به گزارش خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، انجمن خوشنویسان ایران با بیش از ۶ دهه سابقه فعالیت، هرساله هنرجویان بسیاری را تربیت و وارد عرصه هنر مقدس خوشنویسی می‌کند. فارغ التحصیلان انجمن خوشنویسان با در دست داشتن مدارک معتبر از این انجمن اجازه فعالیت رسمی در جامعه اعم از برگزاری نمایشگاه، تدریس در مراکز خصوصی، مدارس و حتی دانشگاه را کسب می‌کنند.
پس از برگزاری مجمع انجمن خوشنویسان در سال گذشته، اعضای جدید شورای عالی انتخاب و رویکرد‌های جدیدی هم برای فعالیت‌ها تدوین شد که برای آگاهی از این تغییرات و سیر فعالیت انجمن در سال جاری، سراغ استادان علی اشرف صندوق آبادی عضو شورای سیاست گذاری و عارف براتی مدیر اجرایی انجمن خوشنویسان ایران رفته و تعدادی از سوالات را با آن‌ها بازگو کردیم.

پرسش و پاسخ ما با مدیران ارشد انجمن خوشنویسان ایران به شرح ذیل است:

استاد صندوق آبادی آیا شورای عالی قصد ندارد یک کتاب از تاریخ پیدایش تا فعالیت‌های امروز انجمن خوشنویسان گردآوری کند؟

انجمن سابقه بسیار طول و طویلی دارد، آغاز فعالیت‌های این مجموعه با کسانی شکل گرفته که تعدادشان به تعداد انگشت‌های دست هم نبوده، اما الان غالب بر ۳۰۰ شعبه و هزاران فارغ التحصیل داریم، هزاران خدمت در تولید آثار و برگزاری نمایشگاه و... توسط انجمن ارائه شده
است. رسیدن به نقطه فعلی فرازو نشیب‌هایی به همراه داشته که این فراز و نشیب‌ها تاریخ انجمن را تشکیل میدهند و باید نگاشته شوند. قرار است کمیته پژوهشی انجمن با کمک اساتیدی همچون استاد حمیدرضا قلیچ خانی فعالیت‌های جدی را پیش بگیرد که گردآوری این کتاب هم یکی از این کارهاست.

برای هفته ملی خوشنویسی برنامه تدوین شده است؟

گرامیداشت هفته ملی خوشنویسی امسال برای سومین سال برگزار خواهد شد. ستاد اصلی گرامیداشت این هفته نیز قرار است تشکیل شود. بازدید از خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران خوشنویس، حضور در مزار پیشکسوتان، دیدار با اساتید نامی در منازل آنها، برگزاری نمایشگاه، کارگاه‌های تخصصی، مصاحبه‌های تلویزیونی و برپایی نشست‌های خوشنویسی از مهمترین برنامه‌های این مناسبت است.

استاد عده‌ای می‌گویند استاد امیرخانی و شاگردانش فضای خوشنویسی را قبضه کرده اند و چیزی به دیگر هنرمندان نمی‌رسد، پاسخ شما چیست؟

استاد امیرخانی بی شک ماندگارترین و تاثیرگذارترین چهره خوشنویسی کشور است. او چند بار خواسته که ریاست انجمن را واگذار کند، اما اعضا مخالفت کرده اند. حتی امسال هم نمی‌خواست که در شورای عالی باشد، اما به خواهش ما ماندند. قطعا بدون مدیریت و نظارت او کار‌ها با این نظم و انسجام پیش نمیرود. از طرفی درب انجمن خوشنویسان بر روی همه هنرمندان باز است، هرکسی طالب همکاری و مشارکت است ما در انجمن پذیرا و خدمتگزارش هستیم.

درباره نامگذاری خیابان به نام استاد امیرخانی هم توضیح دهید.

نامگذاری مکان‌هایی به نام بزرگان هنر، علاوه بر اینکه به شهر هویت می‌بخشد، موجب خرسندی اساتید و همچنین تشویق و افزایش انگیزه جوانان خواهد شد. در کنار استاد مشایخی، استاد عزت الله انتظامی، استاد علی نصیریان، استاد داوود رشیدی و محمدعلی کشاورز، نام استاد غلامحسین امیرخانی هم به عنوان شناخته شده‌ترین و چهره ماندگار عرصه خوشنویسی و تجسمی بر یکی از خیابان‌های شهر تهران ثبت شد که این اتفاق مثبتی است و لازم است از زحمات دکتر محمدجواد حق شناس که نقش مهمی در انجام این کار خیر داشتند تقدیر و تشکر داشته باشیم.

