اردکانیان گفت:‌ ایرانیان در طول تاریخ از گران‌ترین مصرف کننده‌ از طریق قنات‌ها به ارزان‌ترین مصرف کننده آب از طریق یارانه‌‌های انرژی تبدیل شده‌اند.

به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، رضا اردکانیان، وزیر نیرو در مراسم نشست و نمایشگاه تخصصی سازگاری با کم آبی با بیان اینکه در فاصله کوتاهی از تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی نشست و نمایشگاه تخصصی آن برگزار می‌شود، گفت: گروهی می‌پرسند آیا ۱۵ ماه زمان اندکی است، پاسخ این سوال آن است که مسئله آب در ایران از چندین دهه پیش آغاز شد و وضعیتی که امروز شاهد آن هستیم محصول انباشت تاریخی انتخاب‌های ما است که البته تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار گرفته است.

وی افزود: مسئله‌ای که چندین دهه قدمت دارد و به تدریج حاصل شده فقط از طریق راهبرد‌های دور اندیشانه و زمان بر می‌توان بررسی و تعدیل کرد، ۱۵ ماه در این رویکرد زمان کوتاهی است.

اردکانیان بیان کرد: کارگروه ملی سازگاری با کم آبی به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، کشور، صنعت معدن و تجارت، سازمان حفاظت از محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد اصل ۱۳۸ ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۶ اسفند ۹۶ به تصویب هیئت دولت رسید.

وزیر نیرو یادآوری کرد: هدف از تشکیل این کارگروه که متعاقبا سازمان هواشناسی کشور هم به آن اضافه شد هماهنگی و انسجام در برنامه‌های سازگاری با کم آبی در سطح کشور و متعادل سازی منابع و مصارف آب بوده است.

وی اظهار کرد: چند واژه کلیدی در عنوان کارگروه و شرح مختصری که از آن ارائه شد، وجود دارد که جزء ماهیت کارگروه به شمار می‌رود و کلیدی‌ترین مفهوم در این حوزه، سازگاری است.

اردکانیان با اشاره به اینکه سازگاری به آن معناست که باید شرایط اقلیمی ایران را مبنای هر گونه راهبرد برنامه و اقدام در بهره برداری از منابع آب قرار داد، افزود: انواعی از سرنوشت وجود دارد و ایران هم دارای سرنوشت اقلیمی خاص خود است؛ اقلیمی که یک سوم میانگین جهانی بارش دارد و توزیع بارش‌ها در آن به لحاظ جغرافیایی و زمانی نامتوازن است.

وزیر نیرو افزود: به طور تاریخی زیست موجود در ایران مبتنی بر کم آبی است و این سرنوشت اقلیمی قابل تغییر نیست و حداقل با ابزار‌های فناورانه بشری امروز نمی‌توان آن را به پرآبی تبدیل کرد.

وی اظهار کرد: "سازگاری"، واژه‌ای که با دقت انتخاب شده است و کارگروه برای مقابله، از میان بردن یا حتی تغییر کم آبی ایجاد نشده است؛ کم آبی وضعیت کم و بیش ثابتی است که تغییرات سالیانه یا دوره‌ای در میزان بارش‌ها نیز آن را ماهیتا تغییر نمی‌دهد و نتیجه طبیعی آن است که ساکنان این عرصه از جهان باید خود را با این وضعیت سازگار کنند.

اردکانیان افزود: اصل کم آبی را باید این افراد بپذیرند و متناسب با آن بینش‌ها، دانش‌ها و ابزار‌های لازم را به کار بگیرند تا پایداری منابع آب را تضمین کرده و زندگی را در این سرزمین تداوم ببخشند، بنابراین سازگاری با کم آبی به معنای کنار هم قرار گرفتن سرنوشت اقلیمی کم آبی و غیرقابل تغییر به پرآبی و انتخاب انسانی سازگاری و نه سایر انتخاب‌ها نظیر مقابله با تغییر سرنوشت اقلیمی است.

وزیر نیرو با اشاره به اینکه دومین مفهوم کلیدی، "ملی" است، گفت: معنای واژه ملی فقط از آن جهت نیست که کارگروه در هیئت دولت تصویب شده و بر یکی از اصول قانون اساسی استوار است.

