به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ نشریه آمریکایی تایم مدعی شده است که جمهوری‌خواهان در مجلس سنای آمریکا به منظور تنبیه عربستان سعودی بابت مسائل حقوق‌بشری در حال آماده‌سازی طرحی هستند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور نتواند آن را وتو کند و به قانون تبدیل شود؛ در این صورت، صد‌ها نفر از اعضای خاندان سعودی شاغل در حکومت عربستان از سفر به خاک آمریکا منع می‌شوند.

چشم انداز روابط عربستان و آمریکا

با نگاهی به روابط عربستان با آمریکا می‌توان فهمید که تعاملات ریاض - واشنگتن در دوره اوباما سردترین روز‌های خود را گذراند، اما به دلیل نیاز‌های دو کشور به هم این روابط قطع نشد، همچنین در آن زمان به نظر می‌رسید که عربستان در ابهام و پریشانی به سر می‌برد که در کاهش حمایت آمریکا خصوصاً پس از نفوذ افزاینده ایران در منطقه چه باید کند؟ در این شرایط تغییر دولت در آمریکا، فرصت مناسبی در اختیار عربستان قرار داد. دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا برخلاف اوباما، از توافق با ایران حمایت نکرد و  افزایش روابط با عربستان را خواستار و معامله با این کشور را به نفع خود می‌دانست. وعده‌های تبلیغاتی وی عربستان را متوجه این فرصت برای گرم‌تر کردن روابط با آمریکا کرده و بر همین اساس در شش ماهه اول ریاست جمهوری ترامپ، شاهزاده بن سلمان و رئیس‌جمهور آمریکا سفر‌هایی به کشور‌های مقابل داشتند که نتایج آن شکستن یخ روابط فی مابین بوده است.

محمد بن سلمان در مارس ۲۰۱۷، به ایالات متحده سفر کرد. این شاهزاده سعودی مورد استقبال گرم واشنگتن و شخص ترامپ قرار گرفت. این شاهزاده بلندپرواز و جنگ طلب به خوبی اهمیت روابط با ترامپ را دریافت و در دیدار با رئیس جمهور کاخ سفید، برخی از مواضع علیه کشورش مانند قرار گرفتن در لیست سیاه سازمان ملل برای جنایت علیه کودکان در یمن را تغییر داد و با سفارش خرید تسلیحات گسترده برای عربستان به خوبی رییس جمهور تاجر پیشه واشنگتن را تطمیع کرد.

ترامپ و دوشیدن گاو های شیرده سعودی

این تعبیری بود که ترامپ برای عربستان به کار برد، واشنگتن با بستن قرارداد تسلیحاتی کلان به خوبی این عبارت خود را معنا کرد و معتقد به بازگرداندن سرمایه‌های آمریکا با دلار‌های سعودی است.

نکته قابل توجه این بود که این گاو شیرده خود در کمال رضایت مایل به این معامله بوده است و مانند دهه‌های پیشین امنیت خود را در حمایت ایالات متحده جستجو می‌کرد، در حقیقت شاهزادگان ماجراجوی سعودی در ازای پرداخت پول و نفت به ترامپ حمایت وی را در سیاست‌های منطقه‌ای به خصوص مبارزه با ایران و افزایش ایران هراسی خواستار شده بودند و در این راه حتی مایل به برقراری ارتباط با رژیم صهیونیستی و جلب نظر ترامپ شدند.

در حال حاضر، با ارائه طرح ممنوعیت ورود شاهزادگان سعودی بسیاری معتقدند که عربستان دیگر چیزی برای باج دادن به کاخ سفید ندارد، به همین دلیل  آمریکا اکنون احساس می‌کند به اندازه کافی عربستان را دوشیده و دیگر احتیاجی به آن‌ها ندارد.

قرداد ۵۰۰ میلیارد دلاری واشنگتن و ریاض

گفته شده ترامپ در جریان سفر (سال ۲۰۱۷) به عربستان سعودی، قراردادی به ارزش حدوداً ۱۱۰ میلیارد دلار با این کشور به امضاء رسانده است. در حقیقت این توافق  که بخشی از آن به ارزش ۳۵۰ میلیارد دلار است برای مدت ۱۰ سال بوده و بخش ۱۱۰ میلیارد دلاری آن به صورت آنی و در جریان همان سفر عملیاتی  شد، گفته شده که این قرارداد توسط کاخ سفید با عبارت «توسعه چشمگیر روابط امنیتی» میان دو کشور مورد تقدیر و ستایش قرار گرفته است.