با توجه به شرایط فعلی که وضعیت اقتصاد به ویژه اقتصاد هنر نابسامان است و از طرفی خوشنویسی کلاسیک هم خیلی خواهان ندارد، برای فروش و رونق چرخه اقتصادی این هنر چه تدابیری اندیشیده شده است؟

اینکه آثار خوشنویسی کلاسیک خواهان ندارد را خیلی قبول ندارم. هنوز هم وقتی نمایشگاهی برگزار می‌کنیم خوشبختانه استقبال خوبی از جانب خریداران صورت می‌گیرد.

اما فقط آثار عده‌ای خاص از هنرمندان را می‌خرند!

خیر اینطور نیست. از طرفی ما با راه اندازی سایت آرتی نو تلاش کردیم قدم مثبت و تاثیرگذاری در بخش فروش آثار و کسب درآمد برای هنرمندان برداریم. کما اینکه استقبال تا به امروز هم خیلی خوب بوده و حتی آثار خوشنویسانی که عضو انجمن نیستند هم در این سایت تبلیغ و فروخته می‌شود.

انجمن بزرگترین تشکل هنری جهان بدون ذره‌ای بودجه دولتی اداره می‌شود

در ادامه مصاحبه‌ای هم با  عارف براتی مدیر اجرایی انجمن انجام گرفت که به گوشه‌هایی از آن اشاره می‌شود.

استاد براتی بفرمایید از چه سالی مدیریت اجرایی انجمن خوشنویسان ایران را برعهده گرفتید؟

از سال ۹۲ توفیق این را داشتم که بعنوان مدیراجرایی انجمن خوشنویسان ایران در خدمت هنرمندان این حوزه باشم.

انتخابات مدیران انجمن چگونه انجام می‌شود؟

ارکان انجمن خوشنویسان براساس اساسنامه عبارت است از عضو و کنگره که مجمع سراسری نمایندگان منتخب است و شورای عالی و بازرسان؛ بعد از انتخاب شورای عالی و بازرسان، این اعضا ابتدا از بین خودشان رئیس شورا، نایب رئیس، خزانه دار و منشی و سپس مدیر اجرایی را از بیرون انتخاب می‌کنند. براساس اساسنامه هم عموم فعالیت‌های اجرایی برعهده مدیر اجرایی انجمن است. شورا، سیاست گذاری و تصمیم گیری می‌کند، مدیر اجرایی هم آن تصمیم‌ها را در تمامی شعبه‌ها به انجام می‌رساند.

در حال حاضر چند شعبه زیر نظر مجموعه انجمن است؟

انجمن خوشنویسان بی شک بزرگترین تشکل هنری جهان است، هیچ تشکلی در دنیا یافت نمی‌شود که به صورت مردمی و غیرانتفاعی بوده و بیش از ۳۴۰ شعبه در داخل و خارج از کشور داشته باشد. این تشکل به دلیل قدمت زیاد، بهره بردن از تجارب گذشتگان و رشد طبیعی در سال‌های عمرش، اکنون استحکامات و مقاومت خود را پیدا کرده است.

وضعیت چرخه درآمد و گردش مالی انجمن چگونه است؟

ما از بودجه دولتی بهره‌مند نمی‌شویم. این تشکل با ریاضت مخصوصی کار می‌کند و هدفش هم ارائه خدمات فرهنگی با کمترین هزینه است. پوشش آموزش مناطق مختلف در سراسر ایران و به خصوص مناطقی که کم درآمد و محروم هستند در اولویت ماست. در این سال‌ها استادان و مدرسان انجمن هم به صورت شخصی هزینه‌هایی متقبل شده اند تا هنرخوشنویسی رواج یابد. اما متاسفانه در سال ۸۶ تا ۹۴ مشکلات عمده‌ای در حوزه خوشنویسی و رتبه‌های هنری در دل انجمن پیش آمد.

مختصری از مشکلات را بفرمایید.

