خسرو روشن از فراز و نشیب‌های نیم قرن فعالیت هنری خود و همچنین نگارش آیات قرآن کریم سخن گفت.

به گزارش خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، از در که وارد می‌شویم تابلو‌های رنگارنگ روی هر یک از دیوار‌های منزل خودنمایی می‌کند. فضای خانه مملو از هنر است. استاد قلم به دست، مشغول نگارش یک قطعه چلیپاست. پس از سلام و خوش آمدگویی بازهم مشغول خطاطی می‌شود.

خسرو روشن متولد ۱۳۳۵ است و از سال ۱۳۴۸ خطاطی می‌کند. از اول هم نستعلیق می‌نوشت و به مرور زمان آن را با نقاشی تلفیق کرد و به هنر نقاشیخط مشغول شد. در عین حال، تندیس‌های بسیار زیبایی از آیات قرآن ساخت که هنر منحصر به فرد اوست. او سال‌ها مشغول خوش نویسی آیات قرآن، روایات اهل بیت علیهم السلام، دعای جوشن کبیر و همچنین دیوان شاعران نامی بوده است.

او همچنین نخستین خوشنویسی است که دو وصیت نامه حضرت سیدالشهدا (ع) به برادرش محمد حنفی را به رشته تحریر درآورده است.

در گفت و گویی مختصر، استاد روشن به سال‌های حضور خود در هنر و فراز و نشیب‌های این مسیر اشاره کرد که در ادامه می خوانید: 

 شما از دهه چهل هنر را آغاز کردید، فعالیت در آن سال‌ها که کمتر کسی با هنر آشنا بود، چطور بود؟

من از سال ۴۸ تا الان خط می‌نویسم. پدربزرگم از مجتهدان مازندران بود؛ شعر می گفت و خط خوشی هم داشت. همه به من می‌گفتند که استعداد هنری ام را از او به ارث برده ام. در رشته ریاضی دیپلم گرفتم. از همان دوران ابتدایی به خط علاقه داشتم و در مدرسه در مناسبت‌های مختلف خط می نوشتم و بعد‌ها برای درآمدزایی تابلو نویسی کردم.

درآمدتان خوب بود؟
بله خیلی خوب بود، به طوریکه در دوران دبیرستان با اتومبیل شخصی خودم به مدرسه می رفتم.

از چه زمانی خط را در انجمن خوشنویسان و به صورت رسمی دنبال کردید؟
از سال ۷۵ با حضور در کلاس‌های استاد امیرخانی خط را به صورت رسمی دنبال کردم. از سال ۷۵ تا ۸۵ هم در دانشگاه تدریس می کردم، از همان سال هم مدرس انجمن خوشنویسان شدم.

اخیرا مسئولان انجمن از افزایش مزایا و حقوق اساتید و مدرسان صحبت می‌کنند. به نظر شما این وعده‌ها عملی می‌شود؟

وعده زیاد می‌دهند، اما عملا هیچ اتفاقی نمی‌افتد. فیش حقوقی من پس از سی و چهار سال فعالیت، دویست هزار تومان است. البته من این مبلغ را به دلیل کسوتی که دارم دریافت می کنم چرا که حق الزحمه مدرسان دیگر از حقوق من هم کمتر است.

اگر انجمن مشکل بودجه دارد پس چطور برای مجمع کیش هزینه هنگفتی کردند؟
هزینه آن مجمع بر عهده انجمن نبود. سرمایه گذار داشت و هر هنرمندی که در مجمع شرکت کرده بود با یک اثر آمده بود، در مجموع تقریبا چهارصد اثر خوشنویسی برای سرمایه گذار جمع آوری شد و هزینه آن مراسم از این طریق بازگشت.