 در حال حاضر، شرایط به گونه‌ای شده است که واشنگتن تلاش می‌کند تا به نوعی عربستان را از دستیابی به سلاح‌های پیشرفته منع کند، چراکه در طول ۴ سال گذشته واشنگتن سلاح‌های بسیار پیشرفته‌ای در اختیار رژیم آل سعود در راستای کشتار مردم یمن قرار داد، در حقیقت کاخ سفید انتظار داشت که جنگ یمن در ظرف ۱ ماه به پایان برسد، ولی ریاض با گذشت بیش از ۴ سال نتوانست معادله میدانی را به نفع خود تغییر دهد، بنابراین آمریکایی‌ها از هر نوع پیروزی برای عربستان در یمن ناامید شدند.

عواملی که زمینه اختلافات بین واشنگتن و ریاض را فراهم کرد

حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با  خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به تجهیزات و سلاح‌های آمریکا، خاطر نشان کرد: ناتوانی سامانه ضد موشکی واشنگتن در برابر پهپاد‌های یمن، نقطه اختلاف عربستان و کاخ سفید را به وجود آورد،  چراکه ریاض میلیارد‌ها دلار برای سامانه‌های ضد موشکی کاخ سفید پرداخت کرده است، ولی نتوانست امنیت لازم را برای عربستان ایجاد کند.

وی همچنین تصریح کرد: که آمریکا بر روی سامانه‌های گنبد آهنینی که در رژیم صهیونیستی وجود دارد  تبلیغ بسیاری کرده بود، ولی  مشخص شد که از کارایی لازم برخودار نیست، چراکه حماس توانست با استفاده از تاکنیک‌های فنی این سامانه‌های گنبد آهنین را ناکارآمد کند، در نتیجه این یک شکست فنی برای واشنگتن در رابطه با سلاح‌های پیشرفته آن‌ها تلقی می‌شود، چراکه آمریکایی‌ها برای سلاح‌های پیشرفته خود تبلیغات وسیعی انجام دادند.

هانی زاده ادامه داد: در حال حاضر حدود ۱۴ سامانه موشکی واشنگتن در ریاض برای مقابله با موشک‌های بالستیکی موجود است، ولی در طول ۴ سال گذشته به خصوص ۱ سال اخیر موشک‌های بالستیکی یمن تاسیسات نظامی و استراتژیکی عربستان را مورد هدف قرار داده و سامانه‌های ضد موشکی کاخ سفید نتوانست این پهپاد‌ها را رصد کنند که این امر ناکارآمدی این سامانه را مشخص کرد.

از قراردادهای میلیاردی واشنگتن و ریاض تا طرح ممنوعیت ورود شاهزادگان سعودی به آمریکا

۲۱تیر ماه سال جاری بود که نشریه آمریکایی تایم مدعی شد جمهوری‌خواهان مجلس سنای آمریکا به منظور تنبیه عربستان سعودی بابت مسائل حقوق‌بشری در حال آماده‌سازی طرحی هستند که در صورت تبدیل آن به قانون، صد‌ها نفر از اعضای خاندان سعودی شاغل در حکومت عربستان از سفر به خاک آمریکا منع می‌شوند. منابع آگاه به تایم گفته‌اند که قرار است «جیم ریچ» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا چهارشنبه آینده از این طرح رونمایی کند.

جیم ریچ نیز با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد: این قانون تلاش دارد تا روابط میان آمریکا و عربستان سعودی را در زمینه‌های مختلف تغییر دهد و امیدوارم دیگر نمایندگان مجلس سنا از این طرح حمایت کنند. این قانون می‌تواند تغییرات زیادی در پی داشته باشد.

 پشت پرده طرح ممنوعیت ورود شاهزادگان سعودی به آمریکا
‌
می‌توان گفت در داخل مجلس سنا و نمایندگان، طیف‌های مختلف با دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارند، بنابراین احتمال دارد که در بین سناتور‌ها افرادی به مخالفت با عربستان برخیزند و طرحی را در صدد اعمال محدودیت‌هایی علیه عربستان آماده کنند.

در طی چند دهه گذشته همانطور که شاهد  بودیم، از هر ۱۰۰ تن نماینده مجلس سنا (جمهوری خواه یا دموکرات) زمانی که طرحی را برای تبدیل شدن به قانون آماده می‌کردند، عمدتا به دنبال مقاصد حزبی یا شخصی خود بودند، در حقیقت در رابطه با طرح ممنوعیت ورود شاهزادگان سعودی به آمریکا هم احتمال این مسئله وجود دارد.

