گذاری و داوری مسابقه «شیرازه» بودم که در این زمینه برگزار می‌شد. آثاری که به جشنواره ارسال می‌شد، نشانگر رشد قابل توجهی در طراحی جلد کتاب‌ها بود، اما این آثار تنها بخشی از این حوزه به شمار می رفت و بخش عمده، کتاب‌هایی است که توسط ناشران منتشر می‌شود و این ویژگی را ندارد. دلیل این جریان هم این است که ناشر به دلیل شرایط اقتصادی ترجیح می‌دهد طراحی که کاربلد نیست، اما ارزان کار می‌کند کتاب هایش را طراحی کند. در حال حاضر که شرایط اقتصادی کشور شرایط خوبی نیست، همه بخش‌ها به ویژه حوزه فرهنگ سختی‌های زیادی را تحمل می‌کند؛ بنابراین بخش خیلی خیلی اندکی از طراحی جلد کتاب‌ها خوبند، اما بقیه مناسب نیستند.
چرا در سال‌های اخیر، متقاضیان رشته طراحی در دانشگاه و هنرستان‌ها زیاد شده است؟
از آنجایی که گرافیک رشته جذابی است، تاحدودی بازار کار دارد و از طرفی هم با خلاقیت و هنر مانوس است، بیشتر کسانی که قصد ورود به عرصه تجسمی را دارند به سمت گرافیک سوق می‌یابند. اما این دورنمای کار است. باید توجه داشته باشیم که با فارغ التحصیل شدن دانشجویان، عرضه در رشته یا حرفه گرافیک زیاد می‌شود، اما تقاضای بازار همان تعداد محدودی است که قبلا وجود داشته و حتی با وضعیت اقتصادی فعلی، این تقاضا به حداقل می رسد. در نتیجه تعادل بین عرضه وتقاضا در این حرفه به هم می خورد.
مردم به طور ناخودآگاه با گرافیک در ارتباط هستند (حتی مشاغل هم برای تبلیغات و... از آن استفاده می‌کنند)، اما با هویت و ابعاد دقیق این هنر آشنا نیستند، آگاهی عمومی درباره گرافیک را چطور ارتقاء دهیم؟
با برگزاری نمایشگاه، شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های جمعی و دولتی میتوان این آگاهی را ارتقاء داد. البته بیشتر مردم از این رشته آگاهی دارند به همین دلیل هم دانشجویان گرافیک از سایر رشته‌های هنری بیشتر است. اما در کل کسانی که با طراحی آشنا نیستند را میتوان از طریق رسانه‌ها با گرافیک آشنا کرد.
شما در دوره یازدهم جشنواره تجسمی فجر دبیر بخش گرافیک بودید. آیا تغییر رویکرد‌های این دوره کمکی به خروجی مثبت آن کرد؟ استعداد‌ها کشف شدند؟
با توجه به اینکه در دوره یازدهم جشنواره تجسمی فجر، رشته‌ها جداگانه حضور یافتند، جوانان شرکت کردند و پیشکسوتان هم همراه شدند اتفاق‌های مثبتی رخ داد. بالاخره هر حرکتی می‌تواند به تشویق و حمایت از استعداد‌های جوان کمک کند، اما آنگونه که بگوییم ما استعداد‌های ویژه‌ای را کشف کردیم و و اتفاق‌های شگرفی افتاد، نه اینگونه نبود. اما این چشم انداز‌ها در سال‌های آینده عملی می‌شود. باید یک سازوکاری تدوین شود و فیلتر‌هایی داشته باشند که طبق آن استعداد‌ها را کشف کنند و پرورش دهند.
مهمترین برنامه‌های خودتان برای سال جاری را بفرمایید.
مقالات نانوشته، کار‌های نکرده و اتود‌های انجام نشده زیادی در ذهنم است که باید به آن‌ها برسم. فرصت کمی دارم، تدریس و مشاوره و... خیلی انرژی می‌گیرند و گاهی نمی گذارند افکار و ایده‌هایم را عینیت بخشم.
انتهای پیام/
در باشگاه خبرنگاران جوان پیگیری شد؛
معلمان نهضت سوادآموزی چگونه میتوانند استخدام آموزشوپرورش شوند؟