وی افزود: ملی به آن معنا است که مسئله آب در ایران فقط از طریق رویکردی که همه بازیگران و کنشگران موثر بر مسئله را در همه جغرافیای ایران در بر بگیرد قابل تعدیل است.

اردکانیان بیان کرد: مسئله آب به این ترتیب همه مصرف کنندگان آب را دربرمی‌گیرد و مسئله یک وزارتخانه، دولت یا کارگروه خاصی از مردم نیست؛ مسئله آب فقط در شرایطی بستر مناسب‌تری را برای تعدیل و بهبود می‌یابد که رویکرد همه با هم در دستور کار قرار گیرد و به آن عمل شود.

وزیر نیرو افزود: تحقق رویکرد همه با هم و محقق شدن معنای واژه ملی در کشوری که همه دستگاه‌ها به بخشی نگری عادت کرده‌اند و به مدد چندین دهه بخشی نگری و ضعف ساز و کار‌های حقوقی، اقتصادی و سیاسی فعالیت میان بخشی کار بسیار دشواری است.

وی توضیح داد: رویکرد همه با هم به عنوان اولویت یافتن فعالیت میان بخشی است. هیچ وزارتخانه‌ای به تنهایی و هیچ گروهی از مصرف کنندگان آب بدون مشارکت سایر گروه‌ها قادر نیستند مسئله آب را تعدیل کرده و بهبود بخشند.

اردکانیان با اشاره به اینکه ما وقتی با رویکردی مواجه هستیم که اولا با محدودیتی غیرقابل تغییر (یعنی کم آبی) مواجه است انتخاب انسانی (یعنی سازگاری) است و پیشبرد آن نیازمند کار میان بخشی و همه با هم است، گفت: باید ماهیت پیچیده، تدریجی، پرچالش و کندرو آن را درک کنیم.

وزیر نیرو اظهار کرد: بازیگران موثر در پیدایش و تداوم مسئله آب به راحتی نمی‌توانند از عادات گذشته و منافعی که برایشان شکل گرفته و همچنین آموخته‌ها و دانشی که در مسیر‌های ناسازگار با کم آبی به دست آورده‌اند دست بکشند.

وی توضیح داد: ما کار پیچیده‌ای برای سازگاری با کم آبی پیش رو داریم که حداقل شامل فعالیت‌هایی از جمله تولید دانش درباره معنا، ضرورت، راهکار‌ها و ابزار‌های سازگاری با کم آبی و نهایتا تبدیل کردن آن به گفتمان و رویکرد غالب در عرصه مدیریت منابع آب ایران، هماهنگ سازی منافع همه بازیگران و ذی نفعان در مسیر سازگاری با کم آبی، نشان دادن ظرفیت‌های تولید ابزارها، خلق شیوه‌های زیست بر وضع سیاست‌های مشوق سازگاری با کم آبی و همچنین تولید دانش و متعاقب آن متقاعد سازی آن درباره واقعیت کم آبی و نقش آن به عنوان سرنوشت اقلیمی غیرقابل تغییر در محدوده دانش و توان بشری موجود می شود.

اردکانیان افزود: واقعیت آن است که به دلیل انواعی از ساز و کار‌های مختلف منافع بازیگران و شیوه زیست اکثریت جامعه بر اساس زیست ناسازگار با کم آبی شکل گرفته و حتی اقتصاد و جامعه به کسانی پاداش می‌دهد که ناسازگاری با کم آبی را پیشه کنند پیشبرد راهبرد سازگاری با کم آبی بر مبنای پنج محور استوار شده است.

وزیر نیرو درباره این پنج محور گفت: عوامل سازمانی و ضعف مدیریت، نبود ساختار‌های سازمانی سازگار با فعالیت میان بخشی، نبود ساختار‌های حقوقی قانونی مبتنی بر مسئولیت مشترک در قبال پایداری منابع آب، بست نیافتن ظرفیت‌های فنی و تخصصی متناسب با رویکرد میان بخشی معطوف به سازگاری با کم آبی و مسئولیت مشترک در قبال پایداری منابع آب، فقدان شفافیت در پاسخگویی کافی در نظام نهادی مدیریت آب از جمله این محور‌ها به شمار می‌آید.