ایجاد مانع برای ورود شاهزادگان سعودی به آمریکا؛ مقدمه‌ای برای مصادره اموال خواندن آل سعود

 سیاست‌های اشتباه واشنگتن، تیم دونالد ترامپ  و  هزینه‌های سیاسی اعتباری سنگینی که برای عربستان به همراه داشته منجر به انزوای سیاسی کاخ سفید شده است؛  در حقیقت حرکت نمایشی غرب با طرح ممنوعیت برای عربستان با اینکه خیلی موثر نیست، ولی می‌تواند ریاض را به شدت دچار انزوا کند و شرایط آن را در سطح منطقه و جهان با مشکل مواجهه کند، البته منع ورود شاهزادگان سعودی شاید مقدمه‌ای برای مصادره اموال آن‌ها در آمریکا باشد، به نظر می‌رسد در صورت تصویب این طرح، اقدامات تنبیهی بیشتری در انتظار شاهزادگان ریاض خواهد بود.

البته احتمال بسیار کمرنگی هم وجود دارد که جمهوری‌خواهان مجلس سنای آمریکا به دلیل کارنامه بد عربستان و  با هدف تنبیه آن‌ها ورودشان به کاخ سفید را ممنوع می‌کند، ولی این احتمال که نمایندگان مجلس سنا در صدد منافع حزبی خود باشند، پررنگ‌تر است چراکه ترامپ و جمهوری خواهان، روابط گسترده‌ای با عربستان برقرار کردند و همه برنامه‌های سیاست خارجی خود به خصوص منطقه خاورمیانه را  بر روی دلار‌های عربستان بسته اند، در نتیجه می‌توان گفت  نمایندگان سنا با ارائه این طرح می‌خواهند، سیاست خارجی مبتنی برمحوریت عربستان را زیر سوال ببرند.

البته برخی‌ها هم احتمال می‌دهند، دموکرات‌ها برای فشار به ترامپ در انتخابات سال آینده، طرح ممنوعیت ورود شاهزادگان سعودی  را مطرح کرده اند، چراکه حتی اگر این طرح به تصویب نرسد، تبلیغات وسیعی علیه دولت مستقر کاخ سفید انجام می‌شود، در واقع دموکرات‌ها در اظهارات خود از ایران هم دفاع کرده و خروج از برجام را اشتباه دولت ترامپ قلمداد می‌کنند.

 در حقیقت این احتمال هم وجود دارد که برخی از نمایندگان کاخ سفید (به خصوص سناتور‌ها) با نوشتن  طرح ممنوعیت ورود شاهزادگان سعودی به واشنگتن، در صدد باجگیری از عربستان هستند تا بتوانند دلار‌های بیشتری را به جیب بزنند، چراکه دیپلمات‌های  ریاض در کاخ سفید با این طرح به دست و پای مقامات کاخ سفید می‌افتند و در نتیجه  آمریکایی‌ها طرح پیشنهادی خود را به قیمت گرفتن دلار‌ها کنار می‌گذارند. البته این موضوع را در قتل جمال  خاشقچی روزنامه‌نگار، مقاله‌نویس و نویسنده  اهل عربستان، هم شاهد بودیم لذا بسیاری از خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها در سطح جهان از گفتن هر انتقادی خودداری می‌کنند، چراکه می‌دانند عربستان برای سکوت آن‌ها هزینه می‌کند.

در حقیقت محمد بن سلمان با وعده کمک مالی به ترامپ  و تقبل  هزینه تبلیغات انتخاباتی وی در انتخابات ۲۰۲۰  از  رئیس جمهور آمریکا قول گرفته است که مسئله پرونده قتل جمال خاشقچی را به مرور زمان حل و مختومه اعلام کند، بنابراین در حال حاضر کاخ سفید تلاش می‌کند تا موضوع قتل جمال خاشقچی به بوته فراموشی سپرده شود، همچنین در جریان کنفرنس اخیر گروه ۲۰ در ژاپن ترامپ بسیار تلاش کرد تا پیوند و ارتباطی بین محمد بن سلمان و رهبران ۲۰ کشور جهان برقرار کند، ولی موفق نشد، با این حال بازهم از تبرعه ولیعهد سعودی دست بر نمی‌دارد.

دلار های آل سعود و سکوت مجامع بین المللی نسبت به قتل خاشقچی 

 جعفر قنادباشی کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با  خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با روند پیگیری پرونده قتل خاشقچی، گفت: سکوت بین المللی نسبت به پرونده قتل جمال خاشقچی نمونه شفافی از تاثیرات دلار‌های عربستان سعودی است، در حقیقت این سکوتی که مجامع مطبوعاتی و حقوق بشری پیشه کردند، نمونه‌های روشنی از باج گیری عوامل مطبوعاتی و رسانه‌ای غرب از ریاض  می‌باشد، چراکه در حال حاضر در قتل خاشقچی، همه اسناد علیه ریاض  بسیار روشن است،   ولی  همه سکوت اختیار کردندچراکه دلار‌های سعودی‌ها کار خود را می‌کند و این موضوع  ماهیت وابسته و خیانتکار رسانه‌های غربی را نشان می‌دهد که با پول‌های کلان اهداف اصولی خود را زیر پا می‌گذارند.