شما تاکنون مجموعه اشعار بسیاری از شاعران بزرگ از جمله رودکی، خیام و عطار را نگارش کرده اید. به نظرتان کتابت تا چه حد می تواند در درآمدزایی هنرمندان موثر باشد؟

من علاوه بر این مجموعه ها، حافظ را هم چند بار نوشتم، اما بنا به دلایلی ازجمله کج خلقی ناشر و... کتابت آن به پایان نرسید. هنرمند کتاب می‌نویسد تا این کار تبدیل به یک چشمه جوشان شود و به مرور زمان از آن چشمه، قطره قطره به هنرمند برسد و بتواند حیات خود را حفظ کند. اما متاسفانه حق تالیف به هنرمند پرداخت نمی‌شود.

این حق الزحمه‌های بسیار کم انجمن خوشنویسان به شورای سیاست گذاری مربوط می‌شود؟

به عوامل بسیاری از جمله شورای عالی و سیاست گذاری انجمن و مهمتر از آن دولت که به هنر اصلا اهمیت نمی‌دهد، مربوط می‌شود. در کشور‌های خارجی هنرمندان تامین هستند، یک کارگاه برای کار دارند، سالی به یک کشور خارجی سفر می‌کنند و کتاب جدیدترین آثارشان هم هرسال چاپ می‌شود اما دولت ما هیچ یک از این حمایت‌ها را از هنرمند انجام نمی‌دهد.

دولت نبود بودجه را مهمترین دلیل این وضعیت می داند.

سال گذشته بودجه وزارت ارشاد حدود ۱۳۱۲ میلیارد بود، این سرمایه کجا رفت؟ مگر از کدام هنرمند اثر می‌خرند؟ کدام نمایشگاه و جشنواره مهم را برگزار می‌کنند؟ متاسفانه امروزه باند بازی‌های هنر از قاچاق مواد مخدر بدتر شده است. اثری که قرار بود سال ۸۳ به قیمت ۷ میلیون تومان از من خریداری کنند را تا به امروز نخریده اند.

استاد راهکاری برای ساماندهی این وضعیت پیشنهاد می‌کنید؟

باید تدابیری بیندیشند تا هنرمندی را که در کارش تخصص دارد و آثارش را با عناصر مختلف می‌آمیزد از دیگر هنرمندان جدا کنند و به هر شخصی فراخور توان و مهارتش بها دهند، به طور مثال یک نفر در هنر، معلم خوبی است، یک نفر اثر خوب خلق می کند.

در سینما برخی از تهیه کنندگان با پرداخت مبالغ زیاد، حق فعالیت و انتخاب یک بازیگر در دیگر پروژه‌ها را از او می‌گیرند، این انحصارطلبی در تجسمی هم وجود دارد؟

بله، اتفاقا در تجسمی بیشتر است، چند دوره که در تالار وحدت اکسپو برگزار کردند گالری دار‌ها دقیقا به همین روش با هنرمندان رفتار می‌کردند.

از نگارش آیات قرآن کریم بفرمایید.

من ۲۰ جزء از قرآن را نوشتم، دارالقرآن به دلیل اعراب گذاری‌ها مجوز چاپ این مجموعه را نداد به همین دلیل ۱۰ جزء بعدی را نگارش نکردم. همچنین کل دعای جوشن کبیر را در ۳۰ تابلو نگارش کردم.

نقاشیخط را چطور آغاز کردید؟

همان سال‌ها قبل از اینکه در کلاس استاد امیرخانی حاضر شوم، با آثار استاد جلیل رسولی آشنا بودم و از روی آن‌ها کار می کردم. من با الهام از نقاشی که آقای تجویدی با مضمون «امام حسین (ع) نوری است که هرگز خاموش نمی شود» کار کرده بود، این عبارت را به سبک نقاشیخط کار کردم. سال ۵۴ در اولین نمایشگاهی که سازمان جوانان بابل برگزار کرد شرکت کردم، سال ۶۲، تابلو «خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار» که کار کرده بودم جز ۸ اثر برتر دهه فجر شد.