وی افزود: سخن گفتن از ضعف مدیریتی در بستر مدیریت منابع آب نیازمند دقت بیشتر است، مدیریت در عرصه منابع آب به معنای تدوین تابع هدف چند منظوره‌ای است که در آن توأمان متغیر‌های اجتماعی، اقتصادی، فنی، حقوقی، اقلیمی، سیاسی و حتی امنیتی نقش ایفا می‌کنند.

اردکانیان ادامه داد:‌ضعف مدیریت در چنین بستری به معنای نادیده گرفتن هریک از این ابعاد تابع هدف و متعاقب آن تحمیل هزینه بر پایداری منابع آبی و بهره مندی ذی نفعان از منابع آب پایدار بین نسلی است.

وزیر نیرو اظهار کرد: متغیر‌های سازمانی و مدیریتی باید با تصریح و تمایز بیان کرد، نظام مدیریت منابع آب کشور فاقد نظام تولید، جمع آوری، پردازش و انتشار داده‌های منابع و مصارف آب متناسب با نیازمندی‌های امروز کشور است.

وی گفت: رسیدن به اجماع و تحقق رویکرد همه با هم در مدیریت منابع آب نیازمند داده‌هایی تا حد ممکن متقن است که زمینه ساز استفاده همه ذی نفعان باشد و بر اساس آن‌ها بتوان برنامه ریزی دقیق مدیریت منابع و همچنین سنجش و پایش تغییرات بر اثر اجرای اقدامات را انجام داد.

اردکانیان به عوامل اقتصادی و اجتماعی این بخش هم اشاره کرد و گفت:‌نابسامانی اقتصادی آب و توهم ارزانی از آن (ایرانیان که در طول تاریخ مصرف کننده گران‌ترین آب از طریق قنوات بودند در چند دهه اخیر به مصرف کننده ارزان‌ترین آب از طریق یارانه‌های انرژی و سرمایه گذاری عظیم دولتی در زیرساخت‌های فناورانه بهره برداری از منابع آب تبدیل شده‌اند).

وزیر نیرو تأکید کرد: کاربری نامناسب اراضی، سبک زندگی پرآب، سرمایه گذاری ناکافی برای توسعه زیرساخت‌های سازگاری با کم آبی و همچنین برنامه ریزی بهره برداری از منابع آبی حوزه‌های آبریز از مهمترین عوامل اقتصادی و اجتماعی در این حوزه به شمار می‌رود.

وی به عوامل سیاسی هم اشاره کرد و گفت: مداخلات سیاسی در امور کارشناسی مربوط به مدیریت منابع آب و همچنین مدیریت عرضه به دوران مدیریت توأمان عرضه و تقاضا در آغاز دهه قبل از جمله این عوامل به شمار می‌رود.

اردکانیان تصریح کرد: ما در شرایطی که این ساز و کار‌ها نیز فعال هستند از رویکرد جدید سازگاری با کم آبی سخن می‌گوییم این به آن معنا است که باید از طریق فراگیر کردن گفتمان سازگاری با کم آبی به نیروی اجتماعی لازم برای تعدیل ساز و کار‌های فعال از چند دهه پیش تاکنون دست یابیم و همه نیرو‌های موثر بر سیاست‌های آبی و مدیریت منابع آب کشور را برای تحقق اهداف پایدارسازی منابع آب بسیج کنیم.

وزیر نیرو بیان کرد: رویه‌های ناسازگار با کم آبی به لحاظ منطق اقتصادی حاکم بر کشور در چند دهه گذشته با تار و پود زندگی اقتصادی ایرانیان گره خورده است و نهادینه کردن سازگاری با کم آبی تنها زمانی ممکن می‌شود که بتوان منطق سازگاری با کم آبی را با منطق کنش اقتصادی پیوند داد و آن را ابزاری برای خلق ثروت و منفعت قرار داد در نتیجه شعار رونق کسب و کار‌های سازگاری با کم آبی در این نشست و نمایشگاه انتخاب شده است.

انتهای پیام/