عمده‌ترین مشکلی که رخ نمود و انجمن را به چالش کشید، موضوع اعطای رتبه‌های استادی بود. متأسفانه در هنر فضایی وجود دارد که تا یک هنرمندی فعالیت خود را آغاز و با اساتید نشست و برخاست می‌کند این تصور برای او پدیدار می‌شود که یک توانمندی و امتیاز خاصی دارد. در آن سال‌ها هم تعدادی از همین هنرمندان برای اخذ این رتبه تقاضا می‌دهند، اما به دلیل ضعف با مخالفت شورای ارزشیابی روبه رو می‌شوند. در داخل شورا هم دو تن از اساتید فشار‌هایی می‌آورند که این مدارج را به شاگردان خودشان اعطا کنند، بنابراین دیگر اعضای شورا که از این فشار‌ها عاصی می‌شوند به امید اینکه با کناره گیری آن‌ها این وضعیت بهبود یابد استعفای خودشان را اعلام می‌کنند، اما بعد از استعفای آنان، کسانی که خودشان در کار اجرا بودند عده‌ای دیگری را در قالب اعضای علی البدل وارد شورا می‌کنند و اعضای شورای اصلی به حاشیه رانده شده و افرادی که دنبال فرصت بودند سریعاً این تغییرات انجمن را به ثبت می‌رسانند. در نتیجه فقط در یک مرحله به سی و پنج نفر از اطرافیان خود در یک برگه وسط دفتر چهل برگی با یک امضاء در یک چرخه معیوب این رتبه را اهدا می‌کنند.

این مسائل چطور ساماندهی شد؟

طی یک زمان سه ساله هنرمندانی که اعتبار قوی تری در جامعه خوشنویسی داشتند دست به کار شده و سایر هنرمندان هم از این جریان جدا شدند. آن‌ها در انجمن خوشنویسی در محل میدان نوبنیاد گردهم آمده و فعالیت خود را ادامه دادند تا اینکه سال ۹۲ بنده به عنوان مدیر اجرایی انتخاب شدم، پس از پیگیری‌های مکرر اعضای شورای عالی وقت در سال ۹۴، مجمع بزرگی تشکیل و تمامی اختیارات، ساختمان، کادر اجرایی و... به انجمن اصلی خوشنویسان تحویل داده شد.

در حال حاضر دفتر انجمن خوشنویسان چهارراه ولیعصر تهران چه جایگاهی دارد؟

بخشی از آلودگی‌های ایجاد شده آن مقطع در انجمن همچنان در سرجای خودش باقی است. متاسفانه کسانی که مخالف هنر کشور هستند هنوز هم از این افراد و اختلافات سوء استفاده می‌کنند. پیدایش انجمن مذکور نیز در ادامه این دوگانگی‌هاست. مدیر این آموزشگاه نوظهور خوشنویسی، ساختمانی که با پول هنرجویان و انجمن خوشنویسان ایران در خیابان صائب ساخته شده را به نام شخص خود سند زده و در اختیار گرفته است. متأسفانه وزارت ارشاد نیز علیرغم اطلاعی که از موضوع تخلفات این فرد داشت حمایتش کرد، البته ما همچنان پیگیر شکایت‌های خودمان در مراجع قضایی هستیم.

مگر می‌شود اداره امور رسیدگی به مسائل فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که امور انجمن‌ها را در دست دارد با افراد خاطی همراه شود و برای احقاق حق قدیمی‌ترین انجمن هنری ایران کاری نکند؟

این مطلب بسیار دقیق و بجاست. در واقع سوال شما سوال ما هم است. باید بگویم که تشکلات تخصصی شرایط خاصی دارند و امکان دارد مجوز‌های مختلف در قالب‌های گوناگون صادر شود. اقدامی که این افراد انجام داده اند با شعار تکثرگرایی و همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته است. اما یک سوال دارم، اگر در یک هنر ۲ تشکل باشد چه پیش می‌آید؟ کماینکه نمونه این دو دسته بودن در یک دهه پیش هم اتفاق افتاد. پروانه‌ای که وزارت ارشاد برای این افراد صادر کرده مجوزی برای ادامه تخلفات این فرد است.

اما وزارت ارشاد می‌گوید ما مجوز موسسه فرهنگی هنری صادر کرده ایم، مسئولان موسسه نام مجموعه خود را انجمن خوشنویسان گذاشته اند و مجوزشان در حد انجمن نیست، این موضوع صحت دارد؟

خیر. دوستان مسئول ارشاد فقط با کلمات و لفاظی ذهن ما را منحرف می‌کنند. فردی که این مجوز را دریافت کرده به دلیل چند تخلف در حال پیگرد قانونی است. این افراد فرزندان مردم را با عنوان و القاب فریب می‌دهند. طی ۲۰ مرحله بالغ بر ۱۰۰ برگه تخلفات فرد مسئول انجمن جدید را به وزارت ارشاد منتقل کردیم. حتی نامه پلمپ آن مرکز از سوی ارشاد هنوز هم در دست ماست. با این اوصاف چرا به این فرد مجوز دادند؟ به جرات می‌گویم در این مورد با هنر خوشنویسی و انجمن خوشنویسان ایران کار دوستانه‌ای نکردند.