در حال حاضر پروژه‌ای برای کار در دست دارید؟

مجموعه اسماء الحسنی کار آماده‌ای است که باید ارائه کنم، صاحب کاری که خلق شده دیگر من نیستم بلکه مردمی هستند که با این فرهنگ و هنر آشنا هستند، اما چرا نباید من هنرمند حمایت شوم تا این آثار به جایگاه اصلی شان برسند؟ آخرین تابلویی که من نوشته ام در روز دوم اردیبهشت ماه امسال بوده است، اما به دلیل هزینه‌های سنگین نمی توانم آن‌ها را به نمایش بگذارم. از طرف دیگر هم برای نگه داری آن‌ها جا ندارم.

در سایت آرتی نو که انجمن خوشنویسان برای فروش آثار راه اندازی کرده است، عضو نیستید؟

من اصلا از این سایت اطلاع ندارم. تاکنون نام این سایت هم به گوشم نخورده است. در کار‌های من اصلا تکنولوژی دخیل نیست و همه با قدرت دست خلق شده اند. اگر هنردوستان ببینند مطمئنا به خوبی از آن‌ها استقبال می‌کنند.

استاد جایی گفته اید که برای نگارش آیات قرآن باید تزکیه نفس داشته باشید، درست است؟
بله بار‌ها برای من پیش آمده که سراغ یک آیه رفتم تا آن را کار کنم، اما یک چیزی مانع شد، اگر آمادگی روحی نداشته باشی، نمی توانی با آیات قرآن ارتباط برقرار کنی. گاهی اوقات می خواهی یک آیه قرآن کار کنی نمی‌توانی، اما فردای آن روز به راحتی کار میکنی؛ من حتی ۳، ۴ ماه هم کار در دست داشته ام.

در سال ۸۴ عواید فروش از آثارتان را به زلزله زدگان بم اختصاص داده بودید. آیا امسال هم اثری را برای کمک به سیل زدگان اهدا کردید؟
امسال موسسه پیشکسوتان هنر ۲ اثر از من برای کمک به سیل زدگان گرفت. به نظرم هنر ابزار تاثیرگذار در جامعه است.

آیا تاکنون از بازخورد نمایشگاه هایتان شگفت زده شده اید؟
بله در کشور‌های خارجی که نمایشگاه گذاشتم، بار‌ها دیدم که مخاطبان پای تابلو‌ها اشک ریختند، یک بار که در حسینیه ارشاد از صحبت‌های دکتر شریعتی نمایشگاه برگزار کرده بودم، خانمی آمد و بسیار گریه کرد، یکی از افرادی که آنجا بود گفت «این خانم شاگرد استاد شریعتی بوده و به همین دلیل تحت تاثیر تابلو‌ها قرار گرفته است.»

 آیا مردم در ورکشاپ‌ها با هنر خوشنویسی ارتباط برقرار می‌کنند؟
مردم ارتباط می گیرند، این دولت است که با هنر ارتباط برقرار نمی‌کند، متاسفانه مسئولان فکر می‌کنند کل ۸۰ میلیون نفر می‌توانند این کار‌ها را انجام دهند، به همین دلیل موقع خرید یک اثر به جای در نظر گرفتن رزومه هنرمند و... مزد ۱۰ روز کارگر را در نظر گرفته و مبلغ را پرداخت می‌کنند.

ایده تندیس‌های قرآنی از کجا شکل گرفت؟
من به این فکر کردم که خط در سطر، کتیبه، منبت و... بوده، اما هیچگاه در فضا نبوده است، بنابراین باید کاری کنیم که خط وارد فضا هم شود. پیش‌تر پرویز تناولی و یا استاد افجه‌ای این کار را با کلمه شروع کرده بودند و من با مصرع شروع کردم. از آن پس خط به صورت حجم در میادین، معابر و... کار شد. تندیس‌هایی هم که من ساختم ۳۰ آیه از قرآن کریم بود که مورد پسند مقام معظم رهبری قرار گرفت. او تاکید کرد که من این هنر را توسعه دهم. اما متاسفانه با وجود تاکید رهبر باز هم کسی برای توسعه این هنر حمایت نکرد.

گفت‌وگو از زهرا علیزاده

انتهای پیام/