قناد باشی همچنین تاکید کرد: ترکیه هم ادعای دنبال کردن پرونده خاشقچی را می‌کند، ولی متاسفانه در آنجا هم مماشات، سهل انگاری و چشم پوشی را به عینه مشاهده می‌کنیم، در حقیقت من تاکنون هیچ روند جدی از این  پرونده مشاهده نکردم.

کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به فرصتی که تا رونمایی طرح ممنوعیت ورود شاهزاده‌های سعودی به آمریکا، گفت: این فرصت، خود به خود افرادی از سفارت عربستان را  فعال می‌کند تا  بند‌هایی از آن را حذف کنند، بنابراین می‌توان گفت با این فرصت برای عربستانی‌ها است تا سهم و هزینه‌های لازم را برای ملایم کردن لحن این لایحه بپردازند.

اقدامات عربستان در رابطه با پرونده قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار برجسته سعودی‌ها به خوبی گواه است که این رژیم بویی از قوانین حقوق بشری نبرده است و از ریاض به عنوان خاطی بین المللی یاد می‌شود.

در واقع افکار عمومی جهان، واشنگتن را حامی رژیم جنایتکار عربستان می‌دانند و نزدیکی کاخ سفید با رژیم صهیونیستی و حمایت آن‌ها از عربستان سعودی موجب هم افزایی در زمینه پیدایش نفرت علیه آن‌ها شده است، چراکه مثلثی شوم از عبری، عربی، غربی (تل آویو، ریاض و واشنگتن) به وجود آمده که در این مثلث رژیم‌های منفور دنیا گرد هم آمدند.

در حقیقت مثلث "عبری، عربی، غربی" سعی در ایجاد تغییرات گسترده سیاسی در منطقه دارند، این پیروزی، پیامی برای همه‌ی ملت‌هایی است که به دنبال مبارزه با دیکتاتوری هستند که اگر مقاومت کنند می‌توانند بر حکومت‌های دیکتاتوری پیروز شوند.

 پارادوکس های  ترامپ در عرصه دیپلماسی

 رئیس جمهور، پنتاگون و نظامیان آمریکا هر کدام جداگانه از عربستان باج می‌گیرند، در حقیقت طرح ممنوعیت ورود شاهزادگان سعودی، بیشتر جنبه شعاری دارد و در حوزه عملی و اجرایی شدن در آمریکا، با توجه به ترکیب وابسته واشنگتن به صهیونیسم بعید به نظر می‌رسد که عملیاتی شود. در حقیقت صهیونیسم، لابی عربستان در کاخ سفید تلقی می‌شود همچنین اسرائیلی‌ها به عنوان  دلال روابط واشنگتن با ریاض شناخته شده اند، بنابراین با توجه به تسلط صهیونیست ها بر مجلس سنا، تصویب آن بعید به نظر می‌رسد  و حتی  اگر تصویب شد، عملی نمی‌شود.

با این تفاصیل می‌توان گفت که سیاست‌های آمریکا در حوزه کاخ سفید، وزارت خارجه، پنتاگون و کنگره واشنگتن در رابطه با عربستان سعودی، دچار یک نوع پارادوکس سیاسی و اجرایی شده است.

تلاش های واشنگتن برای  بازسازی چهره ای مثبت در منطقه

در حقیقت سیاست‌های محمد بن سلمان یعنی قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار برجسته سعودی‌ها و جنگ ظالمانه ۴ ساله علیه مردم یمن شرایطی فراهم کرد که آمریکا در سطح جهان و منطقه به دلیل حمایت از ریاض دچار انزوای سیاسی شود. در نتیجه این امر آمریکا را به سمتی هدایت کرده است که در چارچوب یک حرکت نمایشی  برای بازسازی چهره خود در منطقه و جهان تلاش کند و با طرح تنبیهاتی  برای  شاهزادگان سعودی خود را جدا از عربستان نشان بدهد.

در نتیجه قانون منع شاهزادگان سعودی از ورود به واشنگتن تنها یک شعار است، چراکه آمریکا در تلاش بوده و هست به جهان ثابت کند که با سیاست‌های عربستان سعودی و شخص محمدبن سلمان مخالف است. اما اگر این طرح عملیاتی شود، صحنه میدانی یمن به نفع مردم و انصارالله تغییر خواهد کرد و عربستان ناچار به پایان جنگ یمن خواهد شد، بنابراین می‌توان گفت این طرح  به شرط عملی شدن، بسیار مثبت است، همچنین  همه کشور‌هایی جهان باید این چنین طرح‌هایی را ایجاد کنند و هنگام روبه رویی با رژیم خاطی  با ایجاد محدودیت گوناگون  تنبیه شان کنند.

گزارش از فاطمه زهرا نصرالهی

انتهای پیام/