در حال حاضر تعداد هنرجویان و فارغ التحصیالن خوشنویسی زیاد، اما تقاضای بازار کم است، قبول دارید حتی در کلاس‌های انجمن خوشنویسان هم کیفیت فدای کمیت شده است؟

این مسئله را باید در یک گروه کارشناسی مورد بررسی قرار داد. خیلی هم اینطور نیست. انجمن قابلیتی دارد که به افزایش کمی و کیفی هنر خوشنویسی کمک می کند. این کار هم درست نیست که عرصه خوشنویسی را به قدری تنگ کنیم که کسی نتواند وارد آن شود.

بله! ما از لحاظ کمی خیلی فعالیت کردیم، اما از لحاظ کیفی هم این اتفاق افتاده است. ذات تشکیلاتی انجمن تولید شغل نیست بلکه ترویج هنر است. البته دنبال این هم هستیم که هنرمند از هنر درآمد هم داشته باشد. خلق آثار، کتابت، تدریس، آموزش و... قالب‌های درآمدی هنر خوشنویسی محسوب می‌شوند.

استاد وعده اداره تجسمی و وزارت ارشاد برای کمک مالی به انجمن چه بود؟

ببینید ما در حال حاضر نمی‌توانیم ادعا کنیم که هنر‌های دیگر کشورمان مانند سینما جایگاه خاصی را در جهان به خود اختصاص دادند، یا اینکه در موزه‌های جهان به ندرت آثار نقاشی ایرانی پیدا می‌شود، اما در مقابل موزه‌ای در جهان یافت نمی‌شود که اثر خوشنویسی ایرانی نداشته باشد. قابلیت کشور ما در این هنر بالاست، پس باید توجه و بودجه وزارت ارشاد به این هنر بیشتر از بقیه باشد. خوشنویسی هنری است که با موسیقی، ادبیات، کلام قرآن و... ارتباط دارد، اما واقعا مورد توجه قرار می‌گیرد؟

رقم بودجه انجمن خوشنویسان ایران از بودجه فرهنگی کشور چقدر است؟

بودجه سال ۹۷ وزارت ارشاد حدود ۱۳۱۲ میلیارد تومان بود و بودجه سال جاری هم ۱۴۱۵ میلیارد تومان است. ما به جای دولت بار سنگین هنر کشور را به دوش می‌کشیم. ۳۴۰ شعبه با کارمند، مدرس، مدیر و... داریم. بالغ بر ۱۰۰۰ مدرس داریم، سالانه ده‌ها انتشار خوب داشته ایم، حدود ۶۰۰ کارگاه و ۷۳۰ نمایشگاه درسال ۹۷ برگزار کردیم، وزارت فرهنگ که متولی برنامه‌های فرهنگ و هنری در جامعه است، خودش باید توضیح بدهد. اصلاً بودجه نخواستیم. حداقل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جلوی پای این هنر سنگ نیندازد. با توجه به بار‌ها مکاتبه و انتقال صد‌ها مدرک، آیا باید به فرد متخلف مجوز بدهند؟ وزارت فرهنگ بی تردید با این اقدام نسنجیده به جایگاه این هنر آسیب خواهد زد و عیار این هنر اُفت خواهد کرد و در بلند مدت این معنی مشخص می شود و سابقه آبرومندی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نخواهد بود.

آیا این کار‌های وزارت ارشاد بجز اینکه شائبه ضد هنری و تفرقه در بین این هنر به نظر می‌رسد برداشت دیگری هم دارد؟ ما در این خصوص از یکسال و نیم گذشته که آقای صالحی وزیر شده است، به صورت کتبی از او درخواست دیدار کردیم، مگر طی این مدت چقدر سرش شلوغ بوده که یک وقت دیدار دوساعته هم به ما نداد؟ اشکال ندارد، او عنایت کند و گزارش بدهد که فلان کار‌ها را کردم و به این دلایل فرصت نشد و نتوانستم با هنرمندان دیدار کنم.

گفتگو از زهرا علیزاده

انتهای پیام/